Zakaz anatocyzmu
W celu ochrony dłużnika przed nadmiernymi obciążeniami z tytułu odsetek polski system prawny ustanawia zakaz tzw. anatocyzmu, to znaczy pobierania odsetek od zaległych odsetek (procent składany).
Przykład anatocyzmu: A pożyczył B sumę 1000 zł na 10% rocznie. Po roku B nie zapłacił odsetek, które stały się zaległe, wobec czego w następnym roku powinien zapłacić odsetki nie od 1000 zł, a już od 1100 zł.
Zakres zakazu anatocyzmu reguluje art. 482 KC. Z przepisu tego wynika, że nie odnosi się on do następujących trzech przypadków:
Reklama
1) gdy po powstaniu zaległości w płaceniu odsetek strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy, a więc gdy zawarły odpowiednią umowę nie przed powstaniem zaległości, lecz dopiero po jej powstaniu;
2) gdy wierzyciel wytoczył powództwo o zapłatę sumy zaległych odsetek;
3) gdy zaległe raty kredytu długoterminowego udzielane są przez instytucje kredytowe, co wiąże się z tym, że raty te zwykle obejmują łącznie odsetki i spłatę kredytu długoterminowego, oprocentowanego zresztą z reguły nisko.
Wyjątki te, zgodnie z ogólną regułą wykładni (exceptiones non sunt extendendae), należy interpretować ściśle.
Pod tym względem zastrzeżenia wywołuje uchw. SN z 27.6.1995 r. (III CZP 76/95, OSN 1995, Nr 11, poz. 155, z krytyczną glosą M. Bączyka, Pr. Bank. 1996, Nr 4).
Źródło: prof. dr hab. A. Olejniczak, prof. dr hab. Z. Radwański †, Zobowiązania – część ogólna