Kodeks spółek handlowych – pytania na aplikacje prawnicze z opracowaniem i orzecznictwem (cz. 1)

Autor: Rafał Maciąg – radca prawny

Kodeks spółek handlowych – pytania na aplikacje prawnicze z opracowaniem i orzecznictwem cz. 1

Pytania pochodzą z egzaminów wstępnych na aplikacje adwokacką/radcowską (A/R) oraz komorniczą (K), które odbyły się 28.9.2019 r.

1. (A/R) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, otwarcie likwidacji spółki jawnej:
A. powoduje wygaśnięcie dotychczasowej prokury, a prokurenci muszą zostać powołani na nowo uchwałą wspólników na okres likwidacji,
B. nie powoduje wygaśnięcia prokury,
C. powoduje wygaśnięcie prokury.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 79 § 1 KSH)
Rozwiązanie spółki jawnej powodują:
1) przyczyny przewidziane w umowie spółki;
2) jednomyślna uchwała wszystkich wspólników;
3) ogłoszenie upadłości spółki;
4) śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości;
5) wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika;
6) prawomocne orzeczenie sądu (art. 58 § 1 KSH).

Uchwała o rozwiązaniu spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, może zostać podjęta przy wykorzystaniu wzorca uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Podjęcie uchwały przy wykorzystaniu wzorca uchwały wymaga wypełnienia formularza uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym i opatrzenia uchwały kwalifikowanymi podpisami elektronicznymi, podpisami zaufanymi albo podpisami osobistymi. Uchwała taka jest równoważna z uchwałą w formie pisemnej (art. 58 § 2 KSH).

W przypadkach określonych w art. 58 KSH należy przeprowadzić likwidację spółki jawnej, chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki (art. 67 § 1 KSH). W przypadku wypowiedzenia umowy spółki przez wierzyciela wspólnika lub ogłoszenia upadłości wspólnika porozumienie w sprawie zakończenia działalności spółki po zaistnieniu powodu rozwiązania spółki wymaga zgody odpowiednio wierzyciela lub syndyka (art. 67 § 2 KSH). Otwarcie likwidacji powoduje wygaśnięcie prokury. W okresie likwidacji nie może być ustanowiona prokura (art. 79 § 1 i 2 KSH).

Wygaśnięcie prokury następuje co do zasady z chwilą zaistnienia zdarzenia będącego przyczyną rozwiązania spółki (art. 58 KSH)[1].

2. (A/R) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, akcjonariusz w spółce komandytowo-akcyjnej:
A. nigdy nie odpowiada za zobowiązania spółki wobec osób trzecich,
B. odpowiada za zobowiązania spółki wobec osób trzecich tak jak komplementariusz w przypadku zamieszczenia jego nazwiska w firmie spółki,
C. zawsze odpowiada za zobowiązania spółki wobec osób trzecich do rynkowej wartości posiadanych akcji.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 127 § 4 zd. 2 KSH)
Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowo-akcyjna” (art. 127 § 1 KSH). Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „S.K.A.” (art. 127 § 2 KSH). Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem „spółka komandytowo-akcyjna”. Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną (art. 127 § 3 KSH). Nazwisko albo firma (nazwa) akcjonariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska albo firmy (nazwy) akcjonariusza w firmie spółki akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz (art. 127 § 4 KSH). Pisma i zamówienia handlowe składane przez spółkę komandytowo-akcyjną w formie papierowej i elektronicznej, a także informacje na stronach internetowych spółki powinny zawierać:
1) firmę spółki, jej siedzibę i adres;
2) oznaczenie sądu rejestrowego, w którym przechowywana jest dokumentacja spółki oraz numer pod którym spółka jest wpisana do rejestru;
3) numer identyfikacji podatkowej (NIP);
4) wysokość kapitału zakładowego i kapitału wpłaconego (art. 127 § 5 KSH).

3. (A/R) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, której umowę zawarto przy wykorzystaniu wzorca umowy na pokrycie kapitału zakładowego wnosi się:
A. wkłady pieniężne i niepieniężne,
B. wkłady pieniężne i prawa niezbywalne,
C. wyłącznie wkłady pieniężne.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 158 § 1¹ KSH)
Jeżeli wkładem do spółki w celu pokrycia udziału ma być w całości albo w części wkład niepieniężny (aport), umowa spółki powinna szczegółowo określać przedmiot tego wkładu oraz osobę wspólnika wnoszącego aport, jak również liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów (art. 158 § 1 KSH). W przypadku spółki, której umowę zawarto przy wykorzystaniu wzorca umowy na pokrycie kapitału zakładowego wnosi się wyłącznie wkłady pieniężne. Pokrycie kapitału zakładowego powinno nastąpić nie później niż w terminie siedmiu dni od dnia jej wpisu do rejestru (art. 158 § 1¹ KSH). Podwyższenie kapitału zakładowego dokonywane po wpisie do rejestru spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, może być pokryte wyłącznie wkładami pieniężnymi, jeżeli zmiany umowy spółki dokonano przy wykorzystaniu wzorca uchwały zmieniającej umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a w przypadku gdy zmiany umowy spółki dokonano w formie aktu notarialnego – także wkładami niepieniężnymi (art. 158 § 1² KSH). Wynagrodzenia za usługi świadczone przy powstaniu spółki nie można wypłacać ze środków wpłaconych na pokrycie kapitału zakładowego, jak również zaliczać na poczet wkładu wspólnika (art. 158 § 2 KSH). Przedmiot wkładu pozostaje do wyłącznej dyspozycji zarządu spółki (art. 158 § 3 KSH).

Jak zauważa R. Pabis: „Wyłączenie możliwości wniesienia aportów na pokrycie kapitału zakładowego spółki zawiązywanej w trybie elektronicznym jest zupełnie niezrozumiałe. Decyzję taką uzasadnia się problemami z możliwością wniesienia wkładu w krótkim terminie 7 dni od dnia rejestracji. Taki argument nie przekonuje. Owszem, okres tygodnia może w danym wypadku okazać się niewystarczający, niemniej nietrudno sobie wyobrazić możliwość skutecznego wniesienia do zarejestrowanej spółki np. samochodu lub sprzętu komputerowego, praw autorskich lub praw własności przemysłowej – z reguły na takie czynności wystarczy jedna doba. Ustawodawca, wprowadzając zatem instytucję, która ma ułatwiać utworzenie spółek z o.o., jednocześnie istotnie ogranicza zakres owego dobrodziejstwa. Jeżeli bowiem wspólnicy przewidują wniesienie wkładów niepieniężnych, będą to mogli uczynić dopiero w trybie podwyższenia kapitału zakładowego wymagającego przy tym zaprotokołowania zmiany umowy spółki przez notariusza, co wiąże się z dodatkowymi formalnościami i kosztami. Z pewnością nie można przyjąć, że doszło do pełnego odformalizowania procesu zawiązania spółki z o.o.”[2].

Uchwała SN – Izba Cywilna z 7.7.2016 r., III CZP 32/16, J. Witas (wybór orzeczeń i opracowanie merytoryczne), Kodeks spółek handlowych. Orzecznictwo Aplikanta, wyd. 6, C. H. Beck, Warszawa 2018, s. 141:
„Jeżeli wkład wniesiony do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością należy do majątku wspólnego wspólnika i jego małżonka, również udział w spółce objęty przez wspólnika wchodzi w skład tego majątku”.

4. (A/R) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, roszczenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do zbywcy udziału lub jego części za niespełnione świadczenia należne spółce ze zbytego udziału lub zbytej części udziału przedawniają się z upływem:
A. pięciu lat od dnia zarejestrowania zbycia udziału lub jego części w sądzie rejestrowym,
B. dwóch lat od dnia ogłoszenia zbycia udziału lub jego części w Monitorze Sądowym i Gospodarczym,
C. trzech lat od dnia, w którym zgłoszono spółce zbycie udziału lub jego części.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 186 § 2 KSH)
W przypadku zbycia udziału lub jego części nabywca odpowiada wobec spółki solidarnie ze zbywcą za niespełnione świadczenia należne spółce ze zbytego udziału lub zbytej części udziału. Przepis ten stosuje się również do zbycia ułamkowej części udziału (art. 186 § 1 KSH). Roszczenia spółki do zbywcy z tytułu świadczeń określonych w § 1 przedawniają się z upływem trzech lat od dnia, w którym zgłoszono spółce zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału (art. 186 § 2 KSH). O przejściu udziału, jego części lub ułamkowej części udziału na inną osobę oraz o ustanowieniu zastawu lub użytkowania udziału zainteresowani zawiadamiają spółkę, przedstawiając dowód przejścia bądź ustanowienia zastawu lub użytkowania. Przejście udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz ustanowienie zastawu lub użytkowania jest skuteczne wobec spółki od chwili, gdy spółka otrzyma od jednego z zainteresowanych zawiadomienie o tym wraz z dowodem dokonania czynności (art. 187 § 1 KSH). Umowa spółki może przewidywać, że zastawnik lub użytkownik udziału może wykonywać prawo głosu (art. 187 § 2 KSH).

„Artykuł 186 § 2 KSH stanowi (…) lex specialis wobec przepisów KC określających terminy przedawnienia. (…) Roszczenie spółki względem nabywcy na ogólnej zasadzie art. 118 KC podlega 6-letniemu przedawnieniu – ustawa nie wskazuje początku biegu terminu, stąd w drodze analogii do art. 186 § 2 KSH przyjąć należy, iż jest on liczony od dnia, w którym zgłoszono spółce zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części”[3].

5. (A/R) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, udział w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (niebędącej w likwidacji) może być umorzony:
A. jedynie po wpisie spółki do rejestru przedsiębiorców i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi,
B. zarówno przed wpisem spółki do rejestru przedsiębiorców, jak i po wpisie spółki do tego rejestru, gdy umowa spółki tak stanowi,
C. dopiero po upływie roku od ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym wpisu spółki do rejestru przedsiębiorców, a umowa spółki nie może stanowić inaczej.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 199 § 1 KSH)
Zgodnie z art. 199 KSH, udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki (§ 1). Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie (§ 2). Za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia (§ 3). Umowa spółki może stanowić, że udział ulega umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników. Stosuje się wówczas przepisy o umorzeniu przymusowym (§ 4). W przypadku ziszczenia się określonego w umowie spółki zdarzenia, o którym mowa w § 4, zarząd powinien powziąć niezwłocznie uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego, chyba że umorzenie udziału następuje z czystego zysku (§ 5). Umorzenie udziału z czystego zysku nie wymaga obniżenia kapitału zakładowego (§ 6). W razie umorzenia wymagającego obniżenia kapitału zakładowego, umorzenie następuje z chwilą obniżenia kapitału zakładowego (§ 7).

Wyrok WSA w Krakowie z 3.4.2014 r., I SA/Kr 183/14, J. Witas (wybór orzeczeń i opracowanie merytoryczne), Kodeks…, s. 200-201:
„Konstrukcja umorzenia dobrowolnego stanowi określone zdarzenie prawne, będące swoistą całością, którego podstawą jest kilka czynności prawnych i faktycznych: 1) umowa spółki, 2) uchwała zgromadzenia wspólników, 3) zgoda wspólnika na umorzenie, 4) umowa nabycia udziałów przez spółkę, 5) wypłata wynagrodzenia za umorzony udział (czynność faktyczna).
Przepisy o nabywaniu udziałów celem ich umorzenia (art. 199 KSH) stanowią lex specialis w stosunku do regulacji zbycia udziału (art. 180 KSH). Dotyczy to zarówno formy jak i trybu zbycia. Umorzenie za wynagrodzeniem oznacza, że wspólnik otrzyma wynagrodzenie za umorzony udział. Kodeks spółek handlowych nie określa w jakiej formie wypłaca się to wynagrodzenie. Źródłem wypłaty mogą być zatem posiadane przez spółkę, która dokonuje wykupu udziałów, środki pieniężne albo zapłata wynagrodzenia może nastąpić poprzez przeniesienie praw do posiadanych przez spółkę składników majątkowych.
Nabycie udziałów celem ich umorzenia jest szczególnym rodzajem czynności prawnej uregulowanej przepisami KSH. Źródłem nabycia udziałów i tytułem do uzyskania wynagrodzenia przez wspólnika jest uchwała walnego zgromadzenia wspólników podejmowana w oparciu o postanowienia umowy spółki oraz przepisy tego kodeksu (art. 199 § 2 KSH). Właśnie dlatego wydanie składników majątkowych tytułem wynagrodzenia za umarzane udziały nie może być uznane za odrębną transakcję. Jest jedynie realizacją zobowiązania wynikającego z uchwały zgromadzenia wspólników o umorzeniu udziałów, zgodnie z art. 199 § 2 i § 3 KSH. Nabycie udziałów w celu umorzenia, niezależnie od tego, czy wynagrodzenie wypłacane jest w pieniądzu czy jest świadczeniem niepieniężnym, jest jedynie elementem składowym jednego zdarzenia cywilnoprawnego, które powinno być rozpatrywane jako całość, określanego mianem dobrowolnego umorzenia udziałów. Nie ma zatem podstaw, aby dla celów podatkowych wyodrębniać w nim dwie czynności – nabycie udziałów własnych przez spółkę i zbycie części majątku (jako wypłata wynagrodzenia). Podział taki jest podziałem sztucznym, mającym na celu wyłącznie doprowadzenie do powstania obowiązku podatkowego po stronie spółki”.

Wyrok SA w Katowicach z 3.11.2011 r., V ACa 528/11, J. Witas (wybór orzeczeń i opracowanie merytoryczne), Kodeks…, s. 201:
„Instytucja umorzenia udziałów i wyłączenia wspólnika mają odrębny, niezależny charakter, stanowią dla wspólników równorzędny instrument wpływania na kształt osobowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Ustawodawca nie daje priorytetu żadnej z tych instytucji, stwarza wspólnikom możliwość wyboru co do tego z jakiego instrumentu prawnego skorzystają. Podkreślić przy tym należy, że przymusowe umorzenie udziałów nie jest pozbawione kontroli sądowej, wspólnikowi, którego ono dotyczy w przypadku nadużycia tej instytucji przysługują środki ochrony prawnej wynikającej z możliwości zaskarżenia uchwały zgromadzenia wspólników w tym przedmiocie. W konsekwencji mając na względzie treść przepisu art. 199 § 1 KSH, Sąd Apelacyjny nie podziela poglądu, że przesłanki sankcyjne (które swym charakterem zwykle odpowiadają ważnym przyczynom wyłączenia wspólnika) nie mogą być w umowie spółki wskazane jako przesłanki przymusowego umorzenia”.

6. (A/R) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, uchwała wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością dotycząca zbycia przedsiębiorstwa albo jego zorganizowanej części zapada większością:
A. trzech czwartych głosów, chyba że umowa spółki ustanawia łagodniejsze warunki powzięcia tej uchwały,
B. dwóch trzecich głosów, chyba że umowa spółki ustanawia surowsze warunki powzięcia tej uchwały,
C. trzech piątych głosów, chyba że umowa spółki ustanawia łagodniejsze lub surowsze warunki powzięcia tej uchwały.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 246 § 1 KSH)
Uchwały wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zapadają bezwzględną większością głosów, jeżeli przepisy Działu I pt. „Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” lub umowa spółki nie stanowią inaczej (art. 245 KSH). Uchwały dotyczące zmiany umowy spółki, rozwiązania spółki lub zbycia przedsiębiorstwa albo jego zorganizowanej części zapadają większością dwóch trzecich głosów. Uchwała dotycząca istotnej zmiany przedmiotu działalności spółki wymaga większości trzech czwartych głosów. Umowa spółki może ustanowić surowsze warunki powzięcia tych uchwał (art. 246 § 1 KSH). W przypadku, o którym mowa w art. 233 KSH, do powzięcia uchwały o rozwiązaniu spółki wystarczy bezwzględna większość głosów, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej (art. 246 § 2 KSH). Uchwała dotycząca zmiany umowy spółki, zwiększająca świadczenia wspólników lub uszczuplająca prawa udziałowe bądź prawa przyznane osobiście poszczególnym wspólnikom, wymaga zgody wszystkich wspólników, których dotyczy (art. 246 § 3 KSH).

7. (A/R) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, jeżeli statut spółki akcyjnej nie określa większej liczby członków rady nadzorczej, rada nadzorcza w tej spółce składa się co najmniej:
A. z trzech, a w spółkach publicznych co najmniej z pięciu członków,
B. z pięciu, a w spółkach publicznych co najmniej z siedmiu członków,
C. z siedmiu, a w spółkach publicznych co najmniej z dziewięciu członków.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 385 § 1 KSH)
W spółce akcyjnej rada nadzorcza składa się co najmniej z trzech, a w spółkach publicznych co najmniej z pięciu członków, powoływanych i odwoływanych przez walne zgromadzenie (art. 385 § 1 KSH). Statut może przewidywać inny sposób powoływania lub odwoływania członków rady nadzorczej (art. 385 § 2 KSH). Na wniosek akcjonariuszy, reprezentujących co najmniej jedną piątą kapitału zakładowego, wybór rady nadzorczej powinien być dokonany przez najbliższe walne zgromadzenie w drodze głosowania oddzielnymi grupami, nawet gdy statut przewiduje inny sposób powołania rady nadzorczej (art. 385 § 3 KSH). Jeżeli w skład rady nadzorczej wchodzi osoba, powołana przez podmiot określony w odrębnej ustawie, wyborowi podlegają jedynie pozostali członkowie rady nadzorczej (art. 385 § 4 KSH). Osoby reprezentujące na walnym zgromadzeniu tę część akcji, która przypada z podziału ogólnej liczby reprezentowanych akcji przez liczbę członków rady, mogą utworzyć oddzielną grupę celem wyboru jednego członka rady, nie biorą jednak udziału w wyborze pozostałych członków (art. 385 § 5 KSH). Mandaty w radzie nadzorczej nieobsadzone przez odpowiednią grupę akcjonariuszy, utworzoną zgodnie z § 5, obsadza się w drodze głosowania, w którym uczestniczą wszyscy akcjonariusze, których głosy nie zostały oddane przy wyborze członków rady nadzorczej, wybieranych w drodze głosowania oddzielnymi grupami (art. 385 § 6 KSH). Jeżeli na walnym zgromadzeniu, o którym mowa w § 3, nie dojdzie do utworzenia co najmniej jednej grupy zdolnej do wyboru członka rady nadzorczej, nie dokonuje się wyborów (art. 385 § 7 KSH). Z chwilą dokonania wyboru co najmniej jednego członka rady nadzorczej zgodnie z przepisami § 3-7, wygasają przedterminowo mandaty wszystkich dotychczasowych członków rady nadzorczej, z wyjątkiem osób, o których mowa w § 4 (art. 385 § 8 KSH). W głosowaniu określonym w § 3 i § 6 każdej akcji przysługuje tylko jeden głos bez przywilejów lub ograniczeń, z uwzględnieniem art. 353 § 3 KSH (art. 385 § 9 KSH). Kadencja członka rady nadzorczej nie może być dłuższa niż pięć lat (art. 386 § 1 KSH). Przepisy art. 369 i art. 370  KSH[4] stosuje się odpowiednio (art. 386 § 2 KSH).

8. (A/R) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, powództwo o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia spółki akcyjnej, która nie jest spółką publiczną, należy wnieść w terminie:
A. miesiąca od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie sześciu miesięcy od dnia powzięcia uchwały,
B. trzech miesięcy od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie roku od dnia powzięcia uchwały,
C. sześciu miesięcy od dnia otrzymania wiadomości o uchwale.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 424 § 1 KSH)
Uchwała walnego zgromadzenia sprzeczna ze statutem bądź dobrymi obyczajami i godząca w interes spółki lub mająca na celu pokrzywdzenie akcjonariusza może być zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko spółce powództwa o uchylenie uchwały (art. 422 § 1 KSH). Prawo do wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia przysługuje:
1) zarządowi, radzie nadzorczej oraz poszczególnym członkom tych organów;
2) akcjonariuszowi, który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu; wymóg głosowania nie dotyczy akcjonariusza akcji niemej;
3) akcjonariuszowi bezzasadnie niedopuszczonemu do udziału w walnym zgromadzeniu;
4) akcjonariuszom, którzy nie byli obecni na walnym zgromadzeniu, jedynie w przypadku wadliwego zwołania walnego zgromadzenia lub też powzięcia uchwały w sprawie nieobjętej porządkiem obrad (art. 422 § 2 KSH).

Powództwo o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia należy wnieść w terminie miesiąca od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie sześciu miesięcy od dnia powzięcia uchwały (art. 424 § 1 KSH). W przypadku spółki publicznej termin do wniesienia powództwa wynosi miesiąc od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż trzy miesiące od dnia powzięcia uchwały (art. 424 § 2 KSH).

Postanowienie SN z 26.2.2016 r., IV CZ 93/15, J. Witas (wybór orzeczeń i opracowanie merytoryczne), Kodeks…, s. 483:
„Interwenient uboczny będący wspólnikiem/akcjonariuszem spółki, przystępujący do sprawy po stronie pozwanej spółki w wytoczonym przez innego wspólnika/akcjonariusza procesie o uchylenie albo stwierdzenie nieważności uchwały jest interwenientem niesamoistnym i zakres jego uprawnień procesowych wynika z art. 79 KPC; przepis ten wyłącza dokonywanie czynności procesowych sprzecznych z czynnościami i oświadczeniami strony, do której interwenient przystąpił”.

9. (K) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, w przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej na inną osobę, za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce osobowej i zobowiązania tej spółki:
A. odpowiada wyłącznie wspólnik występujący ze spółki,
B. odpowiada wyłącznie wspólnik przystępujący do spółki,
C. odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 10 § 3 KSH)
Zgodnie z art. 10 KSH, ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi (§ 1). Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej (§ 2). W przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę, za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce osobowej i zobowiązania tej spółki osobowej odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki (§ 3). Przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, może nastąpić przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Oświadczenia zbywcy i nabywcy wymagają w takiej sytuacji opatrzenia kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym (§ 4). Oświadczenia woli złożone w sposób, o którym mowa w § 4, są równoważne z oświadczeniami woli złożonymi w formie pisemnej (§ 5).

Postanowienie SO w Krakowie z 10.8.2017 r., XII Ga 125/17, http://orzeczenia.ms.gov.pl/:
„W ocenie Sądu Okręgowego sam fakt nabycia ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej w trybie art. 10 KSH przez więcej niż jedną osobę, nie jest w żadnej mierze tożsame ze złamaniem zasady zakazu rozszczepialności praw i obowiązków wspólnika. Zapewne sąd I instancji, nie bez podstaw, dostrzega praktyczne problemy związane z funkcjonowaniem spółki osobowej, w której jeden lub więcej wspólników ma status tzw. wspólnika zbiorowego, jednakże nie jest to wystarczający argument przemawiający za stanowiskiem sądu I instancji. Należy zgodzić się z apelującym, że użycie przez ustawodawcę w treści art. 10 KSH zwrotu »na inną osobę« nie oznacza, że wykluczone jest przeniesienie na więcej niż jedną osobę. To że ustawodawca nie posłużył się przy redagowaniu w/w normy liczbą mnogą dla oznaczenia nabywcy nie może prowadzić do takiego wniosku, jaki prezentuje w uzasadnieniu sąd I instancji”.

10. (K) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, czynność prawna dokonana bez zgody właściwego organu spółki kapitałowej, wymaganej wyłącznie przez umowę spółki albo statut, jest:
A. zawsze nieważna,
B. ważna, jednakże nie wyklucza to odpowiedzialności członków zarządu wobec spółki z tytułu naruszenia umowy spółki albo statutu,
C. ważna wyłącznie w przypadku jej potwierdzenia przez właściwy organ spółki wyrażonego w terminie dwóch miesięcy od dnia dokonania czynności prawnej.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 17 § 3 KSH)
Jeżeli do dokonania czynności prawnej przez spółkę ustawa wymaga uchwały wspólników albo walnego zgromadzenia bądź rady nadzorczej, czynność prawna dokonana bez wymaganej uchwały jest nieważna (art. 17 § 1 KSH). Zgoda może być wyrażona przed złożeniem oświadczenia przez spółkę albo po jego złożeniu, nie później jednak niż w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia oświadczenia przez spółkę. Potwierdzenie wyrażone po złożeniu oświadczenia ma moc wsteczną od chwili dokonania czynności prawnej (art. 17 § 2 KSH). Czynność prawna dokonana bez zgody właściwego organu spółki, wymaganej wyłącznie przez umowę spółki albo statut, jest ważna, jednakże nie wyklucza to odpowiedzialności członków zarządu wobec spółki z tytułu naruszenia umowy spółki albo statutu (art. 17 § 3 KSH).

Wyrok SN z 25.5.2005 r., I PK 249/04, J. Witas (wybór orzeczeń i opracowanie merytoryczne), Kodeks…, s. 35:
„Przepis art. 17 § 3 KSH może mieć odpowiednie zastosowanie do dokonania czynności prawnej przez spółkę akcyjną, reprezentowaną przez radę nadzorczą (art. 379 KSH), gdy wymagana jest zgoda (uchwała) walnego zgromadzenia. Brak uchwały walnego zgromadzenia spółki akcyjnej nie powoduje nieważności umowy o pracę z członkiem zarządu spółki, jeżeli wymaganie zgody walnego zgromadzenia na jej zawarcie przez radę nadzorczą wynika wyłącznie ze statutu, a nie z ustawy”.

11. (K) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, jeżeli w ciągu ostatnich sześciu miesięcy przeprowadzono bezskutecznie egzekucję z ruchomości wspólnika spółki jawnej, wówczas jego wierzyciel, który na podstawie tytułu egzekucyjnego uzyskał zajęcie roszczeń służących wspólnikowi w przypadku jego wystąpienia lub rozwiązania spółki jawnej, może:
A. wypowiedzieć umowę spółki na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego, nawet gdy umowa spółki była zawarta na czas oznaczony; jeżeli umowa spółki przewiduje krótszy termin wypowiedzenia, wierzyciel może skorzystać z terminu umownego,
B. wypowiedzieć umowę spółki na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego, chyba że w umowie spółki zastrzeżono inaczej i tylko wówczas, gdy wierzyciel o tym zapisie wiedział,
C. wypowiedzieć umowę spółki na trzy miesiące przed końcem roku obrotowego, tylko wtedy, jeśli umowa spółki była zawarta na czas nieoznaczony.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 62 § 2 KSH)
W czasie trwania spółki wierzyciel wspólnika może uzyskać zajęcie tylko tych praw służących wspólnikowi z tytułu udziału w spółce, którymi wspólnikowi wolno rozporządzać. Jeżeli w ciągu ostatnich sześciu miesięcy przeprowadzono bezskutecznie egzekucję z ruchomości wspólnika, wówczas jego wierzyciel, który na podstawie tytułu egzekucyjnego uzyskał zajęcie roszczeń służących wspólnikowi w przypadku jego wystąpienia lub rozwiązania spółki, może wypowiedzieć umowę spółki na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego, nawet gdy umowa spółki była zawarta na czas oznaczony. Jeżeli umowa spółki przewiduje krótszy termin wypowiedzenia, wierzyciel może skorzystać z terminu umownego. Przeciwne postanowienia umowy są nieważne (art. 62 § 1, 2 i 3 KSH).

Postanowienie SA w Katowicach z 12.10.2016 r., II AKz 500/16, J. Witas (wybór orzeczeń i opracowanie merytoryczne), Kodeks…, s. 95:
„Prawo oskarżonego do udziału w majątku likwidowanej spółki jawnej, pozostałym po pokryciu jej zobowiązań, może być przedmiotem zabezpieczenia majątkowego w postępowaniu karnym”.

12. (K) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, rozwiązanie spółki jawnej następuje z chwilą:
A. zakończenia jej likwidacji,
B. wykreślenia jej z rejestru przedsiębiorców,
C. złożenia wniosku o wykreślenie jej z rejestru przedsiębiorców.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 84 § 2 KSH)
Jak stanowi art. 84 KSH, likwidatorzy powinni zgłosić zakończenie likwidacji i złożyć wniosek o wykreślenie spółki z rejestru. W przypadku rozwiązania spółki bez przeprowadzenia likwidacji, obowiązek złożenia wniosku ciąży na wspólnikach (§ 1). Rozwiązanie spółki następuje z chwilą wykreślenia jej z rejestru (§ 2). Księgi i dokumenty rozwiązanej spółki należy oddać na przechowanie wspólnikowi lub osobie trzeciej na okres nie krótszy niż pięć lat. W przypadku braku zgody wspólnika lub osoby trzeciej, przechowawcę wyznacza sąd rejestrowy (§ 3). Wspólnicy i osoby mające interes prawny mają prawo przeglądać księgi i dokumenty (§ 4).

Postanowienie SN z 12.5.2006 r., V CZ 30/06, J. Witas (wybór orzeczeń i opracowanie merytoryczne), Kodeks…, s. 109:
„Jeśli więc po utracie przez spółkę jawną zdolności procesowej w wyniku jej wykreślenia z rejestru (art. 84 § 2 KSH) nie pojawia się kwestia następstwa prawnego takiej spółki i tym samym – potrzeba zawieszenia postępowania, to z chwilą utraty zdolności procesowej przez tę spółkę gaśnie ustanowione przez nią wcześniej pełnomocnictwo procesowe i nie ma podstaw do stosowania art. 96 zd. 2 KPC”.

13. (K) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej powinien wynosić co najmniej:
A. 5 000 złotych,
B. 10 000 złotych,
C. 50 000 złotych.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 126 § 2 KSH)
Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem (art. 125 KSH). W sprawach nieuregulowanych w Dziale IV pt. „Spółka komandytowo-akcyjna” do spółki komandytowo-akcyjnej stosuje się:
1) w zakresie stosunku prawnego komplementariuszy, zarówno między sobą, wobec wszystkich akcjonariuszy, jak i wobec osób trzecich, a także do wkładów tychże wspólników do spółki, z wyłączeniem wkładów na kapitał zakładowy – odpowiednio przepisy dotyczące spółki jawnej;
2) w pozostałych sprawach – odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej, a w szczególności przepisy dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia (art. 126 § 1 KSH).

Kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej powinien wynosić co najmniej 50.000 złotych (art. 126 § 2 KSH).

14. (K) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, uchwała walnego zgromadzenia spółki komandytowo-akcyjnej w sprawie zbycia nieruchomości spółki wymaga zgody, pod rygorem nieważności:
A. wszystkich komplementariuszy,
B. wszystkich komplementariuszy i akcjonariuszy,
C. komplementariuszy, którym na mocy statutu powierzono prowadzenie spraw spółki.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 146 § 2 pkt 4 KSH)
Uchwały walnego zgromadzenia spółki komandytowo-akcyjnej oprócz innych spraw, wymienionych w Dziale IV pt. „Spółka komandytowo-akcyjna” lub w statucie, wymaga:
1) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania komplementariuszy z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego spółki za ubiegły rok obrotowy;
2) udzielenie komplementariuszom prowadzącym sprawy spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków;
3) udzielenie członkom rady nadzorczej absolutorium z wykonania przez nich obowiązków;
4) wybór biegłego rewidenta, chyba że statut przewiduje w tej sprawie kompetencję rady nadzorczej;
5) rozwiązanie spółki (art. 146 § 1 KSH).

Zgody wszystkich komplementariuszy wymagają, pod rygorem nieważności, uchwały walnego zgromadzenia w sprawach:
1) powierzenia prowadzenia spraw oraz reprezentowania spółki jednemu albo kilku komplementariuszom;
2) podziału zysku za rok obrotowy w części przypadającej akcjonariuszom;
3) zbycia i wydzierżawienia przedsiębiorstwa spółki lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienia na nim prawa użytkowania;
4) zbycia nieruchomości spółki;
5) podwyższenia i obniżenia kapitału zakładowego;
6) emisji obligacji;
7) połączenia i przekształcenia spółki;
8) zmiany statutu;
9) rozwiązania spółki;
10) innych czynności przewidzianych w dziale niniejszym lub w statucie (art. 146 § 2 KSH).

Zgody większości komplementariuszy wymagają, pod rygorem nieważności, uchwały walnego zgromadzenia w sprawach:
1) podziału zysku za rok obrotowy w części przypadającej komplementariuszom;
2) sposobu pokrycia straty za ubiegły rok obrotowy;
3) innych czynności przewidzianych w statucie (art. 146 § 3 KSH).

 

Bibliografia:

Bieniak J., Bieniak M., Nita – Jagielski G., Oplustil K., Pabis R., Rachwał A., Spyra M., Suliński G., Tofel M., Zawłocki R., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, wyd. 6, C. H. Beck,  Warszawa 2019
Witas J.  (wybór orzeczeń i opracowanie merytoryczne), Kodeks spółek handlowych. Orzecznictwo Aplikanta, wyd. 6, C. H. Beck, Warszawa 2018

[1] Zob. G. Nita – Jagielski, w: J. Bieniak, M. Bieniak, G. Nita – Jagielski, K. Oplustil, R. Pabis, A. Rachwał, M. Spyra, G. Suliński, M. Tofel, R. Zawłocki, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, wyd. 6, C. H. Beck,  Warszawa 2019, s. 245.
[2]R. Pabis, w: J. Bieniak, M. Bieniak, G. Nita – Jagielski, K. Oplustil, R. Pabis, A. Rachwał, M. Spyra, G. Suliński, M. Tofel, R. Zawłocki, Kodeks…, s. 533.
[3] R. Pabis, w: J. Bieniak, M. Bieniak, G. Nita – Jagielski, K. Oplustil, R. Pabis, A. Rachwał, M. Spyra, G. Suliński, M. Tofel, R. Zawłocki, Kodeks…, s. 615.
[4] Okres sprawowania funkcji przez członka zarządu nie może być dłuższy niż pięć lat (kadencja). Ponowne powołania tej samej osoby na członka zarządu są dopuszczalne na kadencje nie dłuższe niż pięć lat każda. Powołanie może nastąpić nie wcześniej niż na rok przed upływem bieżącej kadencji członka zarządu (art. 369 § 1 KSH). Statut może w granicach czasu, określonych w art. 369 § 1 KSH, ustanowić częściowe odnawianie zarządu w ten sposób, że pewna liczba członków zarządu kolejno ustępuje albo w drodze losowania, albo według starszeństwa wyboru, albo w inny sposób (art. 369 § 2 KSH). Jeżeli statut przewiduje, że członków zarządu powołuje się na okres wspólnej kadencji, mandat członka zarządu, powołanego przed upływem danej kadencji zarządu, wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków zarządu, chyba że statut spółki stanowi inaczej (art. 369 § 3 KSH). Mandat członka zarządu wygasa najpóźniej z dniem odbycia walnego zgromadzenia zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu (art. 369 § 4 KSH). Mandat członka zarządu wygasa również wskutek śmierci, rezygnacji albo odwołania go ze składu zarządu (art. 369 § 5 KSH). Jeżeli w wyniku rezygnacji członka zarządu żaden mandat w zarządzie nie byłby obsadzony, członek zarządu składa rezygnację radzie nadzorczej (art. 369 § 5¹ KSH). Jeżeli żaden mandat w radzie nadzorczej nie jest obsadzony, członek zarządu składa rezygnację akcjonariuszom, zwołując jednocześnie walne zgromadzenie, o którym mowa w art. 397¹ KSH, chyba że statut spółki stanowi inaczej. Ogłoszenie o walnym zgromadzeniu zawiera także oświadczenie o rezygnacji członka zarządu. Rezygnacja jest skuteczna z dniem następującym po dniu, na który zwołano walne zgromadzenie (art. 369 § 5² KSH). Do złożenia rezygnacji przez członka zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu zlecenia przez przyjmującego zlecenie (art. 369 § 6 KSH). Członek zarządu może być w każdym czasie odwołany. Nie pozbawia go to roszczeń ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu (art. 370 § 1 KSH). Statut spółki może zawierać inne postanowienia, w szczególności ograniczać prawo odwołania do ważnych powodów (art. 370 § 2 KSH). Odwołany członek zarządu jest uprawniony i obowiązany złożyć wyjaśnienia w toku przygotowywania sprawozdania zarządu i sprawozdania finansowego, obejmujących okres pełnienia przez niego funkcji członka zarządu, oraz do udziału w walnym zgromadzeniu zatwierdzającym sprawozdania, o których mowa w art. 395 § 2 pkt 1 KSH, chyba że akt odwołania stanowi inaczej (art. 370 § 3 KSH).