Kodeks spółek handlowych – pytania na aplikacje prawnicze z 2017 r. z opracowaniem i orzecznictwem cz. I

Opracowanie: Rafał Maciąg – prawnik

Kodeks spółek handlowych – pytania na aplikacje prawnicze z opracowaniem i orzecznictwem cz. I
Pytania pochodzą z egzaminów wstępnych na aplikacje: adwokacką/radcowską (A/R) oraz komorniczą (K), które odbyły się 30.9.2017 r.

1.(A/R) Zgodnie z KSH, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji staje się spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i uzyskuje osobowość prawną:
A. z chwilą zawarcia umowy spółki,
B. po upływie 30 dni od zawarcia umowy spółki,
C. z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 12 KSH)
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji powstaje z chwilą zawarcia umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 161 § 1 KSH). Spółki kapitałowe w organizacji, o których mowa w art. 161 KSH (spółka z o.o. w organizacji) i art. 323 KSH (spółka akcyjna w organizacji), mogą we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane (art. 11 § 1 KSH). Do spółki kapitałowej w organizacji w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące danego typu spółki po jej wpisie do rejestru (art. 11 § 2 KSH). Firma spółki kapitałowej w organizacji powinna zawierać dodatkowe oznaczenie „w organizacji” (art. 11 § 3 KSH). Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji albo spółka akcyjna w organizacji z chwilą wpisu do rejestru staje się spółką z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółką akcyjną i uzyskuje osobowość prawną. Z tą chwilą staje się ona podmiotem praw i obowiązków spółki w organizacji (art. 12 KSH). „Skutek wpisu, a więc kontynuacja praw i obowiązków, odniesiony powinien być do spółki, a nie kontynuacji praw i obowiązków poszczególnych wspólników. Kontynuacja obejmuje następujące sfery:
1) stosunki cywilnoprawne;
2) stosunki administracyjnoprawne;
3) stosunki pracownicze;
4) stosunki związane ze statusem wspólnika (relacja między spółką a wspólnikiem)”[1].

Wyrok SN z 6.4.2016 r., IV CSK 403/15:
„Zdarzeniem prawnym stanowiącym podstawę cesji może być umowa (akt założycielski) spółki kapitałowej, gdy przedmiotem aportu wspólnika są wierzytelności. Podnosi się, że w sprawach określonych w art. 1 § 1 KSH, nieuregulowanych w ustawie, zgodnie z art. 2 KSH stosuje się przepisy kodeksu cywilnego wprost, a jeżeli wymaga tego właściwość stosunku prawnego spółki handlowej odpowiednio. Z tych względów art. 510 § 1 KC ma zastosowanie do umowy spółki z o.o., której zawarcie prowadzi do powstania spółki z o.o. w organizacji, jako podmiotu prawa – jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną (art. 11 w zw. z art. 161 KSH). Z art. 2 zdanie drugie KSH w zw. z art. 510 § 1 KC wynika, że w chwili zawarcia umowy spółki z o.o. (jako innej umowy o podwójnym skutku w rozumieniu art. 510 § 1 KC) na powstałą wskutek tej czynności prawnej spółkę z o.o. w organizacji przejdą wierzytelności wnoszone tytułem wkładu. Inaczej regulowane jest następstwo prawne po spółce z o.o. w organizacji. Taka spółka może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe oraz zaciągać zobowiązania. Zgodnie z art. 12 KSH z chwilą wpisu do rejestru dotychczasowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji staje się spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i podmiotem praw i obowiązków spółki w organizacji. Zasada przejścia zwana zasadą kontynuacji podmiotowej nie stanowi przekształcenia spółki w organizacji ani sukcesji uniwersalnej praw i obowiązków tylko zmianę formy ustroju prawnego. Konsekwentnie zaciągnięte zobowiązania (prywatne i publiczne) zostaną przejęte przez spółkę w stosunkach wewnętrznych dopiero wtedy, gdy potwierdzi ona dokonanie czynności na zgromadzeniu wspólników (art. 13 w zw. z art. 161 § 3 KSH), a w stosunkach zewnętrznych wobec wierzycieli spółki w organizacji osoby, które ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania takiej spółki, pozostają w dalszym ciągu odpowiedzialne razem ze spółką zarejestrowaną do czasu ich wygaśnięcia. Wskazany przepis dotyczy jedynie zobowiązań w znaczeniu długów, zatem kontynuacja w zakresie wierzytelności nie wymaga dalszych czynności. O przejściu tych praw względnych decyduje wpis do rejestru przedsiębiorców”.

Wyrok SOKiK z 29.10.2010 r., XVII Ama 153/09:
„Przy koncentracji wieloetapowej z uwagi na treść art. 12 KSH zamiar koncentracji powinien być zgłoszony przed wpisaniem nowoutworzonej spółki do rejestru sądowego”.

2.(A/R) Zgodnie z KSH, w sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki jawnej wymagana jest zgoda:
A. wszystkich wspólników, z wyjątkiem wspólników wyłączonych od prowadzenia spraw spółki,
B. większości wspólników, liczonej również z uwzględnieniem wspólników wyłączonych od prowadzenia spraw spółki,
C. wszystkich wspólników, w tym także wspólników wyłączonych od prowadzenia spraw spółki.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 43 KSH)
Zgodnie z art. 39 KSH, każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki (§ 1). Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki (§ 2). Jeżeli jednak przed załatwieniem sprawy, o której mowa w § 2, choćby jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej przeprowadzeniu, wymagana jest uprzednia uchwała wspólników (§ 3). Jeżeli w sprawach nieprzekraczających zwykłych czynności spółki wymagana jest uchwała wspólników, konieczna jest jednomyślność wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki (art 42 KSH). W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest zgoda wszystkich wspólników, w tym także wspólników wyłączonych od prowadzenia spraw spółki (art 43 KSH).

Wyrok SN z 5.9.2012 r., IV CSK 137/12:
„Zgoda wspólników spółki jawnej na dokonanie czynności przekraczającej zwykły zakres czynności spółki dotyczy etapu podejmowania decyzji w ramach stosunków wewnętrznych, a nie dokonania samej czynności prawnej. Stanowi zatem wewnętrzny akt organizacyjny, który powinien być podstawą dokonywanej czynności. Ta sama czynność może być przedmiotem oceny na gruncie przepisów regulujących prowadzenie spraw w spółki i przepisów o reprezentacji spółki. Dokonanie tej czynności bez zgody wspólników nie wpływa na jej ważność”.

3.(A/R) Zgodnie z KSH, pomimo śmierci wspólnika, spółka jawna trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami:
A. jeżeli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią,
B. jeżeli spadkobiercy zmarłego wspólnika tego zażądają,
C. jeżeli wierzyciele spółki tego zażądają.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 64 § 1 KSH)
Artykuł 58 § 1 KSH stanowi, że rozwiązanie spółki jawnej powodują:
1) przyczyny przewidziane w umowie spółki;
2) jednomyślna uchwała wszystkich wspólników;
3) ogłoszenie upadłości spółki;
4) śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości;
5) wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika;
6) prawomocne orzeczenie sądu.
Jednakże zgodnie z art. 64 KSH,  pomimo śmierci lub ogłoszenia upadłości wspólnika oraz pomimo wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika lub jego wierzyciela, spółka trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami, jeżeli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią (§ 1). Uzgodnienie takie powinno w przypadku śmierci lub ogłoszenia upadłości nastąpić niezwłocznie, a w przypadku wypowiedzenia – przed upływem terminu wypowiedzenia. W przeciwnym razie spadkobierca, syndyk lub wspólnik, który wypowiedział umowę spółki, a także jego wierzyciel, mogą domagać się przeprowadzenia likwidacji (§ 2). Ponadto spółkę uważa się za przedłużoną na czas nieoznaczony w przypadku, gdy pomimo istnienia przyczyn rozwiązania, przewidzianych w umowie, prowadzi ona swoją działalność za zgodą wszystkich wspólników (art. 59 KSH).

Wyrok SA w Krakowie z 14.12.2012 r., I ACa 1196/12:
„Wprawdzie w art. 65 KSH nie ma wyraźnego wskazania, że wspólnicy mogą uregulować kwestię wzajemnych rozliczeń odmiennie niż to wynika z tego przepisu. Niemniej jednak o tym, że wspólnikom takie uprawnienie przysługuje przekonuje okoliczność, że art. 65 KSH został wprowadzony przede wszystkim po to, aby chronić interesy ustępującego wspólnika w sytuacji, gdy w związku z jego ustąpieniem nie dojdzie do rozwiązania spółki, gdyż pozostali wspólnicy podejmą uchwałę, o której mowa w art. 64 § 1 KSH. W braku art. 65 KSH uchwała taka wykluczałaby stosowanie regulacji ustawowej (likwidacja) bądź umownej dotyczącej rozliczeń w wypadku rozwiązania spółki i w efekcie powodowałaby, że zasady tych rozliczeń nie byłyby w żaden sposób określone, co oczywiście wywoływałoby praktycznie zawsze spór co do tej kwestii. Aby takim sporom przynajmniej częściowo zapobiec w art. 65 KSH ustawodawca zdecydował się zawrzeć reguły rozliczeń obowiązujące na wypadek braku stosownego (najczęściej zawartego w umowie spółki) porozumienia stron. Istotne jest, że zasady te gwarantują ustępującemu wspólnikowi, iż we wzajemnych rozliczeniach, o ile co innego strony nie postanowią, zostanie uwzględniona wartość zbywcza majątku spółki, nie zaś np. tylko wartość księgowa. Przyjęcie, że art. 65 KSH ma dyspozytywny charakter wywołuje konieczność analizy postanowień wiążącej strony umowy spółki pod kątem ustalenia, czy zagadnienie wzajemnych rozliczeń w wypadku wystąpienia wspólnika ze spółki, którego konsekwencją nie będzie jej rozwiązanie, nie zostało w tej umowie uregulowane w sposób szczególny”.

Wyrok WSA w Poznaniu z 26.10.2007 r., I SA/Po 593/07:
„Jako wadliwy należy ocenić pogląd, że śmierć wspólnika w spółce jawnej jest równoznaczna z ustaniem bytu prawnego tej spółki i skutkuje wygaśnięciem z mocy prawa decyzji o nadaniu jej NIP. Dwuosobowa spółka jawna nie ulega rozwiązaniu z powodu śmierci wspólnika jeżeli w umowie spółki została zamieszczona regulacja o dalszym istnieniu spółki ze spadkobiercami zmarłego wspólnika. W takim przypadku liczba wspólników nie ulega zmianie, gdyż w miejsce zmarłego wchodzą jego spadkobiercy. Ponieważ spółka trwa, nie zachodzi przesłanka do usunięcia z obrotu prawnego decyzji o nadaniu jej NIP”.

Wyrok WSA w Szczecinie z 25.10.2007 r., I SA/Sz 59/07:
„Wstąpienie do spółki jawnej jednego ze spadkobierców w miejsce zmarłego wspólnika pozostaje bez wpływu na prawa spadkowe innych spadkobierców, a w szczególności na określenie przedmiotów majątkowych wchodzących w skład masy spadkowej. Mówiąc inaczej, wstąpienie do spółki jawnej przez jednego spadkobierców nie oznacza, że jest on wyłącznym spadkobiercą prawa majątkowego, jakim był udział zmarłego w tejże spółce. W odniesieniu do małżonki zmarłego wspólnika, która po śmierci swego małżonka stała się, zgodnie z umową spółki, wspólnikiem prowadzącej przedsiębiorstwo spółki jawnej, nie zachodzą warunki do zastosowania zwolnienia podatkowego, o którym stanowi art. 4 ust. 1 pkt 10 ustawy z 28.7.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.), skoro nie nabyła ona w drodze spadku zakładu (przedsiębiorstwa), o jakim w przepisie tym mowa. Sama okoliczność wstąpienia do spółki jawnej w miejsce zmarłego wspólnika, stanowiąca sukcesję wynikającą z umownego stosunku spółki jawnej, nie jest okolicznością przesądzającą o możliwości zastosowania takiego zwolnienia podatkowego. Przyjmując, że udział w spółce jawnej jest przedmiotem majątkowym nabytym w czasie trwania ustawowej wspólności majątkowej, uznać należy, iż wchodzi on w skład majątku wspólnego, zaś odwoływanie się do regulacji art. 33 pkt 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie znajduje jakiegokolwiek uzasadnienia, skoro udział ten w rzeczywistości nie jest prawem majątkowym wynikającym z jakiejkolwiek wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom”.

4.(A/R) Zgodnie z KSH, komandytariusz odpowiada wobec osób trzecich za zobowiązania spółki komandytowej tak jak komplementariusz w przypadku:
A. śmierci jedynego komplementariusza,
B. zamieszczenia nazwiska lub firmy (nazwy) tego komandytariusza w firmie spółki,
C. ogłoszenia upadłości spółki.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 104 § 4 KSH)
Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowa”. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „sp.k.”. Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem „spółka komandytowa”. Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną (art. 104 § 1-3 KSH). „Firma spółki komandytowej podlega zasadom prawa firmowego: zasadzie prawdziwości, jedności, wyłączności, ciągłości, jawności i pełności. Konstrukcja firmy spółki komandytowej jest dosyć wyjątkowa i podkreśla status prawny wspólników w spółce. Wspólnik odpowiadający bez ograniczenia – komplementariusz – będzie mógł firmować spółkę. Tylko nazwiska komplementariuszy mogą być umieszczone w firmie spółki. Może to być nazwisko jednego, kilku lub wszystkich komplementariuszy. Korpus może być wzbogacony ich imionami czy pierwszymi literami imion. W zależności od przyjętych rozstrzygnięć musi ona zawierać minimum informacji co do osoby wspólników, czyli osoby choćby jednego wspólnika. Jeżeli w firmie wymienieni są wszyscy komplementariusze, mamy pełną informację na temat tej części składu osobowego”[2]. Nazwisko komandytariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska lub firmy (nazwy) komandytariusza w firmie spółki, komandytariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz (art. 104 § 4 KSH). Uważa się, że jest to odpowiedzialność osobista, nieograniczona, solidarna ze spółką i pozostałymi wspólnikami oraz subsydiarna[3].

Wyrok SA w Poznaniu z 12.10.2016 r., III AUa 2315/15:
„O ile przepis art. 104 § 1 KSH stanowi, że firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie »spółka komandytowa«, zaś zgodnie z art. 104 § 3 zd. 1 KSH, jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem »spółka komandytowa« (i niewątpliwie taka firma spółki komandytowej powinna być wskazana w umowie spółki komandytowej oraz w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego), to jednak przepis art. 104 § 2 KSH dopuszcza używanie w obrocie dla oznaczenia formy prawnej spółki komandytowej skrótu »sp.k.«, zaś art. 160 § 2 KSH dopuszcza używania w obrocie dla oznaczenia formy prawnej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością skrótu »spółka z o.o.« lub »sp. z o.o.«. Pojęcie »używania w obrocie« rozumiane jest zaś szeroko i nie dotyczy tylko obrotu handlowego (czyli kontaktów z innymi przedsiębiorcami czy klientami), ale także z urzędami czy sądami. Skoro bowiem powyższe przepisy zezwalają na posługiwanie się ustawowym skrótem dodatku obowiązkowego samej spółce, to brak jest podstaw do przyjęcia, że w obrocie nie mogą korzystać z niego osoby trzecie, w tym sądy i organy administracji”.

Wyrok SA w Katowicach  z 8.4.2014 r., V ACa 825/13:
„Przepis art. 43⁸ § 1 KC odnosi się wyłącznie do spółek osobowych, których firmy muszą zawierać nazwiska wszystkich lub niektórych wspólników, a przynajmniej nazwisko jednego spośród nich (art. 24 § 2, art. 90 § 1, art. 104 § 1, art. 127 § 1 KSH) i tylko taka spółka, jeśli jest zainteresowana utrzymaniem firmy w dotychczasowym brzmieniu, obejmującym nazwisko wspólnika tracącego członkostwo, musi uzyskać na to pisemną zgodę (zastrzeżoną dla celów dowodowych – ad probationem) wspólnika ustępującego ze spółki, a w razie jego śmierci – zgodę jego małżonka i dzieci”.

5.(A/R) Zgodnie z KSH, statut spółki komandytowo-akcyjnej powinni podpisać co najmniej wszyscy:
A. akcjonariusze,
B. komandytariusze,
C. komplementariusze.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 129 KSH)
Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien zawierać:
1) firmę i siedzibę spółki;
2) przedmiot działalności spółki;
3) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony;
4) oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość;
5) wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela;
6) liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów;
7) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz ich siedziby, adresy albo adresy do doręczeń;
8) organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, jeżeli ustawa lub statut przewiduje ustanowienie rady nadzorczej (art. 130 KSH).
Osoby podpisujące statut są założycielami spółki. Statut powinni podpisać co najmniej wszyscy komplementariusze (art. 129 KSH). Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego (art. 131 KSH). „Do powstania spółki komandytowo-akcyjnej konieczne jest zawarcie »umowy założycielskiej«, tj. zrealizowanie następujących czynności: zawiązanie spółki, w tym podpisanie statutu (osoby podpisujące stają się założycielami spółki), wniesienie przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego z uwzględnieniem art. 309 KSH (art. 306 w zw. z art. 126 § 1 pkt 2 KSH), wskazanie osób prowadzących sprawy i reprezentujących spółkę oraz ustanowienie rady nadzorczej, jeżeli taka ma być utworzona (art. 137, 140, 142 w zw. z art. 126 KSH), wpis do rejestru. Spółka jest zawiązana z chwilą objęcia wszystkich akcji (art. 310 § 1 w zw. z art. 126 § 1 pkt 2 KSH) albo minimum akcji (w sytuacji określonej w art. 310 § 2 KSH) i złożenia oświadczenia przez komplementariuszy. Objęcie wszystkich akcji wiąże się ze złożonymi oświadczeniami o objęciu określonej liczby akcji przez akcjonariuszy lub złożeniem oświadczenia w formie aktu notarialnego o wysokości objętego kapitału zakładowego”[4].

6.(A/R) Zgodnie z KSH, umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być zawarta:
A. w formie aktu notarialnego,
B. przez wypełnienie formularza umowy zawartego w systemie teleinformatycznym i opatrzenie umowy podpisem elektronicznym,
C. w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 157 § 2, 157¹ § 1 i 2 KSH)
Umowa spółki z o.o. powinna określać:
1) firmę i siedzibę spółki;
2) przedmiot działalności spółki;
3) wysokość kapitału zakładowego;
4) czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział;
5) liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników;
6) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony (art. 157 § 1 KSH).
Umowa spółki z o.o. powinna być zawarta w formie aktu notarialnego (art. 157 § 2 KSH), ale może być zawarta również przy wykorzystaniu wzorca umowy. Zawarcie umowy spółki z o.o. przy wykorzystaniu wzorca umowy wymaga wypełnienia formularza umowy udostępnionego w systemie teleinformatycznym i opatrzenia umowy kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP. Umowa taka zawarta jest po wprowadzeniu do systemu teleinformatycznego wszystkich danych koniecznych do jej zawarcia i z chwilą opatrzenia ich podpisem elektronicznym (art. 157¹ § 1-3 KSH). Szczegółowy sposób zawierania umowy spółki z o.o. przy wykorzystaniu wzorca umowy zawierają:
1) rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 9.7.2017 r. w sprawie trybu zakładania konta w systemie teleinformatycznym, sposobu korzystania z systemu teleinformatycznego i podejmowania w nim czynności związanych z zawiązaniem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przy wykorzystaniu wzorca umowy oraz innych czynności wykonywanych w systemie teleinformatycznym (Dz. U. z 2017 r., poz. 1367) oraz
2) rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 14.1.2015 r. w sprawie określenia wzorców dotyczących spółki z ograniczoną odpowiedzialnością udostępnionych w systemie teleinformatycznym (Tekst. jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 1005).

Wyrok SN z 4.2.2011 r., III CSK 198/10:
„Przy wykładni umowy spółki nie można pomijać jej charakteru jako umowy korporacyjnej. Wykładnia takiej umowy powinna być obiektywna, zbliżona do wykładni aktów prawnych”.

Wyrok SN z 2.8.2007 r., III PK 24/07, OSNP 2008/17-18/256:
„Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w zakresie odnoszącym się do praw i obowiązków pracowników będących wspólnikami jest źródłem prawa pracy (art. 9 KP)”.

7.(A/R) Zgodnie z KSH, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością:
A. nie może być odwołany przed upływem kadencji,
B. może być w każdym czasie odwołany,
C. może być odwołany przed upływem kadencji wyłącznie z ważnych powodów.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 203 § 1 i 2 KSH)
Członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może być w każdym czasie odwołany uchwałą wspólników. Nie pozbawia go to roszczeń ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu (art. 203 § 1 KSH). Umowa spółki może zawierać inne postanowienia, w szczególności ograniczać prawo odwołania członka zarządu do ważnych powodów (art. 203 § 2 KSH). Odwołany członek zarządu jest uprawniony i obowiązany do złożenia wyjaśnień w toku przygotowania sprawozdania zarządu z działalności spółki i sprawozdania finansowego, obejmujących okres pełnienia przez niego funkcji członka zarządu, oraz do udziału w zgromadzeniu wspólników zatwierdzającym sprawozdania, o których mowa w art. 231 § 2 pkt 1 KSH, chyba że akt odwołania stanowi inaczej (art. 203 § 3 KSH). „Użyte w art. 203 KSH, w kontekście odwołania członka zarządu, sformułowanie »w każdym czasie« oznacza jedynie to, że członka zarządu można odwołać w każdym momencie, tj. także przed upływem kadencji i bez ograniczenia jakąkolwiek przyczyną. W każdym czasie to nie tylko przed upływem kadencji, ale także gdy kadencja nie jest określona. Odwołanie następuje ze skutkiem natychmiastowym (nie »z dniem« jak to jest w przypadku upływu kadencji) – również z takim skutkiem w sferze stosunków umownych (w trybie art. 52 KP), jak również z możliwym określeniem terminu w przyszłości. Jeżeli termin ten jest odległy, możliwe jest jednoczesne wypowiedzenie umowy o pracę (czy innej umowy), tak aby momenty ustania stosunku organizacyjnego i zobowiązaniowego były identyczne”[5].

Wyrok SA w Szczecinie z 27.10.2016  r., III AUa 559/15:
„Możliwe jest zatrudnienie na podstawie umowy o pracę udziałowca spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jak również członka jej zarządu – dopuszczalność takiego rozwiązania wynika wprost chociażby z treści art. 203 § 1 KSH. Niemniej jednak należy mieć na uwadze odmienność relacji między spółką a jej pracownikami od relacji między spółką a członkami jej organów. Pracowników ze spółką łączą relacje o charakterze pracowniczym, a tym samym podporządkowania, natomiast w stosunkach członków organów ze spółką dominują powiązania natury organizacyjnej”.

Wyrok NSA w Warszawie z 11.6.2013 r., I FSK 1102/12:
„Przepis art. 203 § 1 KSH jest przepisem szczególnym do art. 201 § 4 KSH i daje zgromadzeniu wspólników uprawnienie do odwołania członka zarządu w każdym czasie, bez względu na postanowienia umowne spółki, na mocy których przyznano to uprawnienie również lub wyłącznie innej osobie zgodnie z art. 201 § 4 KSH”.

8.(A/R) Zgodnie z KSH, jeżeli egzekucja przeciwko spółce z ograniczoną odpowiedzialnością okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu tej spółki:
A. odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania,
B. nie odpowiadają za jej zobowiązania,
C. odpowiadają za jej zobowiązania proporcjonalnie do wysokości przysługujących im udziałów w spółce.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 299 § 1 KSH)
Jak stanowi  art. 299 KSH, jeżeli egzekucja przeciwko spółce z o.o. okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania (§ 1). Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody (§ 2). Przepisy § 1 i § 2 nie naruszają przepisów ustanawiających dalej idącą odpowiedzialność członków zarządu (§ 3). Osoby, o których mowa w § 1, nie ponoszą odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie, gdy prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie przepisów KPC, jeżeli obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstał w czasie prowadzenia egzekucji (§ 4). Do likwidatorów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, z wyjątkiem likwidatorów ustanowionych przez sąd, przepis art. 299 KSH stosuje się odpowiednio (art. 299¹ KSH)

Uchwała SN z 1.12.2017 r., III CZP 65/17:
„Członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, który objął tę funkcję wtedy, gdy spółka była niewypłacalna, ponosi odpowiedzialność przewidzianą w art. 299 KSH za długi spółki powstałe po objęciu przezeń funkcji, także wtedy, gdy zgłoszony przez niego wniosek o ogłoszenie upadłości spółki zostałby oddalony na tej podstawie, że majątek spółki nie wystarczyłby na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego lub wystarczyłby jedynie na zaspokojenie tych kosztów”.

Postanowienie SN  z 24.11.2017 r., III CZP 61/16:
„Kluczową przesłanką dochodzenia roszczenia z art. 299 KSH jest istnienie szkody, a wierzyciel spółki z chwilą zbycia swojej wierzytelności przestaje być w sensie jurydycznym poszkodowany, bowiem jako szkodę należy postrzegać uszczerbek w jego majątku wynikający z niemożliwości uzyskania zaspokojenia wierzytelności przeciwko spółce. Zbywając to roszczenie na zasadzie surogacji takie zaspokojenie w akceptowanym przez siebie zakresie uzyskuje. Zatem brak postanowień w umowie cesji wierzytelności odnośnie roszczenia z art. 299 KSH nie stoi na przeszkodzie przyjęciu, że legitymowanym czynnie do dochodzenia takiego roszczenia jest cesjonariusz”.

Wyrok SA w Warszawie z 9.11.2017 r., V ACa 69/17:
„Odpowiedzialność na zasadzie art. 299 KSH, którego podstawową funkcją jest ochrona praw wierzycieli, ponoszą wszystkie osoby, które pełniły funkcję członka zarządu czy likwidatora od dnia powstania zobowiązania do chwili wystąpienia przez wierzyciela z powództwem. Okoliczność, że pozwana nie była likwidatorem spółki w czasie zaciągania zobowiązania, nie oznacza, iż nie ponosi odpowiedzialności na podstawie przedmiotowego przepisu. Dla jej odpowiedzialności wystarczające jest bowiem, że zobowiązania te istniały w czasie pełnienia funkcji i nie zgłoszono wniosku o ogłoszenie upadłości, mimo zaistnienia ku temu przesłanek”.

Wyrok SA w Katowicach z 7.11.2017 r., V ACa 736/15:
„Typowym przypadkiem wchodzącej w zakres zastosowania art. 299 § 1 KSH bezskuteczności egzekucji za zobowiązania spółki, objętego wydanym przeciwko niej tytułem egzekucyjnym, jest stwierdzona postanowieniem o umorzeniu egzekucji wszczętej wobec spółki niemożność wyegzekwowanie tego tytułu, po jego zaopatrzeniu w klauzulę wykonalności, z powodu nieposiadania przez spółkę pozwalającego na to majątku. Członek zarządu odpowiada na podstawie art. 299 § 1 KSH za nieprawidłowe prowadzenie spraw spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Nieprawidłowość ta polega na niezłożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie, co pogłębia niewypłacalność spółki i naraża wierzyciela na szkodę w postaci niemożności zaspokojenia się w części lub w całości. Pomiędzy niezgłoszeniem wniosku o upadłość przez pozwanego jako członka zarządu w terminie a poniesieniem szkody przez powódkę na wskutek braku możności ich wyegzekwowania musi istnieć adekwatny związek przyczynowy”.

9.(A/R) Zgodnie z KSH, wartość nominalna jednej akcji spółki akcyjnej nie może być:
A. wyższa niż 1 mln zł,
B. niższa niż 1 grosz,
C. niższa niż 1 zł.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 308 § 2 KSH)
„Kapitał zakładowy jest to oznaczona liczba, wpisywana po stronie biernej (pasywa) bilansu spółki (składnik kapitałów własnych spółki), która stanowi sumę wartości nominalnych akcji. Od takiego rozumienia kapitału zakładowego jako wielkości formalnej należy odróżnić odpowiadającą wartościom akcji w kapitale zakładowym sumę wkładów wnoszonych na pokrycie akcji, co wiąże się nie z zapisem formalnym, ale określonym substratem majątkowym”[6]. Zgodnie z art. 308 KSH, kapitał zakładowy spółki akcyjnej powinien wynosić co najmniej 100.000 złotych, a wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 grosz. „Wartość nominalna akcji stanowi liczbowe określenie będące odwzorowaniem przyjętej wartości, wynikające z sumy wniesionych do spółki wkładów. Wartości wkładów odpowiadać powinien kapitał zakładowy, który dzieli się na akcje, których wartość stanowi iloraz kapitału zakładowego i liczby akcji. Wartość nominalna nie musi być i najczęściej nie jest wartością rzeczywistą akcji. Właściwie tylko w idealnej sytuacji, najczęściej przy tworzeniu spółki, gdy wartość wkładów idealnie odpowiada kapitałowi zakładowemu, a więc nie ma miejsca przeszacowanie lub niedoszacowanie wkładów (przede wszystkim aportów), wartość nominalna i rzeczywista są tożsame”[7].

10.(A/R) Zgodnie z KSH, akcjonariusz spółki akcyjnej:
A. może uczestniczyć w walnym zgromadzeniu oraz wykonywać prawo głosu przez pełnomocnika,
B. nie może uczestniczyć w walnym zgromadzeniu ani wykonywać prawa głosu przez pełnomocnika,
C. może uczestniczyć w walnym zgromadzeniu oraz wykonywać prawo głosu przez pełnomocnika wyłącznie wówczas, gdy statut tak stanowi.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 412 § 1 KSH)
Akcjonariusz może uczestniczyć w walnym zgromadzeniu oraz wykonywać prawo głosu osobiście lub przez pełnomocnika (art. 412 § 1 KSH). Nie można ograniczać prawa ustanawiania pełnomocnika na walnym zgromadzeniu i liczby pełnomocników (art. 412 § 2 KSH). Pełnomocnik wykonuje wszystkie uprawnienia akcjonariusza na walnym zgromadzeniu, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa (art. 412 § 3 KSH). Pełnomocnik może udzielić dalszego pełnomocnictwa, jeżeli wynika to z treści pełnomocnictwa (art. 412 § 4 KSH). Pełnomocnik może reprezentować więcej niż jednego akcjonariusza i głosować odmiennie z akcji każdego akcjonariusza (art. 412 § 5 KSH). Akcjonariusz spółki publicznej, posiadający akcje zapisane na rachunku zbiorczym, może ustanowić oddzielnych pełnomocników do wykonywania praw z akcji zapisanych na tym rachunku (art. 412 § 51 KSH). Akcjonariusz spółki publicznej posiadający akcje zapisane na więcej niż jednym rachunku papierów wartościowych może ustanowić oddzielnych pełnomocników do wykonywania praw z akcji zapisanych na każdym z rachunków (art. 412 § 6 KSH). Przepisy o wykonywaniu prawa głosu przez pełnomocnika stosuje się do wykonywania prawa głosu przez innego przedstawiciela (art. 412 § 7 KSH). „Pełnomocnictwo do udziału w walnym zgromadzeniu obejmuje samo prawo do takiego udziału, które jest związane z łącznym zespołem praw i obowiązków wynikających z posiadanych akcji w spółce. Natomiast w przypadku upoważnienia do wykonywania prawa głosu jest ono powiązane tylko z ogólną liczbą akcji w kapitale zakładowym. Możemy więc przyjąć, że do uczestniczenia w walnym zgromadzeniu wystarczające jest posiadanie jednej akcji. W tym sensie prawa wszystkich akcjonariuszy i ich pełnomocników są analogiczne, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa (art. 412 § 3 KSH)”[8].

Wyrok SN z 6.7.2012 r., V CSK 354/11:
„1. Niedopuszczalne jest wyzbycie się uprawnień z tytułu uczestnictwa w spółce bez zbycia akcji, czyli zbycie samego prawa głosu, zrzeczenie się wykonywania prawa głosu bądź zobowiązanie się do oddania głosu określonej treści. Czynności te, stanowiące rozporządzenie prawem głosu bez rozporządzenia prawem z akcji, prowadzą do ograniczenia korporacyjnego uprawnienia akcjonariusza wynikającego z posiadania przez niego akcji, a zatem nie mogą wywrzeć skutków prawnych jako czynności prowadzące do obejścia ustawy (art. 58 § 1 KC).
2.Udzielenie pełnomocnictwa nieodwołalnego nabywcy akcji przez zbywcę po zawarciu umowy przedwstępnej, a przed zawarciem umowy finalnej, może w niektórych stanach faktycznych prowadzić do skutku tożsamego z rozporządzeniem prawami korporacyjnymi. Aczkolwiek nie jest możliwe skonstruowanie enumeratywnego katalogu cech takiego pełnomocnictwa, to niewątpliwie musi być to pełnomocnictwo: – nieodwołalne obejmujące swym zakresem uprawnienia korporacyjne, – nieograniczone w czasie, lub udzielone na tak długi okres czasu, że pełnomocnik praktycznie przejmie wykonywanie tych uprawnień, – wykluczające możliwość realizowania przez akcjonariusza uprawnień korporacyjnych; – wskazujące, że celem jest realizowanie interesu pełnomocnika, a nie mocodawcy, – i ewentualnie zastrzegające sankcje dla mocodawcy za samodzielne wykonanie praw korporacyjnych. Pełnomocnictwo spełniające te przesłanki po pierwsze zaprzecza istocie tego stosunku prawnego, a po drugie prowadzi do nieformalnego przeniesienia prawa wykonywania uprawnień korporacyjnych na inny podmiot, niż akcjonariusz, a zatem prowadzi do obejścia ustawy”.

Wyrok SN  z 19.1.2011 r., V CSK 223/10:
„O ile pełnomocnictwo co do zasady jest niezależne od będącego jego podstawą stosunku podstawowego, o tyle pełnomocnictwo nieodwołalne jest w szczególny sposób związane z losami tego stosunku”.

Wyrok SN z 6.7.2007 r., III CSK 26/07, OSNC 2008/9/105:
„Jeżeli pełnomocnik akcjonariusza nie został dopuszczony do udziału w walnym zgromadzeniu, termin do zaskarżenia podjętych na nim uchwał biegnie od dnia otrzymania wiadomości o uchwałach przez akcjonariusza, bez względu na to, czy niedopuszczony do udziału w zgromadzeniu pełnomocnik pozostawał na sali obrad podczas głosowania.
Niedopuszczenie do udziału w walnym zgromadzeniu pełnomocnika akcjonariusza oznacza, że pomimo jego faktycznej obecności w trakcie obrad, nie można przypisać akcjonariuszowi wiedzy co do treści uchwał podjętych na tym zgromadzeniu”.

11.(K) Zgodnie z KSH, rozporządzenie udziałem albo akcją dokonane przed wpisem spółki kapitałowej do rejestru przedsiębiorców albo przed zarejestrowaniem podwyższenia kapitału zakładowego jest:
A. nieważne,
B. ważne,
C. ważne, o ile statut spółki tak stanowi

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 16 KSH)
Rozporządzenie udziałem albo akcją dokonane przed wpisem spółki kapitałowej do rejestru albo przed zarejestrowaniem podwyższenia kapitału zakładowego jest nieważne (art. 16 KSH). „Spółka w organizacji jest specyficzną konstrukcją prawną również z tego powodu, że nie można w czasie jej trwania dokonywać czynności prawnych powodujących rozporządzanie udziałem lub akcją. To samo wystąpi w przypadku podwyższenia kapitału zakładowego, który nie został jeszcze zarejestrowany. Rozporządzenie udziałem (akcją) zasadniczo wiąże się z jego zbywaniem przez sprzedaż, zamianę, darowiznę itd. Jednakże nie jest również możliwe obciążenie udziałów, ustanowienie użytkowania czy zastawu przed wpisem spółki do rejestru, a także wpisem podwyższenia do rejestru. Podstawą takiego rozwiązania jest to, że udziały jako część kapitału zakładowego stają się nimi od momentu, gdy sam kapitał zakładowy jest faktem prawnym. Kapitał zakładowy spółki właściwej istnieje dopiero od momentu wpisu spółki do rejestru. Natomiast do tego czasu jest on jedynie pojęciem w umowie spółki (statucie), który nie może być wpisany w bilansie spółki. Dlatego też – ze względu na konstytutywny charakter wpisu spółki – w tym danych dotyczących kapitału zakładowego – oraz wpisu podwyższenia kapitału zakładowego, udziały jako przedmiot obrotu powstają dopiero z tą chwilą. Prawo do udziałów i akcji jest w tym przypadku powstającym prawem podmiotowym. Dopiero z chwilą wpisu do rejestru powstaje prawo podmiotowe. Zakaz w istocie dotyczy dysponowania prawem przyszłym. Przepis ma ponadto chronić nabywców udziałów lub akcji przed niebezpieczeństwem nabycia »pustego« prawa udziałowego w sytuacji, gdyby nie doszło do utworzenia spółki lub zarejestrowania podwyższonego kapitału zakładowego”[9].

Postanowienie SA we Wrocławiu z 6.2.2012 r., I ACz 198/12:
„Zajęcie akcji na mocy postanowienia o zabezpieczeniu w żadnym razie nie może być utożsamiane ze zbyciem akcji, o jakim mowa w art. 16 KSH”.

Wyrok NSA w Warszawie z 25.9.2007 r., II FSK 1021/06:
„Jakkolwiek teoretycznie biorąc, zasada wyrażona w art. 16 KSH (ustanawiająca zakaz rozporządzania udziałami w spółce z o.o. przed jej rejestracją lub przed zarejestrowaniem podwyższenia kapitału zakładowego) wydaje się prowadzić do przyjęcia tezy o niedopuszczalności rozporządzania udziałami o powiększonej wartości nominalnej przed zarejestrowaniem podwyższenia kapitału zakładowego, to jednak – w odniesieniu do dotychczasowych udziałów – trzeba opowiedzieć się za poglądem przeciwnym, ponieważ inaczej dochodziłoby do naruszenia ogólniejszej zasady rozporządzalności udziałami w spółce z o.o.”.

12.(K) Zgodnie z KSH, w spółce komandytowo-akcyjnej ustanowienie rady nadzorczej jest obowiązkowe, jeżeli liczba akcjonariuszy przekracza:
A. pięć osób,
B. dziesięć osób,
C. dwadzieścia pięć osób.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 142 § 1 KSH)
W spółce komandytowo-akcyjnej można ustanowić radę nadzorczą. Jeżeli liczba akcjonariuszy przekracza dwadzieścia pięć osób, ustanowienie rady nadzorczej jest obowiązkowe (art. 142 § 1 KSH). „Należy brać pod uwagę wszystkich akcjonariuszy, również tych, którzy są jednocześnie komplementariuszami. Jeżeli w spółce liczba komplementariuszy-akcjonariuszy przekroczy liczbę 25 osób i nie byliby oni pozbawieni prawa do reprezentowania spółki lub prowadzenia jej spraw, oraz jest jeden akcjonariusz, należy ustanowić radę nadzorczą. Jeżeli jednak w spółce liczba komplementariuszy-akcjonariuszy przekracza 25 osób i nie są oni wyłączeni od prowadzenia spraw oraz reprezentowania spółki, a brak akcjonariusza, nie jest możliwe powołanie członków rady nadzorczej, a więc i jej działanie. W takiej sytuacji rada będzie mogła być ustanowiona i w konsekwencji będzie mogła działać, gdy do spółki przystąpi (nabędzie lub obejmie akcje) przynajmniej jeden akcjonariusz. Podobna sytuacja wystąpi przy minimalnej liczbie 26 akcjonariuszy, gdy przynajmniej jeden z komplementariuszy albo jeden z komplementariuszy-akcjonariuszy zostanie pozbawiony prawa prowadzenia spraw spółki lub jej reprezentowania. Powyższe ustalenia nie stoją w sprzeczności z założeniem, że komplementariusz-akcjonariusz nie może być członkiem rady nadzorczej. (…) Obligatoryjne ustanowienie rady nadzorczej wystąpi także wówczas, gdy przewiduje to statut”[10]. Członków rady nadzorczej powołuje i odwołuje walne zgromadzenie (art. 142 § 2 KSH). Komplementariusz albo jego pracownik nie może być członkiem rady nadzorczej (art. 142 § 3 KSH). Jeżeli komplementariusz objął lub nabył akcje spółki komandytowo-akcyjnej, nie wykonuje on prawa głosu z tych akcji przy podejmowaniu uchwał, o których mowa w art. 142 § 2 KSH. Nie może on również być pełnomocnikiem pozostałych akcjonariuszy na walnym zgromadzeniu przy podejmowaniu takich uchwał (art. 142 § 4 KSH). Przepisy art. 142 § 3 i 4 KSH nie dotyczą komplementariusza pozbawionego prawa prowadzenia spraw spółki lub jej reprezentowania (art. 142 § 5 KSH). Do rady nadzorczej w spółce komandytowo-akcyjnej stosuje się odpowiednio przepisy odnoszące się do tego organu w spółce akcyjnej.

13.(K) Zgodnie z KSH, w spółce komandytowo-akcyjnej każda akcja objęta lub nabyta przez komplementariusza daje prawo do:
A. jednego głosu,
B. jednego głosu, o ile statut nie stanowi inaczej,
C. jednego głosu, o ile umowa spółki nie stanowi inaczej.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 145 § 4 KSH)
Prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu ma akcjonariusz oraz komplementariusz także w przypadku, gdy nie jest akcjonariuszem spółki komandytowo-akcyjnej. Każda akcja objęta lub nabyta przez osobę, która nie jest komplementariuszem, daje prawo do jednego głosu, chyba że statut stanowi inaczej. Nie można całkowicie pozbawić akcjonariusza prawa głosu. Każda akcja objęta lub nabyta przez komplementariusza daje prawo do jednego głosu (art. 145 § 2-4 KSH). „Komplementariusz obejmujący akcję ma prawo do jednego głosu z każdej akcji, bez przywilejów. W ten sposób dochodzić może do różnej »siły głosu« akcjonariuszy (o ile statut tak stanowi) i akcjonariuszy-komplementariuszy, gdyż akcje akcjonariuszy (niebędących komplementariuszami) mogą być uprzywilejowane. Jeżeli komplementariusz nabył w obrocie wtórnym akcje uprzywilejowane co do głosu od akcjonariusza spółki, który nie jest komplementariuszem, to z akcji tych komplementariusz-akcjonariusz nie może wykonywać przywilejów głosowych, gdyż akcja w rękach komplementariusza daje prawo do jednego głosu. Nabycie to nie powoduje wygaśnięcia, ale »uśpienie« uprzywilejowania akcji co do głosu. Jednak zbycie tych akcji na rzecz osoby, która nie jest komplementariuszem, powoduje »obudzenie« uprawnień. Należy więc odróżnić prawo do akcji i związane z nimi uprawnienia i możliwości realizacji tych uprawnień, które wykluczone są w odniesieniu do komplementariusza-akcjonariusza”[11].

14.(K) Zgodnie z KSH, w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wartość nominalna udziału nie może być niższa niż:
A. 100 złotych,
B. 500 złotych,
C. 50 złotych.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 154 § 2 KSH)
Kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinien wynosić co najmniej 5.000 złotych. Wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 złotych. Udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżkę przelewa się do kapitału zapasowego (art. 154 § 1-3 KSH).

Wyrok SA w Warszawie z 28.11.2016 r., I ACa 1941/15:
„Przepisy KSH nie przewidują obowiązku tworzenia przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością innych funduszy własnych niż kapitał zakładowy. Źródłem obowiązku tworzenia innych funduszy spółki mogą być natomiast inne przepisy obowiązującego prawa, jak również umowa spółki albo uchwała wspólników. Zasadnicze znaczenie mają kapitał zapasowy oraz kapitały rezerwowe. Na możliwość utworzenia kapitału zapasowego wskazuje art. 154 § 3 KSH, według którego, jeżeli udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżkę przelewa się do kapitału zapasowego”.

Wyrok WSA w Warszawie z 9.1.2015  r., III SA/Wa 1273/14:
„Wartość nominalna to wartość uwidoczniona w określonym dokumencie (nominale). Ponieważ w definicji tej wartości brak jest odniesień do wartości rynkowej, wartość nominalna może odpowiadać wartości rynkowej, ale też może od niej odbiegać.
Ustawodawca dopuszcza objęcie udziałów czy akcji za aport o wartości rynkowej przewyższającej wartość nominalną udziałów lub akcji. Brak jest podstaw do przyjęcia założenia, że wartość nominalna udziału, a w konsekwencji – przychodu, powinna zasadniczo odpowiadać realnej wartości rynkowej (zbywczej) przedmiotu aportu w momencie jego wnoszenia do spółki”.

Wyrok SN z 23.2.2011  r., V CSK 286/10:
„Podczas sprzedaży udziałów w spółce z o.o. wolno określić ich ilość jako procent w stosunku do całości kapitału zakładowego przedsiębiorstwa”.

15.(K) Zgodnie z KSH, rada nadzorcza spółki akcyjnej będącej spółką publiczną składa się co najmniej z:
A. pięciu członków,
B. siedmiu członków,
C. dziesięciu członków.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 385 § 1 KSH)
Artykuł 18 KSH stanowi, że członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej albo likwidatorem może być tylko osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych (§ 1). Nie może być członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej albo likwidatorem osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa określone w przepisach rozdziałów XXXIII-XXXVII Kodeksu karnego oraz w art. 585, art. 587, art. 590 i w art. 591 KSH (§ 2). Zakaz, o którym mowa w § 2, ustaje z upływem piątego roku od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego, jednakże nie może zakończyć się wcześniej niż z upływem trzech lat od dnia zakończenia okresu odbywania kary (§ 3). W terminie trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się wyroku, o którym mowa w § 2, skazany może złożyć wniosek do sądu, który wydał wyrok, o zwolnienie go z zakazu pełnienia funkcji w spółce handlowej lub o skrócenie czasu obowiązywania zakazu. Nie dotyczy to przestępstw popełnionych umyślnie. Sąd rozstrzyga o wniosku, wydając postanowienie (§ 4). Zgodnie z art. 385 KSH, rada nadzorcza składa się co najmniej z trzech, a w spółkach publicznych co najmniej z pięciu członków, powoływanych i odwoływanych przez walne zgromadzenie (§ 1). Statut może przewidywać inny sposób powoływania lub odwoływania członków rady nadzorczej (§ 2). Na wniosek akcjonariuszy, reprezentujących co najmniej jedną piątą kapitału zakładowego, wybór rady nadzorczej powinien być dokonany przez najbliższe walne zgromadzenie w drodze głosowania oddzielnymi grupami, nawet gdy statut przewiduje inny sposób powołania rady nadzorczej (§ 3). Jeżeli w skład rady nadzorczej wchodzi osoba, powołana przez podmiot określony w odrębnej ustawie, wyborowi podlegają jedynie pozostali członkowie rady nadzorczej (§ 4). Osoby reprezentujące na walnym zgromadzeniu tę część akcji, która przypada z podziału ogólnej liczby reprezentowanych akcji przez liczbę członków rady, mogą utworzyć oddzielną grupę celem wyboru jednego członka rady, nie biorą jednak udziału w wyborze pozostałych członków (§ 5). Mandaty w radzie nadzorczej nieobsadzone przez odpowiednią grupę akcjonariuszy, utworzoną zgodnie z § 5, obsadza się w drodze głosowania, w którym uczestniczą wszyscy akcjonariusze, których głosy nie zostały oddane przy wyborze członków rady nadzorczej, wybieranych w drodze głosowania oddzielnymi grupami (§ 6). Jeżeli na walnym zgromadzeniu, o którym mowa w § 3, nie dojdzie do utworzenia co najmniej jednej grupy zdolnej do wyboru członka rady nadzorczej, nie dokonuje się wyborów (§ 7). Z chwilą dokonania wyboru co najmniej jednego członka rady nadzorczej zgodnie z przepisami § 3-7, wygasają przedterminowo mandaty wszystkich dotychczasowych członków rady nadzorczej, z wyjątkiem osób, o których mowa w § 4 (§ 8). W głosowaniu określonym w § 3 i § 6 każdej akcji przysługuje tylko jeden głos bez przywilejów lub ograniczeń, z uwzględnieniem art. 353 § 3 KSH (§ 9). Członek zarządu, prokurent, likwidator, kierownik oddziału lub zakładu oraz zatrudniony w spółce główny księgowy, radca prawny lub adwokat nie może być jednocześnie członkiem rady nadzorczej (art. 387 § 1 KSH). Przepis art. 387 § 1 KSH stosuje się również do innych osób, które podlegają bezpośrednio członkowi zarządu albo likwidatorowi (art. 387 § 2 KSH). Przepis art. 387 § 1 KSH stosuje się odpowiednio do członków zarządu i likwidatorów spółki lub spółdzielni zależnej (art. 387 § 3 KSH).

Wyrok SA w Krakowie z 15.10.2014  r., III APa 14/14:
„Wybór przewodniczącego rady nadzorczej, czy też innych funkcyjnych jej członków, jest czynnością nie mającą żadnego wpływu na samą skuteczność powołania rady nadzorczej. Odmienna interpretacja prowadziłaby do sytuacji, kiedy istotnie w spółce, pomimo zgodnego z przepisami powołania członków rady nadzorczej, żaden z członków rady nadzorczej nie może sprawować swoich funkcji”.

Wyrok SN z 9.5.2012  r., V CSK 223/11, OSNC 2012/12/145:
„Oświadczenie o rezygnacji z funkcji członka rady nadzorczej spółki akcyjnej jest skuteczne z chwilą jego złożenia temu organowi, który zgodnie ze statutem spółki powołał członków rady nadzorczej (art. 385 § 1 i 2 KSH oraz art. 61 § 1 KC w związku z art. 2 KSH)”.

Wyrok SA w Katowicach z 21.1.2011  r., V ACa 501/10:
„Adresatem oświadczenia członka rady nadzorczej jest ten organ spółki, który powołał członka rady nadzorczej. Takie rozwiązanie pozostaje w zgodzie z nadrzędnym interesem spółki, wyprzedzającym niewątpliwie interes członka rady nadzorczej, powodując, iż spółka w żadnym czasie, nawet najkrótszym, nie jest pozbawiona swego organu jakim jest rada nadzorcza”.

16.(K) Zgodnie z KSH, łącznie przerwy w obradach walnego zgromadzenia spółki akcyjnej nie mogą trwać dłużej niż:
A. siedem dni,
B. czternaście dni,
C. trzydzieści dni.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 408 § 2 KSH)
Jeżeli przepisy działu II KSH pt. „Spółka akcyjna” lub statutu nie stanowią inaczej, walne zgromadzenie jest ważne bez względu na liczbę reprezentowanych na nim akcji (art. 408 § 1 KSH). Walne zgromadzenie może zarządzać przerwy w obradach większością dwóch trzecich głosów. Łącznie przerwy nie mogą trwać dłużej niż trzydzieści dni (art. 408 § 2 KSH). „Co prawda wymaga się, aby przy zarządzeniu przerwy w obradach stosowny wniosek był poparty większością 2/3 głosów oddanych, ale trzeba uznać, że przepis ten jest po prostu wątpliwy. Większość 2/3 głosów można osiągnąć przy braku kworum, już przy oddaniu głosu przez jedną osobę. Nie ma wątpliwości – gdyż potwierdziła to już praktyka – że zarządzanie przerw służyć będzie przede wszystkim manipulacjom w obradach i podejmowanych uchwałach. Nie można wykluczyć, że przerwy (nie chodzi tu o krótkie przerwy techniczne) będą służyły interesom spółki, akcjonariuszy (potrzebny czas na wyjaśnienie niektórych problemów). Jednakże przyjęcie dopuszczalności przerw powinno być akceptowane przez wszystkich biorących udział w walnym zgromadzeniu. Przyjęcie większości głosów bez ustalenia kworum (statut może je wprowadzić) może pozbawić akcjonariusza możliwości realizacji jego prawa udziału w walnym zgromadzeniu. Przegłosowany wspólnik nie ma obecnie możliwości powołać się na nieważność uchwały, ale jeżeli zajdą warunki z art. 422 KSH, ma prawo żądać uchylenia uchwały podjętej po przerwie. Zarządzone przerwy przez osoby kierujące posiedzeniem na podstawie stosownej uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy mogą niweczyć reguły zawiadamiania czy też zapoznawania uczestników walnego zgromadzenia z treścią wniosków itp. Nie jest żadnym argumentem to, że w przypadku gdyby akcjonariusz był »zaskoczony« przerwą i nie mógł uczestniczyć w obradach po przerwie, może ustanowić pełnomocnika. Przepisy, o których mowa, dotyczą zsumowania dni, jakie były przerwami, a nie terminu odbycia obrad. Możliwych jest więc 30 przerw jednodniowych”[12].

Wyrok SN z 7.1.2005  r., IV CK 381/04:
„Przepis art. 408 § 2 KSH nie tworzy instytucji przerwy w obradach, zarządzanie bowiem przerw w obradach zgromadzenia zarówno wspólników jak i akcjonariuszy było powszechnie praktykowane w okresie obowiązywania kodeksu handlowego i nie stanowiło – z braku przepisów zakazujących – naruszenia prawa. Na gruncie prawa spółek przyjąć należy, że zgromadzenia wspólników odbywają się według reguł swobodnie określonych przez wspólników. Obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa wyznaczają jedynie granice tej swobody, jeśli więc brak jest w nich jakichkolwiek regulacji dotyczących przerw w obradach zgromadzenia, to oznacza, że wspólnicy przy zarządzaniu przerw w obradach mają pełną swobodę. Pozostawienie takiej swobody w spółce akcyjnej nie znajduje żadnego uzasadnienia, nie jest przede wszystkim celowe ze względu na jej istotę i charakter. Spółka akcyjna nie ma charakteru osobowego. Zasady odbywania zgromadzeń akcjonariuszy nie powinny zatem być tworzone według swobodnego uznania akcjonariuszy. Z tych względów ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie w odniesieniu do spółek akcyjnych ograniczeń, o których mowa w art. 408 KSH. Przyjęte w tym przepisie uregulowania, mające na celu stworzenie bariery dla nadużywania przerw w obradach walnego zgromadzenia akcjonariuszy, nie dotyczą innych spółek, a przede wszystkim nie mogą stanowić argumentu na rzecz stanowiska kwestionującego możliwość zarządzania przerw w zgromadzeniu wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, do której zastosowanie mają przepisy kodeksu handlowego”.

Bibliografia:
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 1-300 Kodeksu spółek handlowych, 2018
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 301-633 Kodeksu spółek handlowych, 2018

[1] Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 1-300 Kodeksu spółek handlowych, 2018, Komentarz do art. 12 KSH, uwaga 2.
[2] Ibidem, Komentarz do art. 104 KSH, uwaga 2.
[3] Zob. Ibidem, uwaga 5.
[4] Zob. Ibidem, Komentarz do art. 129 KSH, uwaga 1.
[5] Ibidem, Komentarz do art. 203 KSH, uwaga 1.
[6] Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 301-633 Kodeksu spółek handlowych, 2018, Komentarz do art. 308 KSH, uwaga 1.
[7] Ibidem, uwaga 3.
[8] Ibidem, Komentarz do art. 412 KSH, uwaga 1.
[9] Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 1-300 Kodeksu spółek handlowych, 2018, Komentarz do art. 16 KSH, uwaga 1.
[10] Ibidem, Komentarz do art. 142 KSH, uwaga 2.
[11] Ibidem, Komentarz do art. 145 KSH, uwaga 4.
[12] Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 301-633 Kodeksu spółek handlowych, 2018, Komentarz do art. 408 KSH, uwaga 2.