Artykuły

Prawnicze stypendia zagraniczne. Część 1. Jak się zabrać za stypendium zagraniczne?

Tekst pochodzi z numeru: 10 (145) październik 2013

Jarosław Bełdowski

Gdybyśmy dowolnemu studentowi prawa zadali pytanie, czy byłby zainteresowany wyjazdem naukowym za granicę, z pewnością w znakomitej większości przypadków otrzymalibyśmy odpowiedź pozytywną. Co jednak sprawia, że część z tych deklaracji nie wychodzi poza sferę życzeniową i tylko niektórym udaje się zrealizować to marzenie? Czy chodzi o brak kwalifikacji, szczęścia czy może uporu? W nowym cyklu „Edukacji Prawniczej”, otwierającym rok akademicki 2013/2014, postaram się Was przekonać, że nie tylko warto wyjechać za granicę, ale i że możliwości jest wiele. W pierwszym odcinku zajmijmy się jednak pod­stawowymi kwestiami, które przygotują Was do tego projektu. Podejdźmy do tego jak w typowej korporacji – poprzez pytania, które najczęściej przychodzą Wam do głowy, i odpowiedzi na nie.

Po pierwsze planowanie

Zanim przejdziemy do najczęściej zadawanych pytań, zastanówmy się, co przesądza o sukcesie stypendialnym. Odpowiedź wydaje się oczywista: PLANOWANIE. Planowanie to nie tylko wypełnienie dokumentów w przeddzień upływu terminu składania wniosków, ale przede wszystkim dogłębne przygotowanie się do długiej i żmudnej procedury. Należy być tego świadomym jak najwcześniej, najlepiej już na pierwszym lub drugim roku studiów. Dzięki temu unikniecie wypełniania w ostatniej chwili formularzy i kompletowania wymaganych załączników, np. listów referencyjnych. Zanim jednak przystąpicie do pracy papierkowej, musicie zdobyć odpowiednie informacje, docierając do źródeł o stypendiach zagranicznych.

Gdzie szukać informacji o prawniczych stypendiach zagranicznych?

Pierwsze kroki powinniście skierować do uczelnianego biura współpracy z zagranicą (to najczęstsza nazwa komórki uczelnianej). To miejsce, w którym gromadzone są informacje o programach stypendialnych prowadzonych przez uczelnię, np. Erasmus, oraz innych dostępnych w Polsce lub na świecie. Niektóre z biur obok informacji udzielnych ustnie lub wywieszanych w gablotach prowadzą także własne strony internetowe. Oczywiście nieprzebranym miejscem danych o stypendiach jest Internet. Informacje można zdobyć na forach internetowych, portalach społecznościowych lub bezpośrednio na stronach internetowych. Czasami można je znaleźć w prasie codziennej, tygodnikach lub miesięcznikach, ale regularne ich przeglądanie może być kłopotliwe. Jeżeli bierzecie pod uwagę konkretny kraj, do którego chcielibyście pojechać, przydatne mogą się okazać strony internetowe jego placówek dyplomatycznych (ambasada, konsulat). Nie wolno też zapominać o najbliższym otoczeniu, tzn. rówieśnikach i pracownikach naukowych. Część z nich bądź sama była już na stypendium, bądź słyszała, kto może mieć przydatne informacje. Musicie kierować się jedną regułą – każdy sposób przybliżający Was do uzyskania informacji o stypendium zagranicznym jest dobry! A teraz przejdźmy do pytań, które z pewnością już się Wam nasuwają na myśl.

Co jest ważne w procesie ubiegania się o stypendium zagraniczne?

Z analizy różnych programów stypendialnych wynika, że istotnymi elementami, które mają wpływ na wybór kandydata, są: średnia ze studiów, szeroko rozumiana aktywność (społeczna, naukowa) oraz dobra znajomość języka(ów) obcego(ych).

Jaką należy mieć średnią ze studiów?

Oczywiście jak najwyższą. Osoby, które uzyskają średnią poniżej 4,0, nie mają zbyt dużych szans na zdobycie stypendium, a ich możliwości ograniczają się zaledwie do kilku programów. Osoby ze średnią wahającą się pomiędzy 4,0 a 4,5 są w nieco lepszej sytuacji, aczkolwiekszanse znacznie wzrastają, gdy średnia przekracza 4,5.

W jaki sposób należy być aktywnym w trakcie studiów?

Studenci wielokrotnie zapominają, że fundatorzy poszukują ciekawych osobowości – ludzi, którzy w przyszłości mogą stać się tzw. liderami opinii społecznej. Uczestnictwo i zajmowanie stanowiska w stowarzyszeniu, kole naukowym, organizacji społecznej zawsze oceniane są pozytywnie.

Na jakim poziomie należy znać język obcy?

Jest to uzależnione od wymogów stawianych przez program. Czasem wymagana jest biegłość w mowie i piśmie lub bierna znajomość języka obcego, pozwalająca na uczestnictwo w wykładach. W większości przypadków fundatorzy ­wymagają złożenia certyfikatu poświadczającego znajomość języka na określonym poziomie. Dobrym sposobem na uniknięcie stresu jest przystąpienie z dużym wyprzedzeniem do egzaminów językowych.

Jakie wybrać stypendium?

Wybór powinien być głęboko przemyślany i uwzględniać takie czynniki, jak cele i program stypendialny, a także wymagania, które stawiane są przed kandydatem. Swoje szanse można zwiększyć poprzez ubieganie się o co najmniej dwa, trzy stypendia. Szkoda jednak czasu na te, z których nie będziecie mogli skorzystać z powodów formalnych. Jeżeli nie spełnia się warunków wstępnych, to przecież nie warto tracić czasu na przygotowanie dokumentów, które i tak zostaną odrzucone. W sytuacji gdy odchylenia są niewielkie, np. niższa średnia niż wymagana, warto skontaktować się z koordynatorem stypendium i zapytać o możliwość ubiegania się o nie.

W jaki sposób przygotować wymagane dokumenty?

Wśród dokumentów, które należy złożyć podczas procedury ubiegania się o stypendium, mogą się znaleźć m.in.: formularz zgłoszeniowy, życiorys (curriculum vitae), lista publikacji, listy zapraszające instytucji zagranicznych, listy rekomendacyjne, potwierdzenie średniej ze studiów, wypisy uzyskanych dyplomów, certyfikaty poświadczające znajomość języków i inne.

Liczba składanych dokumentów zależy od wymagań stawianych przez poszczególne instytucje. Nie należy jednak lekceważyć tej części procedury, bowiem dobrze przygotowana dokumentacja jest świadectwem osiągnięć kandydata.

Do czego potrzebny jest formularz zgłoszeniowy?

Z pewnością głównym źródłem informacji osobowych dla fundatorów jest formularz zgłoszeniowy nazywany często kwestionariuszem lub aplikacją. Można go dostać bezpośrednio pod adresem instytucji zajmującej się programem, wypełnić na stronie internetowej, uzyskać w uniwersyteckim biurze współpracy z zagranicą lub placówce dyplomatycznej. W niektórych formularzach znajdują się dodatkowe rubryki przeznaczone na krótkie uzasadnienie ubiegania się o stypendium. Jest to niezwykle ważna część dokumentu, gdyż wskazuje, czy osoba ma konkretny i realny plan, czy potrafi w sposób logiczny sformułować uzasadnienie oraz czy warto ją zaprosić na rozmowę kwalifikacyjną.

A co z innymi dokumentami?

Życiorys nie powinien przekraczać dwóch stron i zawierać informacji zbędnych. Projekt odbycia stypendium nie powinien być rozumiany jedynie jako opis projektu badawczego, lecz opis celów, które chce się zrealizować dzięki stypendium. Pośród innych ważnych dokumentów można jeszcze wskazać potwierdzenie średniej ze studiów oraz certyfikaty poświadczające znajomość języków obcych. Jednak tak naprawdę nie wolno zignorować żadnego wymaganego dokumentu.

Jak zachowywać się podczas rozmowy kwalifikacyjnej?

To najważniejszy etap w osiągnięciu sukcesu. Po wstępnej selekcji złożone przez kandydata dokumenty okazały się na tyle dobre, że komisja wyłaniająca przyszłych stypendystów zdecydowała się poświęcić czas na rozmowę kwalifikacyjną. Internet bardzo skrócił odległość, dlatego też, choć będziecie aplikować daleko, niewykluczone, że będziecie musieli przejść tę część procedury. W trakcie rozmowy kwalifikacyjnej należy się spodziewać dość dokładnych pytań na temat proponowanego projektu, a także korzyści, które wynikną dzięki jego sfinansowaniu. Ponadto mogą paść pytania o krótko- i długoterminowe plany zawodowe i życiowe. Innymi słowy, należy udowodnić, że projekt będzie mógł być zrealizowany tylko dzięki temu stypendium, tylko w tym czasie, tylko w miejscu zaproponowanym oraz tylko przez tego jedynego kandydata. Trzeba jednak pamiętać, że rozmowa kwalifikacyjna nigdy nie przebiega w ten sam sposób. Należy mówić z przekonaniem i, choć to bardzo trudne, starać się zachowywać swobodnie.

Jakie wydatki obejmie stypendium? Czy to pozwoli utrzymać się za granicą?

Środki finansowe przyznawane przez fundatorów są bardzo różne. Na stypendium składa się kilka elementów: czesne, zakwaterowanie, wyżywienie, podróż, dodatkowe wydatki. Fundacje raczej zawsze ponoszą koszty czesnego oszacowane przez uniwersytety, za wyjątkiem programów wymiany międzyuczelnianej, np. Erasmus. Ogólnie nie należy nastawiać się na otrzymanie wysokich sum.

Co jeśli nie udało się otrzymać stypendium?

Pomimo wysiłku włożonego w przejście wszystkich etapów fundator może wybrać inną osobę, która wyjedzie na stypendium. Nie warto zamartwiać się negatywną decyzją komisji, lecz raczej przeanalizować popełnione błędy i wyciągnąć odpowiednie wnioski na przyszłość! Tego nigdy nie można traktować w kategoriach wygrana–przegrana!

W następnym odcinku już konkretne stypendia, które można zdobyć. Tymczasem POWODZENIA!

Jarosław Bełdowski – LL.M. (Catholic University of Leuven), doktorant na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, asystent w Kolegium Analiz Ekonomicznych Szkoły Głównej Handlowej. Stypendysta Ministerstwa Spraw Zagranicznych Wielkiej Brytanii oraz Open Society Insitute na Uniwersytecie w Oksfordzie (Chevening Scholar), a także stypendysta Wspólnoty Flamandzkiej na Uniwersytecie w Leuven (LL.M. in European Union Law) oraz Fundacji im. Roberta Schumanna w Luksem­burgu (staż w Parlamencie Europejskim).

1   Artykuł nawiązuje do publikacji autora pt. „Przewodnik stypendialny dla praw­­ników”, Warszawa 2004, która stanowiła dodatek do październikowego wydania EP w tymże roku.