Odpowiedzialność za wyrzucenie, spadnięcie lub wylanie przedmiotu
Podmiot i przesłanki
Ten, kto zajmuje pomieszczenie, odpowiada za szkodę wyrządzoną w następstwie wyrzucenia, wylania lub spadnięcia z tego pomieszczenia jakiegokolwiek przedmiotu (art. 433 KC).
Chodzi tu o każdą osobę, która faktycznie włada wyodrębnionym pomieszczeniem – niekoniecznie na podstawie tytułu prawnego (np. własności, najmu, spółdzielczego prawa do lokalu).
Za szkodę odpowiada także mieszkaniec stałego hotelu pracowniczego, jeżeli przedmiot wypadł z pomieszczenia, którym władał w sposób wyłączny. Jeśli przedmiot wypadł z pomieszczenia dostępnego dla wszystkich mieszkańców hotelu – odpowiada podmiot prowadzący taki hotel (wyr. SN z 16.5.1985 r., II CR 136/85, OSN 1986, Nr 4, poz. 55, z glosą A. Szpunara, NP 1987, Nr 4, s. 130 i n.).
Jeżeli pomieszczenie łącznie zajmuje kilka osób (np. małżonkowie), ich odpowiedzialność jest solidarna (art. 441 KC).
Powstaje ona wtedy, gdy z pomieszczenia cokolwiek zostało wyrzucone, wylane lub spadło (np. wyrzucono butelkę, wylano wodę, spadła doniczka z balkonu), a następstwem tego faktu jest uszkodzenie ciała lub szkoda na mieniu innej osoby.
Natomiast kontrowersje wywołuje kwestia, czy zajmujący pomieszczenie ponosi odpowiedzialność tylko za wylanie czegoś na przechodnia, czy także za zalanie pomieszczenia niżej położonego. Ten ostatni pogląd wsparty interpretacją funkcjonalną art. 433 KC przeważa w literaturze[1] i należy się za nim opowiedzieć, aczkolwiek nie podziela go SN (por. uchw. SN(7) z 19.2.2013 r., III CZP 63/12, OSNC 2013, Nr 7–8, poz. 81 oraz wyr. z 5.3.2002 r., I CKN 1156/99, OSP 2003, Nr 1, poz. 5, z aprobującą glosą F. Zolla).
Reklama
Zasada odpowiedzialności
Zajmujący pomieszczenie ponosi surową odpowiedzialność opartą na zasadzie ryzyka. Uzasadnieniem dla niej jest ochrona osób trzecich (w szczególności przechodniów), które z reguły nie mogą w inny sposób ustalić źródła wyrządzonej im szkody jak przez wskazanie pomieszczenia, z którego wypadł przedmiot lub wylała się ciecz powodująca szkodę.
Od odpowiedzialności tej zajmujący pomieszczenie może się uwolnić jedynie wtedy, gdy wykazana zostanie jedna z następujących trzech okoliczności, stanowiących przyczynę wyrzucenia, wylania lub spadnięcia przedmiotu:
1) siła wyższa;
Przykład: Wstrząs podziemny strącił doniczkę.
2) wyłączna wina poszkodowanego;
Przykład: Złodziej, wdzierający się po drabinie do cudzego mieszkania, potrącił doniczkę, która spadła mu na głowę.
3) wyłączna wina osoby trzeciej, za którą zajmujący pomieszczenie nie ponosi odpowiedzialności i której działaniu nie mógł zapobiec.
Przykład: Przykład jak wyżej, lecz doniczka spadła na głowę przechodnia.
[1] Por. szerzej: Z. Kuniewicz, A. Tomczyk, Odpowiedzialność, s. 32 i n.; A. Szpunar, Odpowiedzialność, s. 66 i n.; M. Safjan, [w:] Pietrzykowski, KC. Komentarz, art. 433, Nb. 10; W. Dubis, [w:] Gniewek, KC. Komentarz, uw. do art. 433 KC, Nb. 3; M. Warciński, glosa do wyr. SN z 5.3.2002 r., I CKN 1150/99, OSP 2005, Nr 10, poz. 116; odmiennie, K.P. Sokołowski, Effusum vel deiectum (art. 433 k.c.) a zalanie mieszkania, PS 2008, Nr 9, s. 59 i n.
Źródło: prof. dr hab. A. Olejniczak, prof. dr hab. Z. Radwański †, Zobowiązania – część ogólna