O precyzyjnym wyszukiwaniu informacji w Legalisie słów kilka
Umiejętne korzystanie z baz wiedzy prawniczej to absolutnie podstawowa kompetencja każdego prawnika. Im lepiej jest ona rozwinięta, tym mniej czasu i energii poświęca on na wyszukiwanie relewantnych treści, a więcej na opracowanie opinii czy sporządzenie umowy dla klienta. Zapewne dlatego w USA i innych bardziej rozwiniętych państwach prawnicy muszą zdać egzamin z umiejętności prowadzenia tzw. legal research. W Polsce nie dojrzeliśmy jeszcze do wprowadzenia tak rozbudowanego systemu, jednak dynamicznie rozwijający się rynek prawny bardzo szybko weryfikuje tych absolwentów studiów prawniczych czy aplikacji, którzy nie potrafią biegle korzystać ze znakomitych systemów informacji prawnej dostępnych na polskim rynku. Celem tego artykułu jest przybliżenie możliwości systemu Legalis Wydawnictwa C.H.Beck w zakresie wyszukiwania informacji prawnej oraz zawartości programu w zakresie literatury prawniczej. (Rys. 1)
Po pierwsze: wyszukiwarka
Projektując już nieco ponad 4 lata temu obecną wersję systemu informacji prawnej Legalis, wychodziłem z założenia, że trzeba stworzyć system, który odejdzie od nawigacji po systemie haseł na rzecz wyszukiwarki precyzyjnej i integrującej zarówno akty normatywne, jak i orzecznictwo czy piśmiennictwo. Młoda generacja użytkowników potrzebuje bowiem rozwiązań zbliżonych do sławnej wyszukiwarki Google, a nie elektronicznego katalogu informacji prawnych.
Nie było to jednak zadanie łatwe, bowiem do stworzenia takiego systemu potrzeba nie tylko umieszczenia ładnego okienka tekstowego na środku ekranu, ale także stworzenia stabilnej infrastruktury informatycznej, znakomicie opracowanych danych, w tym w pełni ujednoliconych aktów prawnych, a także nowej architektury informacji. Last but not least, stworzenie nowego systemu wyszukiwania wymagało przemyślenia mechanizmu wyświetlania najbardziej relewantnych wyników wyszukiwania, biorąc pod uwagę często dwu- lub wieloznaczne pojęcia wpisywane przez prawników wykorzystujących program.
Czy użytkownik, który wpisał pojęcie „rozwód”, chciałby uzyskać w pierwszej kolejności dostęp do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, czy może do przepisów KPC regulujących postępowanie w tym zakresie, czy może do aktów prawa prywatnego międzynarodowego? Podobnie rzecz się ma z zachowkiem. Czy użytkownikowi chodziło o zachowek w rozumieniu przepisów prawa materialnego, czy może o przepisy dotyczące opodatkowania zachowku?
A dlaczego nie wyświetlić użytkownikowi jednego i drugiego? A może udałoby się także odejść od wskazywania pierwszego wystąpienia danego pojęcia w akcie normatywnym na rzecz wyświetlenia najważniejszego przepisu regulującego określoną materię? (Rys. 2)
Tą drogą rozumowania udało się dojść do stworzenia unikalnej na polskim rynku systemów informacji prawnej wyszukiwarki, która jest w stanie wyświetlić nie tylko najważniejsze akty normatywne regulujące określoną instytucję prawną, ale także przynajmniej trzy najważniejsze przepisy jej dotyczące w ramach konkretnego aktu prawnego. Jak obrazuje to powyższy przykład, poszukujący w Legalisie informacji na temat rozwodu otrzyma dostęp nie tylko do KRO i KPC na pierwszym miejscu, ale też linki do najważniejszych przepisów normujących kwestie rozwodowe. O precyzji wyszukiwarki Legalisa decyduje w głównej mierze wykorzystywanie ogromnej bazy pojęć języka prawnego. W mniejszym stopniu korzysta ona z pojęć języka prawniczego, choć i w tym zakresie system działa bardzo sprawnie.
Orzecznictwo w Systemie Legalis w nowej odsłonie. Poznaj nowe, wygodne funkcjonalności →
✅ Bogatsza w treści listę wyników wyszukiwania.
✅ Zmieniony układ filtrów zawężających wyniki.
✅ Oznaczanie graficzne na liście wyszukanego słowa lub frazy.
✅ Nowy widok dokumentu orzeczenia i treści powiązanych.
Wyszukiwarka pojęciowa
Wyszukiwarka pojęciowa w Legalisie, bo o niej tu mowa, potrafi jednak znacznie więcej. Przeszukuje nie tylko akty prawne, ale równocześnie zarówno ogromną bazę orzeczeń sądów, jak i organów administracji publicznej, wielotysięczną bazę wzorów pism i formularzy, a także – a być może przede wszystkim – ogromną bazę komentarzy, monografii i czasopism – głównie wydawanych przez C.H.Beck.
W praktyce szczególnie istotne są możliwości systemu w odniesieniu do możliwości filtrowania orzeczeń. Jak obrazuje rysunek 2, wyszukiwarka pojęciowa umożliwia przefiltrowanie informacji dotyczących orzeczeń o rozwodach pod kątem sądu, który je wydał, a w przypadku Sądu Najwyższego użytkownik może od razu uzyskać dostęp do orzeczeń konkretnych izb. Dzięki temu można skupić się na orzeczeniach Izby Cywilnej, względnie zawęzić wyniki do innej izby, jeśli takie są cele prowadzonych przez nas badań. (Rys. 3)
Wyszukiwarka ekspercka
Wykorzystując z kolei w pełni możliwości wyszukiwarki eksperckiej, użytkownik może od razu otworzyć konkretne orzeczenie, wystarczy jedynie, że wpisze jego sygnaturę w okno wyszukiwarki. Przykładowo, wpisując sygnaturę wyroku SN I PK 22/13 do okna wyszukiwarki, system automatycznie otworzy dane orzeczenie, bez prezentowania pełnej listy wyników wyszukiwania.
Jeszcze ciekawiej działa wyszukiwarka ekspercka w odniesieniu do aktów prawnych. Wystarczy wpisać skrót kodeksu, np. kc, kpc czy kk, by system otworzył od razu dany akt prawny. Co więcej, po wpisaniu np. „kc art. 471” Legalis otworzy dany akt prawny od razu na danym przepisie. (Rys. 4)
W ten sposób można bardzo szybko otworzyć konkretny przepis prawny. Znać jedynie trzeba zwyczajowo wykorzystywany skrót danego aktu oraz konkretną jednostkę redakcyjną (stąd określenie „wyszukiwarka ekspercka”).
Mając otwarty akt prawny, warto wykorzystywać już wewnętrzną wyszukiwarkę w ramach aktu (prawy górny róg), aby szybko przemieszczać się albo po numerach przepisów, albo wyszukując konkretne pojęcia w ramach jednego aktu normatywnego.
Po drugie: doktryna prawa
Legalis jest znany powszechnie z bazy znakomitej literatury prawniczej. Zapewnia dostęp do pełnotekstowych wersji publikacji Wydawnictwa C.H.Beck. Z zawartością systemu pod tym kątem można się zapoznać na wiele sposobów. Przede wszystkim już strona startowa grupuje komentarze, monografie i czasopisma wg dziedzin prawa (np. prawo cywilne czy postępowanie karne). Wybierając określoną dziedzinę, użytkownik może wybrać sobie publikacje z danej dziedziny prawa. (Rys. 5)
Lista publikacji jest bardzo długa. Na przykład bardzo przydatny w procesie studiów nad określonym przedmiotem może się okazać dostęp do wszystkich tomów Systemu Prawa Prywatnego pod redakcją prof. Zbigniewa Radwańskiego czy innych serii systemowo analizujących gałęzie prawa, takich jak System Prawa Karnego, System Prawa Administracyjnego czy System Prawa Handlowego. (Rys. 6)
Badając konkretną instytucję prawa materialnego czy procesowego, użytkownik może szybko skonfrontować poglądy na daną kwestię z innymi autorami publikującymi w systemie Legalis. Wystarczy jedynie wybrać z rozwijanej listy dostępnych komentarzy inne treści powiązane merytorycznie z analizowanym dokumentem, by bardzo szybko uzyskać dostęp do alternatywnych książek.
W toku studiów bardzo przydać się także może dostęp do artykułów z czasopism C.H.Beck oraz innych wydawców publikujących na platformie C.H.Beck. (Rys. 7)
Obok „Monitora Prawniczego” studenci mogą uzyskać dostęp do wszystkich wydań „Edukacji Prawniczej” czy „Monitora Podatkowego”.
Wreszcie Legalis umożliwia dostęp do setek monografii prawniczych wydanych na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat w Wydawnictwie C.H.Beck. (Rys. 8)
Podsumowanie
Ten krótki artykuł nie jest w stanie zaprezentować nawet niewielkiego ułamka zawartości Legalisa czy jego możliwości wyszukiwania treści. W kolejnych postaram się przybliżyć zagadnienia pracy z wyszukiwarką zaawansowaną systemu, możliwości, jakie daje prawnikowi dostęp do historii korzystania z programu, czy sposoby radzenia sobie z filtrowaniem ponad miliona orzeczeń znajdujących się w programie. Warto jednak wypróbować w praktyce zarysowane powyżej możliwości programu, bowiem baza Legalisa stanowi nie tylko alternatywę dla bazy Lexa, ale w zakresie literatury prawniczej czy możliwości wyszukiwawczych jest obecnie niezbędnym narzędziem w pracy zawodowej adwokata, radcy prawnego czy sędziego na polskim rynku.
prof. ALK, dr hab. Przemysław Polański
Dowiedz się więcej o orzeczeniach w Bazie Prawa Systemu Legalis →