KPC – pytania na aplikacje z orzecznictwem i komentarzem

Autor opracowania: Rafał Maciąg – radca prawny

Kodeks postępowania cywilnego – pytania na aplikacje prawnicze z opracowaniem i orzecznictwem cz. I

Pytania pochodzą z egzaminów wstępnych na aplikacje adwokacką/radcowską (A/R), które odbyły się 29.9.2018 r.

1. (A/R) Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, w sprawach niemajątkowych z zakresu prawa rodzinnego prokurator może wytaczać powództwa:

A. w każdym wypadku, jeżeli według jego oceny wymaga tego ochrona praworządności,
B. w każdym wypadku, jeżeli wyrazi na to zgodę strona, na rzecz której prokurator wytacza powództwo,
C. tylko w wypadkach wskazanych w ustawie.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 7 zd. 2 KPC)

Zgodnie z art. 7 KPC, prokurator może żądać wszczęcia postępowania w każdej sprawie, jak również wziąć udział w każdym toczącym się już postępowaniu, jeżeli według jego oceny wymaga tego ochrona praworządności, praw obywateli lub interesu społecznego. W sprawach niemajątkowych z zakresu prawa rodzinnego prokurator może wytaczać powództwa tylko w wypadkach wskazanych w ustawie. Do takich spraw należą: sprawy o unieważnienie oraz ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa (art. 22 KRO), sprawy o ustalenie i zaprzeczenie ojcostwa oraz o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa (art. 86 KRO) oraz sprawy o rozwiązanie przysposobienia (art. 127 KRO)[1].
Prokurator, wytaczając powództwo na rzecz oznaczonej osoby, powinien ją wskazać w pozwie. Nie dotyczy to spraw niemajątkowych z zakresu prawa rodzinnego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (art. 55 KPC). Osobę, na rzecz której prokurator wytoczył powództwo, sąd zawiadamia o tym, doręczając jej odpis pozwu. Osoba ta może wstąpić do sprawy w każdym jej stanie w charakterze powoda; w tym wypadku do udziału prokuratora w sprawie stosuje się odpowiednio przepisy o współuczestnictwie jednolitym (art. 56 § 1 KPC). Prokurator nie może samodzielnie rozporządzać przedmiotem sporu (art. 56 § 2 KPC). Jeżeli prokurator, wytaczając powództwo, nie działa na rzecz oznaczonej osoby, wnosi on pozew przeciwko wszystkim osobom będącym stronami stosunku prawnego, którego dotyczy powództwo (art. 57 KPC). Wyrok prawomocny zapadły w sprawie wytoczonej przez prokuratora ma powagę rzeczy osądzonej pomiędzy stroną, na rzecz której prokurator wytoczył powództwo, a stroną przeciwną. Jednakże w sprawach o roszczenia majątkowe prawomocne rozstrzygnięcie sprawy nie pozbawia strony zainteresowanej, która nie brała udziału w sporze, możności dochodzenia swoich roszczeń w całości lub w tej części, w której nie zostały zasądzone (art. 58 KPC). Sąd zawiadamia prokuratora o każdej sprawie, w której udział jego uważa za potrzebny (art. 59 KPC). Prokurator może wstąpić do postępowania w każdym jego stadium. Prokurator nie jest związany z żadną ze stron. Może on składać oświadczenia i zgłaszać wnioski, jakie uzna za celowe, oraz przytaczać fakty i dowody na ich potwierdzenie. Od chwili, kiedy prokurator zgłosił udział w postępowaniu, należy mu doręczać pisma procesowe, zawiadomienia o terminach i posiedzeniach oraz orzeczenia sądowe (art. 60 § 1 KPC). Prokurator może zaskarżyć każde orzeczenie sądowe, od którego służy środek odwoławczy. Terminy do zaskarżenia orzeczeń sądowych, ustanowione dla stron, wiążą również prokuratora (art. 60 § 2 KPC).

Reklama2. (A/R) Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego przez mocodawcę odnosi skutek prawny w stosunku do sądu:

A. z chwilą złożenia poza posiedzeniem sądu oświadczenia o wypowiedzeniu pełnomocnictwa,
B. z chwilą zawiadomienia go o tym,
C. z upływem dwóch tygodni od złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu pełnomocnictwa.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 94 § 1 KPC)
Wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego przez mocodawcę odnosi skutek prawny w stosunku do sądu z chwilą zawiadomienia go o tym, w stosunku zaś do przeciwnika i innych uczestników – z chwilą doręczenia im tego zawiadomienia przez sąd (art. 94 § 1 KPC). Adwokat lub radca prawny, który wypowiedział pełnomocnictwo, obowiązany jest działać za stronę jeszcze przez dwa tygodnie, chyba że mocodawca zwolni go od tego obowiązku. Każdy inny pełnomocnik powinien, mimo wypowiedzenia, działać za mocodawcę przez ten sam czas, jeżeli jest to konieczne do uchronienia mocodawcy od niekorzystnych skutków prawnych (art. 94 § 2 KPC). Przepis artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio do adwokata lub radcy prawnego ustanowionego przez sąd w przypadku zwolnienia go od obowiązku zastępowania strony w procesie (art. 95 KPC).

Postanowienie SN z 31.1.2013 r., II CZ 182/12, Legalis Nr 701220[2]:
„Wypowiedzenie przez mocodawcę pełnomocnictwa procesowego ustanowionego z urzędu ma skutek wobec sądu z chwilą zawiadomienia sądu o wypowiedzeniu i od tej chwili mocodawca samodzielnie występuje w procesie”.

Postanowienie SN z 30.5.2007 r., II CSK 167/07, Legalis Nr 165684:
„W sytuacji, gdy pełnomocnik nie zawiadomił sądu o wypowiedzeniu mu pełnomocnictwa przez powodów, powinien upewnić się, czy zawiadomienia takiego nie dokonali powodowie i wobec stwierdzenia, że nie uczynili tego, powinien wziąć udział w rozprawie i niezwłocznie zawiadomić powodów o treści wyroku zapadłego w wyniku rozpoznania sprawy na tej rozprawie, a jeżeli tak nie postąpił – złożyć w terminie przewidzianym przez ustawę wniosek o doręczenie tego wyroku z uzasadnieniem. Wypowiedzenie pełnomocnictwa przez powodów – wobec niezawiadomienia o tym Sądu Apelacyjnego – nie było bowiem skuteczne wobec Sądu i nie uniemożliwiało działania pełnomocnika przed Sądem, a przeciwnie, zwłaszcza że pełnomocnikiem był adwokat, obligowało go do takiego działania, jeżeli jego brak narażał mocodawców na ujemne konsekwencje procesowe”.

3. (A/R) Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, sąd drugiej instancji, uchylając zaskarżone orzeczenie w całości i przekazując sprawę sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania:

A. orzeka o kosztach procesu za instancję odwoławczą,
B. orzeka o dotychczas poniesionych przez strony kosztach procesu za obie instancje,
C. pozostawia temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach procesu za instancję odwoławczą.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 108 § 2 KPC)

Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. Sąd może jednak rozstrzygnąć jedynie o zasadach poniesienia przez strony kosztów procesu, pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu; w tej sytuacji, po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, referendarz sądowy w sądzie pierwszej instancji wydaje postanowienie, w którym dokonuje szczegółowego wyliczenia kosztów obciążających strony (art. 108 § 1 KPC). Sąd drugiej instancji, uchylając zaskarżone orzeczenie i przekazując sprawę sądowi pierwszej instancji do rozpoznania, pozostawia temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej (art. 108 § 2 KPC). Jeżeli w toku postępowania sąd nie orzekł o obowiązku poniesienia kosztów sądowych lub orzeczeniem nie objął całej kwoty należnej z tego tytułu, postanowienie w tym przedmiocie wydaje na posiedzeniu niejawnym sąd, przed którym sprawa toczyła się w pierwszej instancji (art. 108(1) KPC).

Postanowienie SA w Łodzi z 19.2.1999 r., I ACz 50/99, Legalis Nr 44296:
„Rozstrzygając o kosztach procesu w orzeczeniu kończącym postępowanie, sąd I instancji, który ponownie rozpoznał sprawę w następstwie uchylenia wyroku przez sąd II instancji i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania odwoławczego (art. 108 § 2 KPC), orzeka o całości kosztów poniesionych przez każdą ze stron od chwili wytoczenia powództwa, rozliczając je przy zastosowaniu reguł określonych w art. 98-110 KPC w odniesieniu do wyniku sprawy, zawartego w końcowym rozstrzygnięciu”.

Postanowienie SN z 20.12.2012 r., IV CZ 137/12, Legalis Nr 667427:
„Sąd II instancji orzekając o kosztach postępowania odwoławczego w postępowaniu uchylającym postanowienie o umorzeniu postępowania narusza zakres kognicji wynikającej z art.  108 § 1 i 2 KPC”.

4. (A/R) Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, w razie oddalenia wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu, ponowny wniosek strony o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu, oparty na tych samych okolicznościach, podlega:

A. odrzuceniu,
B. oddaleniu,
C. pozostawieniu bez rozpoznania.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 117² § 2 KPC)

W razie oddalenia wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego strona nie może ponownie domagać się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, powołując się na te same okoliczności, które stanowiły uzasadnienie oddalonego wniosku (art. 117² § 1 KPC). Ponowny wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, oparty na tych samych okolicznościach, podlega odrzuceniu. Na postanowienie o odrzuceniu wniosku nie przysługuje zażalenie (art. 117² § 2 KPC).

Postanowienie SA w Katowicach z 9.10.2014 r., I ACa 773/12, Legalis Nr 1093125:
„Strona reprezentowana przez ustanowionego dla niej pełnomocnika z urzędu może w każdym czasie z udzielania jej przez niego pomocy prawnej zrezygnować, co rodzi skutek taki jak wypowiedzenie pełnomocnictwa przez stronę korzystającą z pomocy prawnej pełnomocnika z wyboru. Jednakże gdy strona nie rezygnuje z pomocy prawnej w ogóle, ale kontestuje osobę pełnomocnika, domagając się wyznaczenia dla niej przez sąd innego pełnomocnika, to zmiany osoby pełnomocnika z urzędu dokonać może jedynie ta rada adwokacka, która go wyznaczyła, a wyznaczenie przez sąd pełnomocnika z urzędu spoza terenu jej działania jest niemożliwe. Wynika to z art. 1173 § 1 KPC, w myśl którego o wyznaczenie adwokata z urzędu sąd zwrócić się może jedynie do rady adwokackiej właściwej, tą zaś jest wyłącznie rada funkcjonująca w obszarze właściwości sądu, przed którym postępowanie się toczy”.

Postanowienie SN z 2.3.2012 r., I UZ 40/12, Legalis Nr 486755:
„Konsekwencje wynikające z wyznaczenia adwokata lub radcy prawnego pełnomocnikiem z urzędu następują z chwilą, gdy sąd uzyska od okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby radców prawnych informację o wyznaczeniu adwokata (radcy prawnego) wraz z informacją o jego adresie do doręczeń (art. 117¹ § 2 KPC).

5. (A/R) Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, w sprawach z udziałem przedsiębiorcy, gdy mogą być ujawnione okoliczności stanowiące tajemnicę jego przedsiębiorstwa:

A. sąd z urzędu zarządza odbycie posiedzenia lub jego części przy drzwiach zamkniętych,
B. sąd na wniosek strony (przedsiębiorcy) zarządza odbycie posiedzenia lub jego części przy drzwiach zamkniętych,
C. okoliczność ta nigdy nie stanowi podstawy do zarządzenia przez sąd odbycia posiedzenia lub jego części przy drzwiach zamkniętych.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 153 § 11 KPC)
Sąd z urzędu zarządza odbycie całego posiedzenia lub jego części przy drzwiach zamkniętych, jeżeli publiczne rozpoznanie sprawy zagraża porządkowi publicznemu lub moralności lub jeżeli mogą być ujawnione okoliczności objęte ochroną informacji niejawnych. Sąd na wniosek strony zarządza odbycie posiedzenia lub jego części przy drzwiach zamkniętych, gdy mogą być ujawnione okoliczności stanowiące tajemnicę jej przedsiębiorstwa. Sąd może ponadto zarządzić odbycie posiedzenia lub jego części przy drzwiach zamkniętych na wniosek strony, jeżeli podane przez nią przyczyny uzna za uzasadnione lub jeżeli roztrząsane być mają szczegóły życia rodzinnego. Postępowanie dotyczące tego wniosku odbywa się przy drzwiach zamkniętych. Postanowienie w tym przedmiocie sąd ogłasza publicznie (art. 153 § 1, 1¹ i 2 KPC).

6. (A/R) Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, ogłoszenie orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, która odbywała się przy drzwiach zamkniętych:

A. odbywa się także przy drzwiach zamkniętych,
B. odbywa się publicznie,
C. odbywa się przez doręczenie orzeczenia stronom.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 154 § 2 KPC)
Podczas posiedzenia odbywającego się przy drzwiach zamkniętych mogą być obecni na sali: strony, interwenienci uboczni, ich przedstawiciele ustawowi i pełnomocnicy, prokurator oraz osoby zaufania po dwie z każdej strony (art. 154 § 1 KPC). Ogłoszenie orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie odbywa się publicznie (art. 154 § 2 KPC). Należy jednak zaznaczyć, że obligatoryjność publicznego ogłoszenia orzeczenia dotyczy wyłącznie jego sentencji. Przewodniczący może zaniechać ustnego podania  powodów rozstrzygnięcia na podstawie art. 326  § 2 KPC[3].

7. (A/R) Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, przewodniczący może z ważnej przyczyny przedłużyć termin sądowy na wniosek strony zgłoszony:

A. przed upływem terminu, nawet bez wysłuchania strony przeciwnej,
B. po upływie terminu, nawet bez wysłuchania strony przeciwnej,
C. przed upływem terminu pod warunkiem wysłuchania strony przeciwnej.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 166 KPC)
Zgodnie z art. 164 KPC, bieg terminu wyznaczonego przez sąd lub przewodniczącego (termin sądowy) rozpoczyna się od ogłoszenia w tym przedmiocie postanowienia lub zarządzenia, a gdy kodeks przewiduje doręczenie z urzędu – od jego doręczenia. Terminy oblicza się według przepisów prawa cywilnego (art. 165 § 1 KPC). Przewodniczący może z ważnej przyczyny przedłużyć lub skrócić termin sądowy na wniosek zgłoszony przed upływem terminu, nawet bez wysłuchania strony przeciwnej (art. 166 KPC).

Postanowienie SN z 27.7.2012 r., I UZ 81/12, Legalis Nr 538335:
„Okolicznościami usprawiedliwiającymi przedłużenie terminu sądowego na podstawie art. 166 KPC mogą być: pobyt strony w zakładzie karnym, przetransportowanie go do innej placówki penitencjarnej, trudności komunikacyjne między pełnomocnikiem strony i stroną (należy uwzględnić, że korespondencja między osobą odbywającą karę pozbawienia wolności i jej pełnomocnikiem odbywa się za pośrednictwem administracji zakładu karnego) itp.”.

8. (A/R) Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, w postępowaniu procesowym, niebędącym postępowaniem uproszczonym, powód będący usługodawcą jest obowiązany wnieść pozew na urzędowym formularzu, jeżeli dochodzi roszczeń wynikających z umów:

A. o przewóz osób i bagażu w komunikacji masowej,
B. przechowania,
C. o organizowanie imprez masowych.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 187(1) pkt 2 KPC)
Zgodnie z art. 187 KPC, pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:
1) dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;
1(1)) oznaczenie daty wymagalności roszczenia w sprawach o zasądzenie roszczenia;
2) przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu;
3) informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia (§ 1).

Pozew może zawierać wnioski o zabezpieczenie powództwa, nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności i przeprowadzenie rozprawy w nieobecności powoda oraz wnioski służące do przygotowania rozprawy, a w szczególności wnioski o:
1) wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków i biegłych;
2) dokonanie oględzin;
3) polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w  jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu, lub przedmiotu oględzin;
4) zażądanie na rozprawę dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich (§ 2).

Jeżeli powód będący usługodawcą lub sprzedawcą dochodzi roszczeń wynikających z umów o:
1) świadczenie usług pocztowych i telekomunikacyjnych,
2) przewóz osób i bagażu w komunikacji masowej,
3) dostarczanie energii elektrycznej, gazu i oleju opałowego,
4) dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków,
5) wywóz nieczystości,
6) dostarczanie energii cieplnej

• jest obowiązany wnieść pozew na urzędowym formularzu ( 187(1) KPC).

Postanowienie SA we Wrocławiu z 29.11.2012 r., I ACz 2226/12, http://orzeczenia.ms.gov.pl:
„Dysponentem żądania jest powód i to on winien je sprecyzować w taki sposób (także pod względem podmiotowym), by możliwe było mu nadanie biegu oraz merytoryczne rozpoznanie, w tym – ustalenie, przeciwko komu konkretnie postępowanie ma być prowadzone. Ogólnikowe wskazanie przez powoda funkcji osoby, przeciwko której chciałby wszcząć postępowanie (»właściciel portalu«) nie czyniło zadość powołanym wymogom, nie stanowiąc poprawnego pod względem procesowym oznaczenia strony i jej adresu”.

9. (A/R) Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, jeżeli z czynności prawnej, ustawy albo orzeczenia sądowego będącego źródłem zobowiązania wynika, że świadczenie pieniężne może być spełnione wyłącznie w walucie obcej, sąd, uwzględniając powództwo, zastrzega, że:

A. spełnienie tego świadczenia nastąpi wyłącznie w walucie obcej,
B. spełnienie tego świadczenia nastąpi wyłącznie w walucie polskiej po przeliczeniu należności według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na dzień orzekania,
C. spełnienie tego świadczenia nastąpi w walucie obcej lub w walucie polskiej, przy czym wybór w jakiej walucie zostanie ono spełnione należy do pozwanego.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 319¹ KPC)
Jeżeli z czynności prawnej, ustawy albo orzeczenia sądowego będącego źródłem zobowiązania wynika, że świadczenie pieniężne może być spełnione wyłącznie w walucie obcej, sąd, uwzględniając powództwo, zastrzega, że spełnienie tego świadczenia nastąpi wyłącznie w walucie obcej (art. 319(1) KPC).
Jak trafnie zauważa A. Zieliński: „Jeżeli sąd pominął w sentencji wyroku zamieszczenie zastrzeżenia, pozwany może domagać się uzupełnienia wyroku (art. 351 § 1 KPC). Pozwany może też, w wypadku niezastrzeżenia przez sąd w wyroku ograniczenia jego odpowiedzialności, dochodzić swoich praw, które wynikają z tego ograniczenia w procesie o ustalenie prawa (art. 189 KPC)”[4].

10. (A/R) Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, wyrok wydany na posiedzeniu niejawnym wiąże sąd:

A. od chwili jego ogłoszenia,
B. od chwili podpisania sentencji,
C. od daty doręczenia tego wyroku stronom.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 332 § 1 zd. 2 KPC)

Sąd jest związany wydanym wyrokiem od chwili jego ogłoszenia. Wyrok wydany na posiedzeniu niejawnym wiąże sąd od chwili podpisania sentencji (art. 332 § 1 KPC). Jednakże w razie cofnięcia pozwu przed uprawomocnieniem się wyroku i przed jego zaskarżeniem z jednoczesnym zrzeczeniem się dochodzonego roszczenia, a za zgodą pozwanego również bez takiego zrzeczenia się, sąd pierwszej instancji uchyli swój wyrok i postępowanie w sprawie umorzy, jeżeli uzna cofnięcie takie za dopuszczalne. Postanowienie sądu w tym przedmiocie może być wydane na posiedzeniu niejawnym (art. 332 § 2 KPC).

Wyrok SN z 17.4.2009 r., I UK 333/08, Legalis Nr 258423:
„Po odczytaniu sentencji wyroku sąd związany jest – od chwili jego ogłoszenia – wydanym wyrokiem, a nie poglądem przewodniczącego lub sędziego sprawozdawcy wyrażonym w czasie ustnego przedstawiania zasadniczych powodów rozstrzygnięcia”.

11. (A/R) Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, jeżeli skarga kasacyjna, która została przyjęta przez Sąd Najwyższy do rozpoznania, nie ma uzasadnionych podstaw i w granicach zaskarżenia nie występuje nieważność postępowania, Sąd Najwyższy:

A. oddala skargę kasacyjną,
B. odrzuca skargę kasacyjną,
C. pozostawia skargę kasacyjną bez rozpoznania.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 398(14) KPC i art. 398(13) § 1 KPC)

Od wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku lub postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania kończących postępowanie w sprawie strona, Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka może wnieść skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej  (art. 398¹ § 1 KPC). Wniesienie skargi kasacyjnej przez stronę wyłącza – w zaskarżonym zakresie – wniesienie skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka  (art. 398¹ § 2 KPC). Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych, a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych – niższa niż dziesięć tysięcy złotych. Jednakże w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia skarga kasacyjna przysługuje także w sprawach o odszkodowanie z tytułu wyrządzenia szkody przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem  (art. 398¹ § 1 KPC).

Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna także w sprawach:
1) o rozwód, o separację, o alimenty, o czynsz najmu lub dzierżawy oraz o naruszenie posiadania;
2) dotyczących kar porządkowych, świadectwa pracy i roszczeń z tym związanych oraz o deputaty lub ich ekwiwalent;
3) rozpoznanych w postępowaniu uproszczonym  (art. 398² § 2 KPC). Niedopuszczalna jest skarga kasacyjna od wyroku ustalającego nieistnienie małżeństwa lub orzekającego unieważnienie małżeństwa, jeżeli choćby jedna ze stron po uprawomocnieniu się wyroku zawarła związek małżeński  (art. 398² § 3 KPC).

Skargę kasacyjną strona może oprzeć na następujących podstawach:
1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie;
2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy  (art. 398³ § 1 KPC). Prokurator Generalny może oprzeć skargę kasacyjną na podstawach określonych w § 1, jeżeli przez wydanie orzeczenia doszło do naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego, Rzecznik Praw Obywatelskich – jeżeli przez wydanie orzeczenia doszło do naruszenia konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela, a Rzecznik Praw Dziecka – jeżeli przez wydanie orzeczenia doszło do naruszenia praw dziecka  (art. 398³ § 2 KPC). Podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów  (art. 398³ § 3 KPC). Skarga kasacyjna powinna zawierać:
1) oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest ono zaskarżone w całości czy w części;
2) przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie;
3) wniosek o uchylenie lub uchylenie i zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia i zmiany  (art. 398⁴ § 1 KPC). Oprócz wymagań przewidzianych w § 1, skarga kasacyjna powinna zawierać wniosek o przyjęcie do rozpoznania i jego uzasadnienie  (art. 398⁴ § 2 KPC). Ponadto skarga kasacyjna powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego, a w sprawach o prawa majątkowe powinna zawierać również oznaczenie wartości przedmiotu zaskarżenia. Do skargi kasacyjnej dołącza się także dwa jej odpisy przeznaczone do akt Sądu Najwyższego oraz dla Prokuratora Generalnego, chyba że sam wniósł skargę  (art. 398⁴ § 3 KPC). Skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem stronie skarżącej  (art. 398⁵ § 1 KPC). Termin do wniesienia skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka wynosi sześć miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, a jeżeli strona zażądała doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem – od chwili doręczenia orzeczenia stronie  (art. 398⁵ § 2 KPC). Jeżeli skarga kasacyjna nie spełnia wymagań przewidzianych w art. 398⁴ § 2 lub 3 KPC, przewodniczący w sądzie drugiej instancji wzywa skarżącego do usunięcia braków w terminie tygodniowym pod rygorem odrzucenia skargi  (art. 398⁶ § 1 KPC). Sąd drugiej instancji odrzuca na posiedzeniu niejawnym skargę kasacyjną wniesioną po upływie terminu, skargę niespełniającą wymagań określonych w art. 398⁴ § 1 KPC, nieopłaconą oraz skargę, której braków nie usunięto w terminie lub z innych przyczyn niedopuszczalną  (art. 398⁶ § 2 KPC)[1]. Sąd Najwyższy odrzuca skargę kasacyjną, która podlegała odrzuceniu przez sąd drugiej instancji, albo zwraca ją temu sądowi w celu usunięcia dostrzeżonych braków  (art. 398⁶ § 3 KPC)[2]. O odrzuceniu skargi kasacyjnej niespełniającej wymagań określonych w art. 398⁴ § 1 KPC sąd drugiej instancji albo Sąd Najwyższy zawiadamia właściwy organ samorządu zawodowego, do którego należy pełnomocnik  (art. 398⁶ § 4 KPC). Strona przeciwna może wnieść do sądu drugiej instancji odpowiedź na skargę kasacyjną w terminie dwutygodniowym od doręczenia jej skargi. W razie wniesienia skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka odpowiedź na skargę mogą wnieść obydwie strony  (art. 398⁷ § 1 KPC). Po upływie terminu do wniesienia odpowiedzi lub po zarządzeniu doręczenia odpowiedzi skarżącemu, sąd drugiej instancji niezwłocznie przedstawia skargę kasacyjną i odpowiedź wraz z aktami sprawy Sądowi Najwyższemu. Do akt sprawy dołącza się dwa odpisy zaskarżonego orzeczenia z uzasadnieniem  (art. 398⁷ § 2 KPC). W każdej sprawie Sąd Najwyższy może zwrócić się do Prokuratora Generalnego o zajęcie na piśmie stanowiska co do skargi kasacyjnej wniesionej przez stronę i odpowiedzi na skargę. Prokurator Generalny lub wyznaczony przez niego prokurator przedstawia stanowisko w terminie trzydziestu dni, a jeżeli uzna, że wymaga tego ochrona praworządności, praw obywatelskich lub interesu publicznego, bierze udział w postępowaniu kasacyjnym  (art. 398⁸ § 1 KPC). Odpis pisma, o którym mowa w § 1, doręcza się stronom, które mogą się do niego ustosunkować w terminie czternastu dni, nie później jednak niż na rozprawie kasacyjnej  (art. 398⁸ § 2 KPC). Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do rozpoznania, jeżeli:

1) w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne;
2) istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów;
3) zachodzi nieważność postępowania lub
4) skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona  (art. 398⁹ § 1 KPC). O przyjęciu lub odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania Sąd Najwyższy orzeka na posiedzeniu niejawnym. Postanowienie nie wymaga pisemnego uzasadnienia  (art. 398⁹ § 2 KPC)[3]. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną w składzie trzech sędziów. W pozostałych wypadkach Sąd Najwyższy orzeka w składzie jednego sędziego  (art. 398¹⁰ KPC). Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną na posiedzeniu niejawnym, chyba że w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, a skarżący złożył w skardze kasacyjnej wniosek o jej rozpoznanie na rozprawie. Sąd Najwyższy może także rozpoznać skargę kasacyjną na rozprawie, jeżeli przemawiają za tym inne względy  (art. 398¹¹ § 1 KPC). Sędzia sprawozdawca przedstawia na rozprawie zwięźle stan sprawy, ze szczególnym uwzględnieniem podstaw i wniosków kasacyjnych  (art. 398¹¹ § 2 KPC). Udzielając głosu stronom, przewodniczący może ograniczyć czas wystąpienia, stosownie do wagi i zawiłości sprawy  (art. 398¹¹ § 3 KPC). Jeżeli w rozprawie bierze udział Prokurator Generalny lub upoważniony przez niego prokurator, przewodniczący udziela mu głosu po wysłuchaniu stron  (art. 398¹¹ § 4 KPC). Z wyjątkiem wypadków określonych w art. 173-175¹ KPC, postępowanie przed Sądem Najwyższym ulega zawieszeniu jedynie na zgodny wniosek stron  (art. 398¹² KPC). Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną w granicach zaskarżenia oraz w granicach podstaw; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania  (art. 398¹³ § 1 KPC). W postępowaniu kasacyjnym nie jest dopuszczalne powołanie nowych faktów i dowodów, a Sąd Najwyższy jest związany ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podstawę zaskarżonego orzeczenia  (art. 398¹³ § 2 KPC). Skarżący może przytoczyć nowe uzasadnienie podstaw kasacyjnych  (art. 398¹³ § 3 KPC). Sąd Najwyższy oddala skargę kasacyjną, jeżeli nie ma uzasadnionych podstaw albo jeżeli zaskarżone orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu  (art. 398¹⁴ KPC). Sąd Najwyższy w razie uwzględnienia skargi kasacyjnej uchyla zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi, który wydał orzeczenie, lub innemu sądowi równorzędnemu; Sąd Najwyższy może uchylić także w całości lub w części orzeczenie sądu pierwszej instancji i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania sądowi temu samemu lub równorzędnemu. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy przepis art. 415 KPC stosuje się odpowiednio  (art. 398¹⁵ § 1 KPC). W razie przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, sąd rozpoznaje ją w innym składzie  (art. 398¹⁵ § 2 KPC). Jeżeli podstawa naruszenia prawa materialnego jest oczywiście uzasadniona, a skargi kasacyjnej nie oparto także na podstawie naruszenia przepisów postępowania lub podstawa ta okazała się nieuzasadniona, Sąd Najwyższy może na wniosek skarżącego uchylić zaskarżony wyrok i orzec co do istoty sprawy. Przepis art. 415 KPC stosuje się odpowiednio (art. 398¹⁶ KPC). Jeżeli przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej wyłoni się zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, Sąd Najwyższy może odroczyć wydanie orzeczenia i przekazać to zagadnienie do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi tego Sądu  (art. 398¹⁷ § 1 KPC). Uchwała powiększonego składu Sądu Najwyższego jest w danej sprawie wiążąca  (art. 398¹⁷ § 2 KPC). Sąd Najwyższy w powiększonym składzie może przejąć sprawę do swego rozpoznania  (art. 398¹⁷ § 3 KPC). W razie wniesienia skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka koszty procesu w postępowaniu kasacyjnym podlegają wzajemnemu zniesieniu  (art. 398¹⁸ KPC). Jeżeli pozew ulegał odrzuceniu albo istniała podstawa do umorzenia postępowania, Sąd Najwyższy uchyla wydane w sprawie wyroki oraz odrzuca pozew lub umarza postępowanie. Przepis art. 415 KPC stosuje się odpowiednio  (art. 398¹⁹ KPC). Sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy. Nie można oprzeć skargi kasacyjnej od orzeczenia wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy na podstawach sprzecznych z wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy  (art. 398²⁰ KPC). Jeżeli nie ma szczególnych przepisów o postępowaniu przed Sądem Najwyższym, do postępowania tego stosuje się odpowiednio przepisy o apelacji, z tym że skargę kasacyjną cofnąć może również sama strona, a termin na sporządzenie uzasadnienia orzeczenia przez Sąd Najwyższy wynosi miesiąc  (art. 398²¹ KPC).

Uchwała SN (7) z 16.3.2017 r., III CZP 82/16, www.sn.pl:

„W razie wniesienia przez stronę zastępowaną przez radcę prawnego (adwokata, rzecznika patentowego) skargi kasacyjnej, od której – stosownie do wskazanej wartości przedmiotu zaskarżenia – pobiera się opłatę stałą lub stosunkową, sąd drugiej instancji, po doręczeniu postanowienia oddalającego w całości lub w części wniosek o zwolnienie skarżącego od kosztów sądowych oraz bezskutecznym upływie terminu przewidzianego w art. 112 ust. 3 ustawy z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jedn. tekst: Dz.U. z 2016 r., poz. 623), odrzuca skargę kasacyjną na podstawie art. 398(6) § 2 KPC”.

Postanowienie SN z 28.1.2010 r., II UK 276/09, Legalis Nr 315952:
„Na etapie przedsądu nie ocenia się podstaw kasacyjnych lecz tylko sam wniosek o przyjęcie skargi z jego podstawą i uzasadnieniem. Są to odrębne elementy skargi i taka też jest ich funkcja (art. 398(4) § 1 pkt 2 i § 2 KPC). O ile uzasadniona podstawa może prowadzić nawet do uwzględnienia skargi (wniosek a contrario z art. 398(14) KPC), to w podstawie przedsądu z art. 398(9) § 1 pkt 4 KPC chodzi nie o zwykłą zasadność, ale o to, że skarga jest »oczywiście uzasadniona«”.

Wyrok SN z 27.11.2008 r., IV CSK 317/08, Legalis Nr 555133:
„Niemożność oparcia skargi kasacyjnej od orzeczenia wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy na podstawach sprzecznych z wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy powoduje, że – jak wskazano wyżej – jeżeli skarga kasacyjna oparta jest na takich podstawach, to z tego tylko powodu, podlega oddaleniu jako niezasadna (art. 398(14) KPC). W tej sytuacji Sąd Najwyższy nie dokonuje oceny merytorycznej podstaw kasacyjnych. Nie zachodzi zatem możliwość wyłonienia się zagadnienia prawnego budzącego poważne wątpliwości, uzasadniającego przekazane tego zagadnienia do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi Sądu Najwyższego (art. 398(17) KPC)”.

12. (A/R) Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, jeżeli skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia jest oczywiście bezzasadna, Sąd Najwyższy:

A. oddala skargę,
B. odrzuca skargę,
C. odmawia przyjęcia skargi do rozpoznania.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 424(9) KPC)
Można żądać stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie tego wyroku w drodze przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe. W wyjątkowych wypadkach, gdy niezgodność z prawem wynika z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela, można także żądać stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego wyroku sądu pierwszej lub drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych, chyba że jest możliwa zmiana lub uchylenie wyroku w drodze innych przysługujących stronie środków prawnych (art. 424(1) § 1 i 2 KPC). Od wyroków sądu drugiej instancji, od których wniesiono skargę kasacyjną, oraz od orzeczeń Sądu Najwyższego skarga nie przysługuje. Orzeczenie Sądu Najwyższego wydane na skutek wniesienia skargi kasacyjnej traktuje się jak orzeczenie wydane w postępowaniu wywołanym wniesieniem skargi (art. 424(1a) § 1 i 2 KPC). W wypadku prawomocnych orzeczeń, od których skarga nie przysługuje, odszkodowania z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem można domagać się bez uprzedniego stwierdzenia niezgodności orzeczenia z prawem w postępowaniu ze skargi, chyba że strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych (art. 424(1b) KPC). W wypadkach określonych w art. 424(1) KPC skargę może wnieść także Prokurator Generalny, jeżeli niezgodność wyroku z prawem wynika z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego, Rzecznik Praw Obywatelskich – jeżeli niezgodność wyroku z prawem wynika z naruszenia konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela, albo Rzecznik Praw Dziecka – jeżeli niezgodność wyroku z prawem wynika z naruszenia praw dziecka (art. 424(2) KPC). Od tego samego wyroku strona może wnieść tylko jedną skargę (art. 424(3) KPC).  Skargę można oprzeć na podstawie naruszeń prawa materialnego lub przepisów postępowania, które spowodowały niezgodność wyroku z prawem, gdy przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda. Podstawą skargi nie mogą być jednak zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów (art. 424(4) KPC).

Skarga powinna zawierać:
1) oznaczenie wyroku, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest on zaskarżony w całości lub w części;
2) przytoczenie jej podstaw oraz ich uzasadnienie;
3) wskazanie przepisu prawa, z którym zaskarżony wyrok jest niezgodny;
4) uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie wyroku, którego skarga dotyczy;
5) wykazanie, że wzruszenie zaskarżonego wyroku w drodze innych środków prawnych nie było i nie jest możliwe, a ponadto – gdy skargę wniesiono, stosując art. 424(1) § 2 KPC – że występuje wyjątkowy wypadek uzasadniający wniesienie skargi;
6) wniosek o stwierdzenie niezgodności wyroku z prawem (art. 424(5) § 1 KPC).
Ponadto, skarga powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego. Do skargi – oprócz jej odpisów dla doręczenia ich uczestniczącym w sprawie osobom – dołącza się dwa odpisy przeznaczone do akt Sądu Najwyższego (art. 424(5) § 2 KPC). Skargę wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok, w terminie dwóch lat od dnia jego uprawomocnienia się (art. 424(6) § 1 KPC). W razie stwierdzenia niezachowania warunków formalnych określonych w art. 424(5) § 2 KPC, przewodniczący wzywa o poprawienie lub uzupełnienie skargi (art. 424(6) § 2 KPC). Skargę nieopłaconą, skargę wniesioną z naruszeniem art. 871 § 1 KPC oraz skargę, której braków strona nie usunęła w terminie, sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym (art. 424(6) § 3 KPC). Po doręczeniu skargi stronie przeciwnej, a gdy skargę wniósł Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka – obydwu stronom, sąd przedstawia niezwłocznie akta sprawy Sądowi Najwyższemu (art. 424(7) KPC). Sąd Najwyższy odrzuca na posiedzeniu niejawnym skargę, jeżeli ulegała ona odrzuceniu przez sąd niższej instancji, skargę wniesioną po upływie terminu, skargę niespełniającą wymagań określonych w art. 424(5) § 1 KPC, jak również skargę z innych przyczyn niedopuszczalną (art. 424(8) § 1 KPC). Skarga podlega także odrzuceniu, jeżeli zmiana zaskarżonego wyroku w drodze innych środków prawnych była lub jest możliwa albo jeżeli nie zachodzi wyjątek, o którym mowa w art. 424(1) § 2 KPC (art. 424(8) § 2 KPC). Sąd Najwyższy odmawia przyjęcia skargi do rozpoznania, jeżeli jest oczywiście bezzasadna (art. 424(9) KPC). Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę w granicach zaskarżenia oraz w granicach podstaw. Skarga podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, chyba że ważne względy przemawiają za wyznaczeniem rozprawy (art. 424(10) KPC). Sąd Najwyższy oddala skargę w razie braku podstawy do stwierdzenia, że zaskarżony wyrok jest niezgodny z prawem (art. 424(11) § 1 KPC). Uwzględniając skargę, Sąd Najwyższy stwierdza, że wyrok jest w zaskarżonym zakresie niezgodny z prawem (art. 424(11) § 2 KPC). Jeżeli w chwili orzekania sprawa ze względu na osobę nie podlegała orzecznictwu sądów polskich albo w sprawie droga sądowa była niedopuszczalna, Sąd Najwyższy – stwierdzając niezgodność wyroku z prawem – uchyla zaskarżony wyrok oraz wyrok sądu pierwszej instancji i odrzuca pozew albo umarza postępowanie (art. 424(11) § 3 KPC). W wypadkach nieuregulowanych przepisami działu VIII pt. „Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia” do postępowania wywołanego wniesieniem skargi stosuje się odpowiednio przepisy o skardze kasacyjnej (art. 424(12) KPC).

Postanowienie SN z 1.3.2016 r., I BP 2/15, Legalis Nr 1409161:
„W sytuacji, gdy z bezpośredniego oglądu sprawy wynika, że skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia byłaby oddalona, należy przyjąć, że jest ona oczywiście bezzasadna w rozumieniu art. 424(9) KPC”.

Postanowienie SN z 5.3.2014 r., II BP 13/13, Legalis Nr 1195814:
„Przepis art. 424(9) KPC stanowi, że Sąd Najwyższy odmawia przyjęcia skargi do rozpoznania, jeżeli jest ona oczywiście bezzasadna. Z orzecznictwa dotyczącego odmowy przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania można przyjąć, że oczywista bezzasadność skargi to bezzasadność stwierdzana przez Sąd Najwyższy prima facie, niewątpliwa, niewymagająca badania. Skarga jest bezzasadna, gdy bez głębszych rozważań można uznać, że żadna ze wskazanych podstaw jej nie usprawiedliwia. W szczególności będzie to miało miejsce, gdy jest oczywiste, że orzeczenie nie jest niezgodne z prawem”.

13. (A/R) Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, w sprawach o naruszenie posiadania powództwo wzajemne:

A. jest dopuszczalne,
B. jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy powód wyrazi na to zgodę,
C. nie jest dopuszczalne.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 479 KPC)

W sprawach o naruszenie posiadania sąd bada jedynie ostatni stan posiadania i fakt jego naruszenia, nie rozpoznając samego prawa ani dobrej wiary pozwanego (art. 478 KPC). W sprawach o naruszenie posiadania powództwo wzajemne nie jest dopuszczalne (art. 479 KPC). W kontekście przepisu art. 479 KPC należy zaznaczyć, że nie ma przeszkód w podniesieniu przez pozwanego zarzutów, np. zarzutu wzajemnego naruszenia posiadania przez powoda, wykazując, że to on (pozwany) był ostatnim posiadaczem i to jego posiadanie zostało naruszone przez powoda[8].

14. (A/R) Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, w postępowaniu upominawczym nakaz zapłaty nie może być wydany, jeżeli według treści pozwu:

A. zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego,
B. powód nie zgłosił wniosku o rozpoznanie sprawy w postępowaniu upominawczym,
C. wartość przedmiotu sporu przekracza 50.000 zł.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 499 § 1 pkt 3 KPC)

Jak stanowi art. 497(1) KPC, postępowanie upominawcze należy do właściwości sądów rejonowych i okręgowych (§ 1). Sąd rozpoznaje sprawy na posiedzeniu niejawnym (§ 2). Czynności w postępowaniu upominawczym może wykonywać referendarz sądowy (§ 3). Nakaz zapłaty wydaje się, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego, a w innych sprawach, jeżeli przepis szczególny tak stanowi (art. 498 § 1 KPC). W razie braku podstaw do wydania nakazu zapłaty przewodniczący wyznacza rozprawę, chyba że sprawa może być rozpoznana na posiedzeniu niejawnym (art. 498 § 2 KPC). Nakaz zapłaty nie może być wydany, jeżeli według treści pozwu:
1) roszczenie jest oczywiście bezzasadne;
2) przytoczone okoliczności budzą wątpliwość;
3) zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego;
4) miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo gdyby doręczenie mu nakazu nie mogło nastąpić w kraju (art. 499 KPC).

Bibliografia:

Zieliński A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, wyd. 9, C. H. Beck, Warszawa 2017
Sala K., Antas M. (wybór orzeczeń i opracowanie merytoryczne),  Kodeks postępowania cywilnego. Orzecznictwo aplikanta, wyd. 5, C. H. Beck, Warszawa 2017.

[1] Zob. A. Zieliński, w: A. Zieliński (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, wyd. 9, C. H. Beck, Warszawa 2017, s. 47.
[2] Wszystkie orzeczenia zawarte w niniejszym opracowaniu pochodzące z Systemu Informacji Prawnej Legalis opublikowane są również w książce: K. Sala, M. Antas (wybór orzeczeń i opracowanie merytoryczne),  Kodeks postępowania cywilnego. Orzecznictwo aplikanta, wyd. 5, C.H.Beck, Warszawa 2017.
[3] Zob. A. Zieliński, w: A. Zieliński (red.), Kodeks…, s. 321.
[4] Zob. Ibidem, s. 569.
[5] Utracił moc z dniem 8.7.2008 r. w związku z art. 398(4) § 1 pkt 3 KPC w zakresie, w jakim przewiduje odrzucenie – bez wezwania do usunięcia braków – skargi kasacyjnej niespełniającej wymagań określonych w art. 398(4) § 1 pkt 3, na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 1.7.2008 r. sygn. akt SK 40/07 (Dz. U. poz. 779).
[6] Utracił moc z dniem 8.7.2008 r. w związku z art. 398(4) § 1 pkt 3 KPC w zakresie, w jakim przewiduje odrzucenie – bez wezwania do usunięcia braków – skargi kasacyjnej niespełniającej wymagań określonych w art. 398(4) § 1 pkt 3 KPC, na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 1.7.2008 r. sygn. akt SK 40/07 (Dz. U. poz. 779).
[7] Zdanie drugie utraciło moc z dniem 15.06.2007 r. na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 30.5.2007 r. sygn. akt SK 68/06 (Dz. U. poz. 731).
[8] Zob. A. Zieliński, w: A. Zieliński (red.), Kodeks…, s. 919.