Aktualności

KPA – pytania na aplikacje z orzecznictwem i komentarzem cz.II

Autor opracowania: Rafał Maciąg – radca prawny

Kodeks postępowania administracyjnego oraz Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – pytania na aplikacje prawnicze z opracowaniem i orzecznictwem cz. II

Pytania pochodzą z egzaminów wstępnych na aplikacje: notarialną (N) oraz komorniczą (K), które odbyły się 30.9.2017 r.

1. (N) Zgodnie z KPA, jeżeli samorządowe kolegium odwoławcze wskutek wyłączenia jego członków nie może załatwić sprawy, inne samorządowe kolegium odwoławcze wyznacza:

A. sąd administracyjny, w drodze postanowienia,
B. minister właściwy do spraw administracji publicznej, w drodze postanowienia,
C. Prezes Rady Ministrów, w drodze zarządzenia.

Prawidłowa odpowiedź: B  (art. 27 § 3 KPA)
Pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie:
1) w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki;
2) swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia;
3) osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;
4) w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo w której przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych w pkt 2 i 3;
5) w której brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji;
6) z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub karne;
7) w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej (art. 24 § 1 KPA). Powody wyłączenia pracownika od udziału w postępowaniu trwają także po ustaniu małżeństwa (§ 1 pkt 2), przysposobienia, opieki lub kurateli (§ 1 pkt 3) – art. 24 § 2 KPA. Bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności niewymienionych w art. 24 § 1 KPA, które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika (art. 24 § 3 KPA). Wyłączony pracownik powinien podejmować tylko czynności niecierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron (art. 24 § 4 KPA). Członek organu kolegialnego podlega wyłączeniu w przypadkach określonych w art. 24 § 1 KPA. O wyłączeniu tego członka w przypadkach określonych w art. 24 § 3 KPA postanawia przewodniczący organu kolegialnego lub organu wyższego stopnia na wniosek strony, członka organu kolegialnego albo z urzędu (art. 27 § 1 KPA). Członek samorządowego kolegium odwoławczego podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, jeżeli brał udział w wydaniu decyzji objętej wnioskiem (art. 27 § 1a KPA). Jeżeli wskutek wyłączenia członków organu kolegialnego organ ten stał się niezdolny do podjęcia uchwały z braku wymaganego quorum, stosuje się odpowiednio przepisy art. 26 § 2 KPA (art. 27 § 2 KPA). Jeżeli samorządowe kolegium odwoławcze wskutek wyłączenia jego członków nie może załatwić sprawy, minister właściwy do spraw administracji publicznej, w drodze postanowienia, wyznacza inne samorządowe kolegium odwoławcze[1](art. 27 § 3 KPA).

Reklama

Wyrok WSA w Gliwicach z 25.4.2017 r., IV SA/Gl 117/17:
„Norma art. 24 § 1 KPA zawiera enumeratywnie wymienione podstawy wyłączenia pracownika, które dotyczą również członków samorządowego kolegium odwoławczego zgodnie z art. 27 § 1 KPA. Taka podstawa wyłączenia pracownika (członka SKO) zawarta w przepisach o cechach enumeracji wyczerpującej nie może być przedmiotem wykładni rozszerzającej nawet wówczas gdy chodzi o zachowanie należytego stopnia obiektywizmu i bezstronności w załatwianiu indywidualnych spraw administracyjnych. Gwarancyjna rola tych przepisów powinna być zachowana w rozsądnych granicach”.

Wyrok WSA we Wrocławiu z 29.1.2015 r., II SA/Wr 858/14:
„Same związki towarzyskie, czy prowadzenie kancelarii adwokackich pod tym samym adresem przez członka samorządowego kolegium odwoławczego i inną osobę nie mogą być uznane za wystarczającą przesłankę do uznania, że w postępowaniu przed kolegium doszło do naruszenia przepisu art. 27 § 1 w zw. z art. 24 § 1 i § 3 KPA”.

Wyrok WSA w Lublinie z 12.10.2017  r., II SA/Lu 175/17:
„Mając na uwadze przepisy art. 24 i 27 KPA wskazujące podstawy oraz tryb wyłączenia pracownika kolegialnego organu administracji publicznej, jakim jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze, a także zasadę prawdy obiektywnej (art. 7 KPA) i zasadę budzenia zaufania obywateli do organów państwa (art. 8 KPA), przyjąć należy, że w postępowaniu administracyjnym nie mogą mieć miejsca sytuacje, w których nie byłyby procesowo rozstrzygnięte wątpliwości co do bezstronności członka orzekającego organu kolegialnego”.

2. (N) Zgodnie z KPA, termin do złożenia przez stronę żądania uzupełnienia decyzji co do rozstrzygnięcia wynosi:

A. czternaście dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji,
B. dwadzieścia jeden dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji,
C. trzydzieści dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji.

Prawidłowa odpowiedź: A  (art. 111 § 1 KPA) 

Decyzja administracyjna powinna zawierać:
1) oznaczenie organu administracji publicznej;
2) datę wydania;
3) oznaczenie strony lub stron;
4) powołanie podstawy prawnej;
5) rozstrzygnięcie;
6) uzasadnienie faktyczne i prawne;
7) pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie oraz o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach zrzeczenia się odwołania;
8) podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego pracownika organu upoważnionego do wydania decyzji, a jeżeli decyzja wydana została w formie dokumentu elektronicznego – kwalifikowany podpis elektroniczny;
9) w przypadku decyzji, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego, sprzeciw od decyzji lub skarga do sądu administracyjnego – pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa, sprzeciwu od decyzji lub skargi oraz wysokości opłaty od powództwa lub wpisu od skargi lub sprzeciwu od decyzji, jeżeli mają one charakter stały, albo podstawie do wyliczenia opłaty lub wpisu o charakterze stosunkowym, a także możliwości ubiegania się przez stronę o zwolnienie od kosztów albo przyznanie prawa pomocy[2] (art. 107 § 1 KPA). Przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja (art. 107 § 2 KPA). Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne – wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa (art. 107 § 3 KPA). Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony; nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzji wydanych na skutek odwołania (art. 107 § 4 KPA). Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji również w przypadkach, w których z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny (art. 107 § 5 KPA). Strona może w terminie czternastu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji zażądać jej uzupełnienia co do rozstrzygnięcia bądź co do prawa odwołania, wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego albo sprostowania zamieszczonego w decyzji pouczenia w tych kwestiach (art. 111 § 1 KPA). Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, może ją uzupełnić lub sprostować z urzędu w zakresie, o którym mowa w art. 111 § 1 KPA, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji (art. 111 § 1a KPA). Uzupełnienie lub odmowa uzupełnienia decyzji następuje w formie postanowienia (art. 111 § 1b KPA). W przypadku wydania postanowienia, o którym mowa w art. 111 § 1b KPA, termin dla strony do wniesienia odwołania, powództwa lub skargi biegnie od dnia jego doręczenia lub ogłoszenia (art. 111 § 2 KPA). Błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania lub skutków zrzeczenia się odwołania albo wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia[3] (art. 112 KPA).

Wyrok NSA w Warszawie z 4.7.2017 r., II OSK 2260/16:
„1. Żaden przepis procedury administracyjnej nie nakłada na organ obowiązku sprostowania błędnego pouczenia. W szczególności dotyczy to art. 112 KPA, zgodnie z którym błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania albo wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia. Z przepisu tego nie wynika w żaden sposób, że błędne pouczenie musi być przez organ sprostowane.
2. O sprostowaniu stanowi, trafnie przywołany przez Sąd I instancji, art. 111 KPA, który w § 1a wprowadza uprawnienie (a nie obowiązek) organu w zakresie sprostowania orzeczenia. W sytuacji gdy organ nie skorzysta z tego uprawnienia, a strona nie złoży stosownego wniosku przewidzianego w § 1 art. 111 KPA, nie może być mowy o bezczynności organu w zakresie braku sprostowania pouczenia”.

Wyrok WSA w Poznaniu z 14.12.2017  r., III SA/Po 693/17:
„1. Orzeczenie o uzupełnieniu decyzji (postanowienia) lub o odmowie jej uzupełnienia, inaczej niż w procedurze cywilnej, nie ma bytu samodzielnego i pozostaje częścią aktu, którego uzupełnienia domaga się strona, w szczególności dzieli losy tego aktu w postępowaniu odwoławczym – zażaleniowym.

2. Postępowanie prowadzone na skutek wniesienia żądania na podstawie art. 111 § 1 KPA nie ma cech samodzielnego postępowania administracyjnego, a postanowienie wydane po jego rozpatrzeniu ma charakter incydentalny. Na odmowę uzupełnienia decyzji nie przysługuje zażalenie. Jego wydanie ma tylko ten skutek, iż termin dla strony do wniesienia odwołania (zażalenia), powództwa lub skargi biegnie od dnia doręczenia jej odpowiedzi (art. 111 § 2 KPA).

3. Art. 111 § 2 KPA modyfikuje termin, od początku którego biegnie dla strony termin do wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Zgłoszenie żądania o uzupełnienie decyzji przesuwa początek terminu do wniesienia tego wniosku na dzień doręczenia odpowiedzi od organu bez względu na to czy jest ona pozytywna czy negatywna”.

Wyrok WSA w Krakowie z 4.12.2017  r., II SA/Kr 1204/17:
„Z treści art. 111 KPA wynika, że złożenie wniosku o uzupełnienie decyzji, a następnie rozpatrzenie tego wniosku (uzupełnienie lub odmowa uzupełnienia) nie zamyka terminu do wniesienia odwołania, lecz otwiera go na nowo. Zwrócić należy uwagę, że art. 111 § 2 KPA mówi jedynie o tym, że termin do wniesienia odwołania biegnie od dnia doręczenia lub ogłoszenia postanowienia w przedmiocie uzupełnienia decyzji i w żaden sposób nie odnosi się do terminu do wniesienia odwołania, który biegł od daty doręczenia decyzji objętej wnioskiem o uzupełnienie”.

3. (N) Zgodnie z KPA, jeżeli ostateczna decyzja administracyjna została wydana w oparciu o orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione, organ administracji publicznej:

A. stwierdza jej wygaśnięcie,
B. wznawia postępowanie,
C. stwierdza jej nieważność.

Prawidłowa odpowiedź: B  (art. 145 § 1 pkt 8 KPA)

W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:
1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;
2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa;
3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27 KPA;
4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu;
5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję;
6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu;
7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2 KPA);
8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione (art. 145 § 1 KPA). Z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 KPA postępowanie może być wznowione również przed stwierdzeniem sfałszowania dowodu lub popełnienia przestępstwa orzeczeniem sądu lub innego organu, jeżeli sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego (art. 145 § 2 KPA). Z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 KPA można wznowić postępowanie także w przypadku, gdy postępowanie przed sądem lub innym organem nie może być wszczęte na skutek upływu czasu lub z innych przyczyn określonych w przepisach prawa (art. 145 § 3 KPA).

Wyrok WSA w Krakowie z 6.10.2017 r., II SA/Kr 838/17:
„System weryfikacji decyzji administracyjnej na drodze administracyjnej oparty jest na zasadzie niekonkurencyjności, co oznacza, że poszczególne tryby nadzwyczajne mają na celu usunięcie tylko określonego rodzaju wadliwości decyzji i nie mogą być stosowane zamiennie. Naruszenie wyłączności stosowania określonego trybu nadzwyczajnego weryfikacji decyzji stanowi rażące naruszenie prawa, będące podstawą stwierdzenia nieważności decyzji z mocy art. 156 § 1 pkt 2 KPA. Zatem żadna z przesłanek wznowienia postępowania wymienionych w art. 145 § 1 pkt 1-8 KPA nie może jednocześnie skutkować nieważnością decyzji administracyjnej”.

4. (N) Zgodnie z PrPostAdm, jeżeli przepis szczególny przewiduje, że strony postępowania przed organem administracji publicznej są zawiadamiane o aktach lub innych czynnościach tego organu przez obwieszczenie lub w inny sposób publicznego ogłaszania, osoba, która brała udział w postępowaniu administracyjnym i nie wniosła skargi, a wynik postępowania sądowego dotyczy jej interesu prawnego, jest:

A. uczestnikiem tego postępowania na prawach strony, jeżeli przed rozpoczęciem rozprawy złoży wniosek o przystąpienie do postępowania,
B. uczestnikiem tego postępowania na prawach strony, jeżeli do czasu zamknięcia rozprawy złoży wniosek o przystąpienie do postępowania,
C. z urzędu uczestnikiem tego postępowania na prawach strony.

Prawidłowa odpowiedź: A  (art. 33 § 1a PrPostAdm)
Osoba, która brała udział w postępowaniu administracyjnym, a nie wniosła skargi, jeżeli wynik postępowania sądowego dotyczy jej interesu prawnego, jest uczestnikiem tego postępowania na prawach strony (art. 33 § 1 PrPostAdm). Jeżeli przepis szczególny przewiduje, że strony postępowania przed organem administracji publicznej są zawiadamiane o aktach lub innych czynnościach tego organu przez obwieszczenie lub w inny sposób publicznego ogłaszania, osoba, która brała udział w postępowaniu i nie wniosła skargi, a wynik postępowania sądowego dotyczy jej interesu prawnego, jest uczestnikiem tego postępowania na prawach strony, jeżeli przed rozpoczęciem rozprawy złoży wniosek o przystąpienie do postępowania (art. 33 § 1a PrPostAdm). „Termin ten ma niewątpliwie charakter procesowy, ale zdarzenie procesowe, w relacji do którego został wyznaczony (»przed rozpoczęciem rozprawy«), czyni go terminem nieprzywracalnym. Osoba spełniająca przesłanki warunkujące uzyskanie statusu uczestnika postępowania na podstawie art. 33 § 1a może bowiem w dowolnym czasie przed rozpoczęciem rozprawy zadeklarować, że chce z tego statusu skorzystać, ale rozpoczęcie rozprawy, będące zdarzeniem niezależnym od jej zachowania się i ewentualnego przywrócenia terminu do dokonania czynności, czyni wniosek o przystąpienie do udziału w postępowaniu nieskutecznym. Ustawodawca nie uzależnił skuteczności wniosku składanego na podstawie art. 33 § 1a od rozstrzygnięcia sądowego, jak to ma miejsce w odniesieniu do uczestników wymienionych w art. 33 § 2. Oznacza to, że wniosek złożony w terminie i przez osobę, której interesu prawnego dotyczy wynik postępowania, odniesie skutek, i osobę taką od chwili złożenia wniosku będzie należało uważać ze stronę postępowania sądowoadministracyjnego. Sąd może natomiast sprzeciwić się udziałowi pewnej osoby w postępowaniu sądowoadministracyjnym w roli uczestnika, a to wówczas, gdy uzna, że wynik postępowania nie dotyczy jej interesu prawnego. Wydaje wówczas postanowienie o odmowie jej dopuszczenia do udziału w sprawie”[4]. Jeżeli wynik postępowania sądowego nie dotyczy interesu prawnego osób, o których mowa w § 1 i 1a, a żądają one dopuszczenia do udziału w postępowaniu, sąd wydaje na posiedzeniu niejawnym postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału w sprawie. Na postanowienie przysługuje zażalenie (art. 33 § 1b PrPostAdm). Udział w charakterze uczestnika może zgłosić również osoba, która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym, jeżeli wynik tego postępowania dotyczy jej interesu prawnego, a także organizacja społeczna, o której mowa w art. 25 § 4 PrPostAdm, w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności. Postanowienie sąd wydaje na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału w sprawie przysługuje zażalenie (art. 33 § 2 PrPostAdm).

Postanowienie NSA w Warszawie z 10.11.2017  r., I FPS 2/17:
„1. Zasadniczą przesłanką dopuszczenia konkretnej osoby do postępowania sądowego, jest ustalenie, czy posiada ona interes prawny, na który mogłoby oddziaływać orzeczenie zapadłe w postępowaniu, do którego zgłasza się jako uczestnik.

2. O tym, czy wnioskodawca ubiegający się o udział w postępowaniu sądowoadministracyjnym ma interes prawny w danej sprawie, decyduje norma prawa materialnego, na której oparto zaskarżony akt administracyjny, i z której podmiot legitymujący się tym interesem może wywodzić swoje uprawnienia. Interes prawny to zatem taki interes, który jest chroniony przez prawo, a ochrona ta polega na możliwości żądania od organu administracji podjęcia określonych czynności mających na celu zrealizowanie interesu lub usunięcia zaistniałego zagrożenia. Aby interes prawny mógł być zaspokojony, musi być on interesem osobistym, własnym, indywidualnym, znajdującym swoją podstawę w konkretnym przepisie prawa materialnego oraz potwierdzenie w okolicznościach faktycznych.

3. Stwierdzenie interesu prawnego polega na ustaleniu związku o charakterze materialnoprawnym między obowiązującą normą prawa materialnego a sytuacją prawną konkretnego podmiotu prawa, polegającego na tym, że akt stosowania tej normy może mieć wpływ na sytuację prawną podmiotu w zakresie jego pozycji materialnoprawnej. Jeżeli natomiast akt stosowania danej normy nie wywiera bezpośredniego wpływu na sferę sytuacji prawnej danego podmiotu, wówczas nie można mówić o interesie prawnym strony, a więc także o statusie strony w postępowaniu, w którym dochodzi do konkretyzacji danej normy prawnej”.

Wyrok NSA w Warszawie z 19.9.2017  r.,  II OSK 53/16:
„W przypadku, gdy przedmiotem skargi jest decyzja administracyjna, pojęcie interesu prawnego, o którym mowa w art. 33 § 1 PrPostAdm wymaga wykładni w związku z art. 28 KPA”.

5. (N) Zgodnie z PrPostAdm, rozpoznając skargę na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, sąd administracyjny, rozstrzygając w granicach tej sprawy:

A. nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną,
B. jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną,
C. jest związany tylko zarzutami skargi.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 57a w zw. z art. 134 PrPostAdm)
Sąd administracyjny rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, z zastrzeżeniem art. 57a PrPostAdm. Sąd nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba że stwierdzi naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub czynności (art. 134 § 1 i 2 PrPostAdm). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PrPostAdm). „Generalnie należy ocenić, że ratio legis regulacji wprowadzonej w art. 57a jest czytelne. Ustawodawca chciał w ten sposób ograniczyć zakres sądowej kontroli w odniesieniu do jednej z bardziej popularnych rodzajów skarg z katalogu skarg przewidzianych w art. 3 § 2, a więc w istocie ograniczyć konstytucyjne prawo do sądu (…). Analiza unormowania zawartego w art. 57a dowodzi, że cel ten udało się ustawodawcy osiągnąć tylko częściowo, a ponadto należy ocenić, iż rozwiązanie wprowadzone tym przepisem w odniesieniu do skarg na indywidualne interpretacje przepisów podatkowych jest wewnętrznie niespójne i to z kilku względów.

Po pierwsze, należy przyjąć, że zasada niezwiązania sądu granicami skargi nie uległa zmianie w odniesieniu do skarg na indywidualne interpretacje przepisów prawa podatkowego w związku z dodanym nowelą kwietniową z 2015 r. w art. 57a lex specialis – zasadą pełnego związania sądu powołanymi podstawami zaskarżania (zarzutami skargi). Przepis art. 57a, do którego in fine odwołuje się art. 134 § 1, nie wyłącza bowiem w odniesieniu do tej kategorii skarg ogólnej zasady zawartej w tym ostatnim przepisie, zgodnie z którą niezwiązanie WSA granicami skargi oznacza, iż granice zaskarżenia nie pokrywają się z granicami rozpoznania tego sądu. Te ostatnie będą zawsze szersze od zakresu zaskarżenia, również w odniesieniu do skarg na indywidualne interpretacje przepisów prawa podatkowego. Ponieważ art. 57a nie zawiera w tej kwestii odmiennego postanowienia, należy przyjąć, że – zgodnie z regułą ogólną wynikającą z art. 134 § 1 – rozpoznanie sądu powinno obejmować zawsze całość zaskarżonej indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych i postępowania poprzedzającego jej wydanie.

Po drugie, należy zauważyć, że szeroko sformułowane w art. 57a ustawowe podstawy zaskarżenia, które mogą stanowić podstawy skargi w konkretnym przypadku (naruszenie przepisów postępowania, dopuszczenie się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego) w zaskarżanej interpretacji przepisów prawa podatkowego, nie powinny w sposób zasadniczy zawężać granic rozpoznania skargi przez sąd administracyjny. Można w związku z tym zastanawiać się nad ratio dokonywania takiego wyjątku od powszechnego modelu, na jakim oparta jest sądowa kontrola działalności administracji publicznej w Polsce, w odniesieniu tylko do jednej z wielu kategorii skarg dopuszczalnych na podstawie art. 3 § 2 i 3.

Po trzecie, w świetle art. 57a skarga na indywidualną interpretację podatkową może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego i sąd administracyjny jest związany powołaną podstawą prawną, a więc nie będzie uprawniony do poszukiwania innych wad materialnych i procesowych zaskarżonej interpretacji niepodniesionych w skardze. Jednocześnie art. 146 § 1 określający uprawnienia orzecznicze sądu administracyjnego stanowi m.in. że sąd ten, uwzględniając skargę na interpretację, uchyla ją, przy czym nowelą kwietniową do prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zostało dodane w tym przepisie zdanie drugie: »Przepis art. 145 § 1 pkt 1 stosuje się odpowiednio«. Ten ostatni zaś przepis określa wady uzasadniające uchylenie decyzji lub postanowienia, niezależnie od tego, czy zostały powołane w skardze. W ten sposób ustawodawca otworzył pole wątpliwościom co do zakresu »odpowiedniego« stosowania art. 145 § 1 pkt 1 przy formułowaniu wyroku uwzględniającego skargę na indywidualną interpretację podatkową”[5].

Wyrok WSA w Krakowie z 22.11.2017  r., I SA/Kr 700/17:
„Istotą wydawania interpretacji indywidualnych jest dokonywanie wykładni konkretnych przepisów prawa podatkowego w powiązaniu z dokładnie określonym stanem faktycznym, lub zdarzeniem przyszłym poprzez ocenę przedstawionego we wniosku stanowiska wnioskodawcy w kontekście zadanego pytania. W myśl z art. 57a PrPostAdm skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny, co do zastosowania przepisów prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną”.

Wyrok WSA w Poznaniu z 17.11.2017  r., I SA/Po 522/17:
„W świetle art. 57a PrPostAdm sąd bada prawidłowość zaskarżonej interpretacji indywidualnej tylko z punktu widzenia zarzutów skargi i wskazanej w niej podstawy prawnej. W szczególności sąd nie może podjąć żadnych czynności zmierzających do ustalenia innych, poza wskazanymi w skardze, naruszeń prawa. W wypadku zaś ustalenia takich wad w toku kontroli przeprowadzonej w granicach wyznaczonych skargą, nie może ich uwzględnić przy formułowaniu rozstrzygnięcia w sprawie”.

6. (N) Zgodnie z PrPostAdm, w sprawach, w których wojewódzki sąd administracyjny oddalił skargę, uzasadnienie wyroku sporządza się:

A. z urzędu,
B. na wniosek strony zgłoszony w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia wyroku albo doręczenia odpisu sentencji wyroku,
C. na wniosek strony zgłoszony w terminie czternastu dni od dnia ogłoszenia wyroku albo doręczenia odpisu sentencji wyroku.

Prawidłowa odpowiedź: B  (art. 141 § 2 PrPostAdm)

Uzasadnienie wyroku sporządza się z urzędu w terminie czternastu dni od dnia ogłoszenia wyroku albo podpisania sentencji wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym (art. 141 § 1 PrPostAdm). W sprawach, w których skargę oddalono, uzasadnienie wyroku sporządza się na wniosek strony zgłoszony w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia wyroku albo doręczenia odpisu sentencji wyroku. Uzasadnienie wyroku sporządza się w terminie czternastu dni od dnia zgłoszenia wniosku (art. 141 § 2 PrPostAdm). „Oznacza to, że obowiązek uzasadniania z urzędu wyroku przez wojewódzki sąd administracyjny został ograniczony tylko do wyroku uwzględniającego skargę”[6]. W sprawie zawiłej, w razie niemożności sporządzenia uzasadnienia w terminie, o którym mowa w § 1 i 2, prezes sądu może przedłużyć ten termin na czas oznaczony, nie dłuższy niż trzydzieści dni (art. 141 § 2a PrPostAdm). Odmowa sporządzenia uzasadnienia wyroku następuje postanowieniem wydanym na posiedzeniu niejawnym (art. 141 § 3 PrPostAdm). Uzasadnienie wyroku powinno zawierać zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, stanowisk pozostałych stron, podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. Jeżeli w wyniku uwzględnienia skargi sprawa ma być ponownie rozpatrzona przez organ administracji, uzasadnienie powinno ponadto zawierać wskazania co do dalszego postępowania (art. 141 § 4 PrPostAdm).

7. (N) Zgodnie z PrPostAdm, Naczelny Sąd Administracyjny unieważnia prawomocne orzeczenie sądu administracyjnego wydane w sprawie, która ze względu na osobę lub przedmiot nie podlegała orzecznictwu sądu administracyjnego w chwili orzekania i odrzuca skargę, jeżeli orzeczenie to nie może być wzruszone w trybie przewidzianym w ustawie, na wniosek:

A. Rzecznika Praw Obywatelskich,
B. Prezesa NSA,
C. Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego.

Prawidłowa odpowiedź: B  (art. 172 PrPostAdm)
Naczelny Sąd Administracyjny unieważnia prawomocne orzeczenie sądu administracyjnego wydane w sprawie, która ze względu na osobę lub przedmiot nie podlegała orzecznictwu sądu administracyjnego w chwili orzekania i odrzuca skargę, jeżeli orzeczenie to nie może być wzruszone w trybie przewidzianym w ustawie. Sąd orzeka na wniosek Prezesa NSA. Do rozpoznania wniosku stosuje się odpowiednio przepisy o rozpoznaniu skargi kasacyjnej (art. 172 PrPostAdm). „Postępowanie zmierzające do unieważnienia orzeczenia sądu administracyjnego w trybie art. 172 może być zainicjowane wyłącznie przez Prezesa NSA, który jest wprawdzie organem administracji sądowej, ale w jego gestii nie leży ochrona interesu publicznego, lecz jedynie kierowanie pracami NSA i reprezentowanie go na zewnątrz, wykonywanie uprawnień z zakresu nadzoru administracyjnego nad działaniem Sądu, sprawnością postępowania sądowego oraz badanie orzecznictwa sądowego i podejmowanie działań w celu zagwarantowania jednolitości tego orzecznictwa. Przyznanie Prezesowi NSA w regulacji proceduralnej uprawnienia do uruchamiania postępowania zmierzającego do unieważnienia prawomocnego orzeczenia wydanego przez sąd administracyjny z uwagi na stwierdzenie braku drogi postępowania przed tym sądem znacząco rozszerza kompetencje Prezesa NSA oznaczone w przepisach ustrojowych”[7].

Postanowienie NSA w Warszawie z 25.6.2008  r., II FSK 600/07:

„1. Przypadki, w których sąd odrzuca skargę regulują: art. 58, art. 189, art. 220 § 3 oraz art. 221 PrPostAdm, a nadto art. 172 PrPostAdm. Wymienione przepisy nie wprowadzają żadnej cezury czasowej co oznacza, iż sąd (pierwszej, jak i drugiej instancji) ma prawo orzec o odrzuceniu skargi w każdym przypadku istnienia nie uzupełnionego braku formalnego, bądź fiskalnego, aż do momentu wydania orzeczenia kończącego postępowanie w danej instancji.

2. W ramach wstępnej kontroli skargi sąd w pierwszej kolejności bada dopuszczalność złożonego pisma oraz właściwość sądu, a następnie, czy pochodzi ono od uprawnionego podmiotu. Konieczność uzupełnienie ewentualnych braków w tym zakresie uprzedza dalsze czynności kontrolne skargi, także te dotyczące uiszczenia wpisu sądowego”.

8. (K) Zgodnie z KPA, spory o właściwość między kierownikami służb, inspekcji i straży administracji zespolonej tego samego powiatu, działających w imieniu własnym lub w imieniu starosty rozstrzyga:

A. wojewoda,
B. starosta,
C. marszałek województwa.

Prawidłowa odpowiedź: B  (art. 22 § 1 pkt 2 KPA)
Zgodnie z art. 22 KPA, spory o właściwość rozstrzygają:
1) między organami jednostek samorządu terytorialnego, z wyjątkiem przypadków określonych w pkt 2−4 wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu − sąd administracyjny;
2) między kierownikami służb, inspekcji i straży administracji zespolonej tego samego powiatu, działających w imieniu własnym lub w imieniu starosty − starosta;
3) między organami administracji zespolonej w jednym województwie niewymienionymi w pkt 2 − wojewoda;
4) między organami jednostek samorządu terytorialnego w różnych województwach w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej − minister właściwy do spraw administracji publicznej;
5) między wojewodami oraz organami administracji zespolonej w różnych województwach − minister właściwy do spraw administracji publicznej;
6) między wojewodą a organami administracji niezespolonej − minister właściwy do spraw administracji publicznej po porozumieniu z organem sprawującym nadzór nad organem pozostającym w sporze z wojewodą;
7) między organami administracji publicznej innymi niż wymienione w pkt 1−4, 5 i 6 wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu − minister właściwy do spraw administracji publicznej;
8) między organami administracji publicznej, gdy jednym z nich jest minister − Prezes Rady Ministrów (§ 1).

Spory kompetencyjne między organami jednostek samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej rozstrzyga sąd administracyjny (§ 2).

Do czasu rozstrzygnięcia sporu o właściwość (sporu kompetencyjnego) organ administracji publicznej, na którego obszarze wynikła sprawa, podejmuje tylko czynności niecierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub słuszny interes obywateli i zawiadamia o tym organ właściwy do rozstrzygnięcia sporu (art. 23 KPA). Przez czynności niecierpiące zwłoki należy rozumieć w szczególności takie czynności, których przeprowadzenie w późniejszym terminie byłoby niemożliwe lub znacznie utrudnione albo których niezwłoczne przeprowadzenie jest uzasadnione ze względu na interes społeczny lub słuszny interes strony.

Postanowienie NSA w Warszawie z 2.6.2015  r., II OW 211/14:
„Spór o właściwość musi dotyczyć indywidualnej sprawy i tylko takiej, która jest załatwiana decyzją podlegającą sądowi administracyjnemu”.

Postanowienie NSA w Warszawie z 8.1.2013  r., II OW 168/12:
„Organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej są organami rządowej administracji zespolonej. To, że art. 22 § 1 pkt 2 KPA reguluje rozstrzyganie sporów o właściwość między kierownikami inspekcji administracji zespolonej tego samego powiatu, działających w imieniu własnym lub w imieniu starosty – przyznając właściwość staroście, nie zmienia charakteru ustrojowego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. Nie zalicza ich do organów samorządu terytorialnego art. 5 § 2 KPA który uzależnia zaliczenie do organów jednostek samorządu terytorialnego od działania w imieniu wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty lub marszałka województwa”.

9. (K) Zgodnie z KPA, pracownik organu administracji publicznej wyłączony od udziału w postępowaniu w sprawie:

A. nie może podejmować żadnych czynności,
B. może podejmować wszystkie czynności w tej sprawie, za wyjątkiem tych, które spowodowały wyłączenie pracownika,
C. powinien podejmować tylko czynności niecierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron.

Prawidłowa odpowiedź: C  (art. 24 § 4 KPA)

Pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie:
1) w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki;
2) swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia;
3) osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;
4) w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo w której przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych w pkt 2 i 3;
5) w której brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji;
6) z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub karne;
7) w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej (art. 24 § 1 KPA). Powody wyłączenia pracownika od udziału w postępowaniu trwają także po ustaniu małżeństwa (§ 1 pkt 2), przysposobienia, opieki lub kurateli (§ 1 pkt 3) – art. 24 § 2 KPA. Bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności niewymienionych w § 1, które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika (art. 24 § 3 KPA). Wyłączony pracownik powinien podejmować tylko czynności niecierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron (art. 24 § 4 KPA).

Wyrok NSA w Warszawie z 13.12.2017  r., I OSK 1400/17:
„Zakres stosowania instytucji wyłączenia wymaga uwzględnienia z jednej strony gwarancji realizacji prawdy obiektywnej, a z drugiej (rozwiązań ustrojowych powiązanych z wykonywaniem kompetencji przez organy administracji publicznej. Nie ma zatem uzasadnionych racji automatyzm w stosowaniu przepisów o wyłączeniu. Inne względy uzasadniają wyłączenie pracownika z uwagi na stosunek do strony, a zatem, gdy pracownik jest stroną albo pozostaje w stosunku osobistym lub stosunku innego rodzaju ze stroną. Innego rodzaju wartości wynikają z przyczyny wyłączenia ze względu na stosunek do sprawy, a zwłaszcza ze względów na rozpoznanie sprawy. Nie można biurokratycznie przyjmować założenia, że pracownik będzie biurokratycznie nastawiony do sprawy, która wraca do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia w wyniku skutecznego zaskarżenia decyzji, czy to w toku instancji, czy nadzwyczajnych trybach postępowania, czy też w postępowaniu sądowoadministracyjnym”.

Wyrok WSA w Gliwicach z 28.11.2017  r., IV SA/Gl 297/17:
„W sytuacji, gdy decyzja w sprawie odmowy przyznania stypendium nie jest wydawana osobiście przez rektora czyli osobę piastującą funkcję organu, lecz przez upoważnione przez niego osoby, przy ponownym rozpoznaniu sprawy zastosowanie będzie miało wyłączenie, o którym mowa w art. 24 § 1 pkt 5 KPA. Przepis art. 24 § 1 KPA określający ustawowe przyczyny wyłączenia pracownika ma charakter bezwzględnie obowiązujący, a ustawodawca poza przypadkiem wskazanym w 24 § 4 KPA nie przewiduje w tym zakresie żadnych wyjątków”.

 Wyrok NSA w Warszawie z 21.11.2017  r., II OSK 2886/17:
„Naruszenie przepisów o wyłączeniu pracownika jest ciężkim, kwalifikowanym naruszeniem przepisów postępowania. Taka kwalifikacja wynika z naruszenia zasady prawdy obiektywnej co do ustalenia stanu faktycznego sprawy. Z tego względu stanowi to jedną z przesłanek wznowienia postępowania, aby stworzyć możliwość prawną ponownego ustalenia stanu faktycznej tej sprawy. To ponowne ustalenie stanu faktycznego może dopiero stanowić podstawę do oceny prawidłowego ustalenia stanu faktycznego w postępowaniu zwykłym”.

10. (K) Zgodnie z KPA, w przypadku nieodebrania pisma doręczenie uważa się za dokonane po upływie:

A. siedmiu dni, licząc od dnia przesłania pierwszego zawiadomienia,
B. czternastu dni, licząc od dnia przesłania pierwszego zawiadomienia,
C. dwudziestu jeden dni, licząc od dnia przesłania pierwszego zawiadomienia.

Prawidłowa odpowiedź: B  (art. 46 § 6 KPA)
Odbierający pismo potwierdza doręczenie mu pisma swoim podpisem ze wskazaniem daty doręczenia (art. 46 § 1 KPA). Jeżeli odbierający pismo uchyla się od potwierdzenia doręczenia lub nie może tego uczynić, doręczający sam stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje osobę, która odebrała pismo, i przyczynę braku jej podpisu (art. 46 § 2 KPA). W przypadku doręczenia pisma za pomocą środków komunikacji elektronicznej doręczenie jest skuteczne, jeżeli adresat potwierdzi odbiór pisma w sposób, o którym mowa w § 4 pkt 3 (art. 46 § 3 KPA). W celu doręczenia pisma w formie dokumentu elektronicznego organ administracji publicznej przesyła na adres elektroniczny adresata zawiadomienie zawierające:
1) wskazanie, że adresat może odebrać pismo w formie dokumentu elektronicznego;
2) wskazanie adresu elektronicznego, z którego adresat może pobrać pismo i pod którym powinien dokonać potwierdzenia doręczenia pisma;
3) pouczenie dotyczące sposobu odbioru pisma, a w szczególności sposobu identyfikacji pod wskazanym adresem elektronicznym w systemie teleinformatycznym organu administracji publicznej, oraz informację o wymogu podpisania urzędowego poświadczenia odbioru w określony sposób (art. 46 § 4 KPA). W przypadku nieodebrania pisma w formie dokumentu elektronicznego w sposób, o którym mowa w § 4 pkt 3, organ administracji publicznej po upływie 7 dni, licząc od dnia wysłania zawiadomienia, przesyła powtórne zawiadomienie o możliwości odebrania tego pisma (art. 46 § 5 KPA). W przypadku nieodebrania pisma doręczenie uważa się za dokonane po upływie czternastu dni, licząc od dnia przesłania pierwszego zawiadomienia (art. 46 § 6 KPA). Zawiadomienia, o których mowa w § 4 i 5, mogą być automatycznie tworzone i przesyłane przez system teleinformatyczny organu administracji publicznej, a odbioru tych zawiadomień nie potwierdza się (art. 46 § 7 KPA). W przypadku uznania pisma w formie dokumentu elektronicznego za doręczone na podstawie § 6 organ administracji publicznej umożliwia adresatowi pisma dostęp do treści pisma w formie dokumentu elektronicznego przez okres co najmniej 3 miesięcy od dnia uznania pisma w formie dokumentu elektronicznego za doręczone oraz do informacji o dacie uznania pisma za doręczone i datach wysłania zawiadomień, o których mowa w § 4 i 5, w swoim systemie teleinformatycznym (art. 46 § 8 KPA). Warunki techniczne i organizacyjne doręczenia pisma w formie dokumentu elektronicznego określają przepisy ustawy, o której mowa w § 4 pkt 3 (art. 46 § 9 KPA). Doręczenie pisma w formie dokumentu elektronicznego do podmiotu publicznego w rozumieniu przepisów ustawy, o której mowa w § 4 pkt 3, następuje przez elektroniczną skrzynkę podawczą tego podmiotu, w sposób określony w tej ustawie (art. 46 § 10 KPA).

Wyrok WSA w Gliwicach z 18.10.2017  r.,  IV SA/Gl 62/17:
„Urzędowe poświadczenie przedłożenia należy uznać, zgodnie z art. 46 § 4 pkt 3 KPA za zawiadomienie przesłane na adres elektroniczny adresata oraz informację o wymogu podpisania urzędowego poświadczenia odbioru w sposób wskazany w art. 20a ustawy z 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Urzędowe poświadczenie przedłożenia potwierdza wyłącznie wpłynięcie pisma na skrzynkę podawczą adresata. Dopiero po potwierdzeniu odebrania dokumentu elektronicznego poprzez potwierdzenie poświadczenia doręczenia podpisem elektronicznym dokument ten udostępnia się adresatowi. Oznacza to, że za datę doręczenia dokumentu elektronicznego należy uznać datę opatrzenia poświadczenia doręczenia podpisem elektronicznym, a w przypadku braku takiego poświadczenia stosuje się odpowiednio przepisy art. 46 § 5 i 6 KPA”.

Wyrok NSA w Warszawie z 18.1.2017  r., I OSK 447/16:
„1. Nieprawidłowe, czyli niezgodne z przepisami KPA doręczenie pisma, od którego rozpoczyna bieg termin procesowy, należy uznać za naruszenie zasady oficjalności doręczeń pism, mogące spowodować pozbawienie strony możliwości obrony swych praw. Prawidłowość postępowania organu w tym zakresie podlega także kontroli ze strony sądu administracyjnego.

2. Niezgodne z przepisami postępowania administracyjnego doręczenie pisma (decyzji, postanowienia) może być uznane przez Sąd w konkretnych okolicznościach sprawy za pozbawione znaczenia prawnego i uzasadniające stwierdzenie, że do doręczenia doszło w innej dacie, niż to przyjmuje organ, albo że w ogóle nie doszło do doręczenia. Wynika to z obowiązującej w postępowaniu administracyjnym zasady, że decyzja administracyjna wywiera skutki prawne od daty jej doręczenia lub ogłoszenia. Doręczenie wszelkiego rodzaju pism, a zwłaszcza rozstrzygnięć organów administracji publicznej, powinno następować z datą pewną, potwierdzoną osobiście przez adresata decyzji.

3. Niewątpliwie wniesienie odwołania aktualizuje ciążący na organie odwoławczym obowiązek ustalenia, czy zostało ono wniesione z zachowaniem ustawowego terminu. To zaś wymaga uprzedniego ustalenia, że zaskarżona decyzja została doręczona stronie w terminie, od którego należy liczyć spełnienie warunku zachowania terminu”.

Wyrok WSA w Gliwicach z 21.1.2016  r., I SA/Gl 823/15:
„W wypadku gdy istnieją wątpliwości co do faktycznej daty doręczenia pisma stronie należy przeprowadzić wszelkie dowody umożliwiające ustalenie tej daty w sposób pewny, wskazując, że np. dowodem takim w przypadku skierowania do adresata pisma w formie pocztowej przesyłki poleconej może być rejestr dzienny doręczanych przesyłek poleconych znajdujący się w urzędzie pocztowym właściwym do doręczenia przesyłki”.

11. (K) Zgodnie z KPA, odmowa umożliwienia stronie przeglądania akt sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii i odpisów, uwierzytelnienia takich kopii i odpisów lub wydania uwierzytelnionych odpisów następuje w drodze:

A. postanowienia, na które służy zażalenie,
B. postanowienia, na które nie służy zażalenie,
C. zarządzenia, na które nie służy zażalenie.

Prawidłowa odpowiedź: A  (art. 74 § 2 KPA)
Strona ma prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów. Prawo to przysługuje również po zakończeniu postępowania (art. 73 § 1 KPA). Czynności określone w § 1 są dokonywane w lokalu organu administracji publicznej w obecności pracownika tego organu (art. 73 § 1a KPA). Strona może żądać uwierzytelnienia odpisów lub kopii akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony (art. 73 § 2 KPA). Organ administracji publicznej może zapewnić stronie dokonanie czynności, o których mowa w § 1, w swoim systemie teleinformatycznym, po uwierzytelnieniu strony w sposób określony w art. 20a ust. 1 albo 2 ustawy z  17.2.2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (art. 73 § 3 KPA). Przepisu art. 73 KPA nie stosuje się do akt sprawy zawierających informacje niejawne o klauzuli tajności „tajne” lub „ściśle tajne”, a także do innych akt, które organ administracji publicznej wyłączy ze względu na ważny interes państwowy (art. 74 § 1 KPA). Odmowa umożliwienia stronie przeglądania akt sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii i odpisów, uwierzytelnienia takich kopii i odpisów lub wydania uwierzytelnionych odpisów następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie (art. 74 § 2 KPA).

Wyrok WSA w Warszawie z 29.11.2017  r., VII SA/Wa 213/17:
„Ograniczenie prawa dostępu do sprawy administracyjnej może wystąpić jedynie w oparciu jednoznaczny przepis ustawowy. Może on wynikać z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej (np. lekarskiej, adwokackiej, radcowskiej, notarialnej) lub innej tajemnicy prawnie chronionej (np. tajemnicy przedsiębiorstwa, tajemnicy bankowej). W każdym przypadku wystąpienia obowiązku zachowania takiej tajemnicy konieczne jest ustalenie stosunku tej regulacji do normy art. 73 KPA, gwarantującej prawo dostępu do akt sprawy (zasada). Przepis odrębnej ustawy, wprowadzający ochronę określonych informacji (w tym zawartych w aktach sprawy), uzyska pierwszeństwo przed normą KPA tylko wówczas, gdy wyznaczony nim zakres przedmiotowy i podmiotowy udostępnienia informacji wyraźnie eliminuje regulację KPA”.

Wyrok WSA w Szczecinie z 9.11.2017  r., II SAB/Sz 91/17:
„2. Sprawa udostępnienia akt postępowania nie jest samodzielną sprawą administracyjną w znaczeniu jakie temu pojęciu nadaje art. 1 KPA, wobec czego kwestia wystąpienia przeszkody podmiotowej w załatwieniu wniosku nie może zostać oceniona w oparciu o zasady rozpoznania wniosku wszczynającego postępowanie wynikające z art. 61a § 1 KPA

3. W postępowaniu o udostępnienie akt, które ma charakter wpadkowy, niezasadne byłoby badanie i wyjaśnianie statusu strony w postępowaniu »głównym«. Mogłoby bowiem dojść do sytuacji, w której za stronę w postępowaniu incydentalnym w przedmiocie dostępu do akt byłby uznany podmiot, który stroną w postępowaniu głównym nie był.

4. W sprawach dotyczących samowoli budowlanej o tym, czy danej osobie przysługuje status strony, rozstrzygać należy na zasadach ogólnych, tj. na podstawie art. 28 KPA. Ten artykuł obowiązuje także na potrzeby postępowania uregulowanego art. 73 i 74 KPA

5. Ani art. 73 i art. 74 KPA, ani jakikolwiek inny przepis, nie kreuje interesu prawnego w sposób odrębny i niezależny od interesu prawnego statuującego strony w postępowaniu głównym. Tym samym skoro w toku postępowania »głównego« (w sprawie samowoli budowlanej) organ nadzoru budowlanego określił krąg stron, to taki krąg i tylko takie strony mogą skorzystać z odrębnego (incydentalnego i wpadkowego) postępowania jakim jest postępowanie regulowane art. 73 i art. 74 KPA dotyczące udostępnienia akt”.

Wyrok WSA w Szczecinie z 9.8.2017  r.,  II SAB/Sz 68/17:
„1. Przepis art. 1 ust. 2 u.d.i.p. wyraża normę kolizyjną wyłączającą zastosowanie unormowań u.d.i.p., gdy inna ustawa odmiennie reguluje ten sam zakres. Oznacza to, że przepisów tej ustawy nie stosuje się, jeżeli informacja publiczna dostępna jest dla osoby zainteresowanej w innym trybie, określonym przepisami szczególnymi.

2. Dostęp do akt postępowania administracyjnego, na podstawie przepisów u.d.i.p. ograniczony jest do podmiotów nie będących stronami postępowania administracyjnego. Z kolei dostęp do akt postępowania administracyjnego dla stron tego postępowania regulują przepisy KPA, przewidując w art. 73 i 74 prawo wglądu do akt sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów”.

Wyrok NSA w Warszawie z 28.2.2017  r., II OSK 2811/15:
„Przepis art. 73 § 1 KPA stanowi, że strona ma prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów. Prawo to przysługuje również po zakończeniu postępowania. Odmowa umożliwienia stronie przeglądania akt sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii i odpisów, uwierzytelnienia takich kopii i odpisów lub wydania uwierzytelnionych odpisów następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie (art. 74 § 2 KPA). Przepis ten należy interpretować w taki sposób, że wydanie postanowienia nastąpić powinno w każdym przypadku w którym organ odmawia udostępnienia akt czy też sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów bez względu na przyczynę tej odmowy”.

12. (K) Zgodnie z KPA, organ administracji publicznej może zmienić, uzupełnić lub uchylić swoje postanowienie dotyczące przeprowadzenia dowodu:

A. wyłącznie w ciągu miesiąca od chwili wydania tego postanowienia,
B. najpóźniej do czasu wypowiedzenia się przez stronę co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań,
C. w każdym stadium postępowania.

Prawidłowa odpowiedź: C  (art. 77 § 2 KPA)
Organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy (art. 77 § 1 KPA). Organ może w każdym stadium postępowania zmienić, uzupełnić lub uchylić swoje postanowienie dotyczące przeprowadzenia dowodu (art. 77 § 2 KPA). Organ przeprowadzający postępowanie na wezwanie organu właściwego do załatwienia sprawy (art. 52) może z urzędu lub na wniosek strony przesłuchać również nowych świadków i biegłych na okoliczności będące przedmiotem tego postępowania (art. 77 § 3 KPA). Fakty powszechnie znane oraz fakty znane organowi z urzędu nie wymagają dowodu. Fakty znane organowi z urzędu należy zakomunikować stronie (art. 77 § 4 KPA).

Wyrok WSA w Szczecinie z 11.1.2018  r., II SA/Sz 1351/17:
„W postępowaniu administracyjnym wydanie decyzji w każdym przypadku powinno poprzedzać dokładne ustalenie stanu faktycznego, co wynika z wyrażonej w art. 7 KPA zasady prawdy obiektywnej, która swoje rozwinięcie znajduj w art. 77 § 1 KPA. Obowiązki te odnoszą się również do sytuacji, w której ciężar dowodu spoczywa na stronie postępowania, jednakowoż o ich spełnieniu świadczyć będzie pouczenie strony o konieczności udokumentowania wskazanych przez nią faktów, przedstawienia wymaganych prawem dowodów”.

Wyrok WSA w Poznaniu z 15.11.2017  r. II SA/Po 519/17:
„1. Charakter rozstrzygnięć organu odwoławczego w sposób bezpośredni zdeterminowany jest zasadą dwuinstancyjności postępowania administracyjnego wyrażoną w art. 15 KPA. Istota zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego polega na dwukrotnym rozpatrzeniu i rozstrzygnięciu przez dwa różne organy tej samej sprawy. Ze względu na zasadę dwuinstancyjności postępowania, sprawa administracyjna rozstrzygnięta po raz pierwszy jest otwarta do ponownego orzekania, jeżeli zostanie wniesiony środek odwoławczy. Rozstrzygnięcie organu II instancji jest takim samym aktem stosowania prawa, jak rozstrzygnięcie organu I instancji, a działanie organu II instancji nie ma charakteru kontrolnego, ale jest działaniem merytorycznym. Nie spełnia tego wymogu jedynie kontrola zasadności argumentów podniesionych w odwołaniu w stosunku do rozstrzygnięcia organu I instancji.

2. Do postępowania odwoławczego mają zastosowanie wszystkie zasady postępowania administracyjnego, w tym zasada praworządności i dochodzenia w postępowaniu do prawdy obiektywnej (art. 7 KPA), znajdująca rozwinięcie w unormowaniach art. 77 § 1, 80 i 81 KPA z których wynika obowiązek organu wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego. Dopiero tak przeprowadzone postępowanie odwoławcze pozwala na dokonanie oceny, czy decyzja organu I instancji odpowiada prawu czy też wydana została z jego naruszeniem oraz na wydanie stosownej decyzji, w której uzasadnieniu organ odwoławczy obowiązany jest zawrzeć wszystkie elementy uzasadnienia wskazane w art. 107 KPA”.

13. (K) Zgodnie z KPA, termin rozprawy powinien być tak wyznaczony, aby doręczenie wezwań oraz ogłoszenie o rozprawie nastąpiły przynajmniej na:

A. siedem dni przed rozprawą,
B. czternaście dni przed rozprawą,
C. dwadzieścia jeden dni przed rozprawą.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 92 KPA)
W wezwaniu na rozprawę określa się termin, miejsce i przedmiot rozprawy (art. 91 § 1 KPA). Stronom, świadkom, biegłym oraz państwowym i samorządowym jednostkom organizacyjnym, organizacjom i innym osobom, wezwanym do udziału w rozprawie, doręcza się wezwanie na piśmie lub w formie dokumentu elektronicznego (art. 91 § 2 KPA). Jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że oprócz wezwanych stron, uczestniczących w postępowaniu, mogą być jeszcze w sprawie inne strony, nieznane organowi administracji publicznej, należy ponadto o terminie, miejscu i przedmiocie rozprawy ogłosić w formie publicznego obwieszczenia, w innej formie publicznego ogłoszenia zwyczajowo przyjętej w danej miejscowości lub przez udostępnienie zawiadomienia w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej właściwego organu administracji publicznej (art. 91 § 3 KPA). Termin rozprawy powinien być tak wyznaczony, aby doręczenie wezwań oraz ogłoszenie o rozprawie nastąpiły przynajmniej na siedem dni przed rozprawą (art. 92 KPA).

Wyrok NSA w Warszawie z 7.7.2001  r., I SA 389/00:
„Obowiązek prawidłowego zawiadomienia uczestników postępowania o rozprawie, tak aby każdemu z nich umożliwić w niej udział także wtedy, gdy stawiennictwo na rozprawie nie jest obowiązkowe, stanowi rękojmię realizacji konstytucyjnego prawa do sprawiedliwego i jawnego rozpoznania sprawy”.

Wyrok NSA z Warszawie z 3.11.1999  r., IV SA 1437/98:
„Skarżąca wezwana do osobistego stawiennictwa na rozprawę obowiązana była dostosować się do wezwania organu. Nieobecność musi być usprawiedliwiona udowodnionymi okolicznościami wskazującymi na faktyczną niemożność stawienia się na wezwanie. Tymczasem skarżąca żadnego usprawiedliwienia nie złożyła, natomiast – jak oświadczyła na rozprawie sądowej – przed organ nie stawiła się, gdyż uważała, że na rozprawę administracyjną wezwane zostały także inne osoby, co do których skarżąca uważała, iż nie powinny brać udziału w tym postępowaniu.

Osoba wezwana przez organ w żadnym wypadku nie jest upoważniona do oceny tego, kto powinien, a kto nie powinien brać udział w postępowaniu, gdyż w tym wypadku jedynie kompetentny jest organ prowadzący postępowanie. Uczestnicy postępowania administracyjnego żadnych uprawnień tego rodzaju nie posiadają i powinni dostosować się ściśle do zarządzeń organu”.

14. (K) Zgodnie z KPA, w razie utraty przez ustawowego przedstawiciela strony zdolności do czynności prawnych organ administracji publicznej:

A. zawiesza postępowanie,
B. umarza postępowanie,
C. wyznacza tymczasowego pełnomocnika dla strony do czasu ustanowienia ustawowego przedstawiciela.

Prawidłowa odpowiedź: A  (art. 97 § 1 pkt 3 KPA)

Organ administracji publicznej zawiesza postępowanie:
1) w razie śmierci strony lub jednej ze stron, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony do udziału w postępowaniu nie jest możliwe i nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 30 § 5 , a postępowanie nie podlega umorzeniu jako bezprzedmiotowe (art. 105);[8]

2) w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony;
3) w razie utraty przez stronę lub przez jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych;[9]

4) gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd;
5) na wniosek Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, w przypadku gdy stroną postępowania jest podmiot w restrukturyzacji, o którym mowa w art. 2 pkt 44 ustawy z 10.6.2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U. z 2017 r. poz. 1937 i 2491 oraz z 2018 r. poz. 685, 723 i 1637) – art. 97 § 1 KPA. Gdy ustąpią przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania, o których mowa w § 1 pkt 1-4, organ administracji publicznej podejmie postępowanie z urzędu lub na żądanie strony (art. 97 § 2 KPA).

15. (K) Zgodnie z KPA, ugoda zawarta przed organem administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie, staje się wykonalna z dniem:

A. jej zawarcia,
B. wydania postanowienia o jej zatwierdzeniu przez organ administracji publicznej,
C. w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu stało się ostateczne.

Prawidłowa odpowiedź: C  (art. 120 § 1 KPA)

W toku postępowania administracyjnego istnieje możliwość załatwienia sprawy (poza podstawową formą decyzji), także w formie ugody. Możliwość taka jest dopuszczalna, jeżeli charakter sprawy na to pozwala i nie sprzeciwiają się temu przepisy szczególne (art. 114 KPA). Organ administracji publicznej odroczy wydanie decyzji i wyznaczy stronom termin do zawarcia ugody, jeżeli istnieją przesłanki do jej zawarcia, pouczając strony o trybie i skutkach zawarcia ugody (art. 116 § 1 KPA). Ugodę sporządza w formie pisemnej organ decyzji w sprawie (art. 115 KPA). Ugodę sporządza upoważniony pracownik organu administracji publicznej w formie pisemnej lub dokumentu elektronicznego, na podstawie zgodnych oświadczeń stron. Jeżeli ugoda jest sporządzana w formie pisemnej, oświadczenia składa się przed upoważnionym pracownikiem organu (art. 117 § 1 KPA). Ugoda zawiera:
1) oznaczenie organu administracji publicznej, przed którym ugoda została zawarta, i stron postępowania;
2) datę sporządzenia ugody;
3) przedmiot i treść ugody;
4) podpisy stron oraz podpis upoważnionego pracownika organu administracji publicznej z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego, a jeżeli ugoda została zawarta w formie dokumentu elektronicznego – kwalifikowane podpisy elektroniczne stron oraz upoważnionego pracownika organu administracji publicznej (art. 117 § 1a KPA). Przed podpisaniem ugody upoważniony pracownik organu administracji publicznej odczytuje stronom jej treść, chyba że ugoda została sporządzona w formie dokumentu elektronicznego. Ugodę włącza się do akt sprawy (art. 117 § 2 KPA). Dla wywołania skutków prawnych umowy konieczne jest jej zatwierdzenie (w formie postanowienia) przez organ administracji publicznej, przed którym została zawarta (art. 118 § 1 KPA). Dopiero zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki jak decyzja administracyjna (art. 121 KPA). Natomiast wykonalność ugody powstaje z dniem, w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu stało się ostateczne (art. 120 § 1 KPA). Do ugody zawartej przed mediatorem przepisy art. 117-121 KPA stosuje się odpowiednio (art. 121a KPA).

Bibliografia:
Przybysz P. M., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz aktualizowany, 2018
Woś T. (red.), Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, wyd. VI, WK 2016

[1] Zgodnie z art. 1 ustawy z 12.10.1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r. poz. 570), samorządowe kolegia odwoławcze są organami wyższego stopnia, w rozumieniu przepisów KPA i ustawy z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201 z późn. zm.), w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości jednostek samorządu terytorialnego, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej (ust. 1). Na zasadach określonych w odrębnych ustawach kolegia orzekają w innych sprawach niż wymienione w ust. 1 (ust. 2).
[2] Art. 107 § 1 w brzmieniu ustalonym ustawą z 7.4.2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U z 2017 r. poz. 935), która weszła w życie 1.6.2017 r.
[3] Art. 112 w brzmieniu ustalonym ustawą z 7.4.2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U z 2017 r. poz. 935), która weszła w życie 1.6.2017 r.
[4] Woś T. (red.), Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, wyd. VI, WK 2016, Komentarz do art. 33, uwaga 4.
[5] Ibidem, Komentarz do art. 57a, uwaga 2.
[6] Ibidem, Komentarz do art. 141, uwaga 2.
[7] Ibidem, Komentarz do art. 172, uwaga 2.
[8] Na podstawie ustawy z 5.7.2018 r. o  zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1629), która weszła w życie 25.11.2018 r. pkt 1 otrzymał brzmienie: „1) w razie śmierci strony lub jednej ze stron, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony albo zarządcy sukcesyjnego do udziału w postępowaniu nie jest możliwe i nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 30 § 5, a postępowanie nie podlega umorzeniu jako bezprzedmiotowe (art. 105);”
[9] Na podstawie ustawy z 5.7.2018 r. o  zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1629), która weszła w życie 25.11.2018 r. po pkt 3 dodany został pkt 3a w następującym brzmieniu: „3a) w razie wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego, gdy postępowanie toczyło się z udziałem zarządcy sukcesyjnego, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłego do udziału w postępowaniu nie jest możliwe i nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 30 § 5, a postępowanie nie podlega umorzeniu jako bezprzedmiotowe (art. 105);”