Wszczęcie postępowania przygotowawczego – kazus
Stan faktyczny:
Tomasz T. wyszedł ze swojego domu i do niego nie wrócił. Jego rodzina zaczęła go poszukiwać na własną rękę, pytała okolicznych mieszkańców, a w okolicy porozklejane zostały plakaty informujące o zaginięciu. Członkowie rodziny nie zdecydowali się jednak powiadomić Policji. Po miesiącu Policja wydała postanowienie o wszczęciu śledztwa w sprawie pozbawienia wolności Tomasza T., tj. o czyn z art. 189 § 2 KK. Postępowanie przygotowawcze zostało wszczęte z urzędu. W trakcie patrolu funkcjonariusz Policji natknął się na jeden z plakatów. Tomasz T. była znany Policji jako osoba mogąca mieć związek z zorganizowaną grupą przestępczą, która rywalizowała z inną grupą przestępczą. Porwania członków tych grup przestępczych zdarzały się wcześniej. Kilka takich spraw było już prowadzonych. Informator Policji wskazał na możliwość uprowadzenia Tomasza T.
Problemy:
- Czy istniały podstawy do wszczęcia postępowania przygotowawczego i czy wszczęto je w odpowiednim trybie i formie?
- Czy Policja mogła wszcząć śledztwo w tej sprawie?
Rozwiązanie:
Zgodnie z art. 303 KPK, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, wydaje się z urzędu lub na skutek zawiadomienia o przestępstwie postanowienie o wszczęciu śledztwa, w którym określa się czyn będący przedmiotem postępowania oraz jego kwalifikację prawną. Przepis ten stosuje się także odpowiednio w dochodzeniu na mocy art. 325a § 2 KPK. Przedstawiony stan faktyczny uprawniał organy ścigania do wszczęcia postępowania przygotowawczego z urzędu (miały one informacje własne świadczące o podejrzeniu przestępstwa z art. 189 § 2 KK), zawiadomienie nie jest konieczną przesłanką wszczęcia. Policja nie jest jednak uprawniona do wydania postanowienia o wszczęciu śledztwa (zob. art. 311 § 1 i 2 KPK). Uprawniony do tego jest prokurator, który może następnie powierzyć śledztwo w całości lub w części Policji. Policja z kolei uprawniona jest do wszczęcia drugiej formy postępowania przygotowawczego, którą jest dochodzenie (zob. art. 325a § 1 KPK). Dochodzenie może także wszcząć i prowadzić prokurator. W przedstawionym stanie faktycznym postępowanie przygotowawcze powinno być wszczęte przez prokuratora w formie śledztwa. Przestępstwo z art. 189 § 2 KK jest zagrożone karą od roku do lat 10 pozbawienia wolności. Śledztwo prowadzi się w sprawach określonych w art. 309 KPK, w tym w sprawach o występki, w których nie prowadzi się dochodzenia. Z kolei dochodzenie prowadzi się w sprawach określonych w art. 325b KPK, m.in. w sprawach o przestępstwa należące do właściwości sądu rejonowego zagrożone karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności (§ 1 pkt 1). Występek z art. 189 § 2 KK zagrożony jest wyższą karą, a zatem w odniesieniu do tego czynu powinno być prowadzone śledztwo (brak jest też przepisów szczególnych nakazujących prowadzenie dochodzenia).
Powyższy kazus wraz z opracowaniem pochodzi z publikacji Postępowanie karne. Pytania. Kazusy. Tablice. Testy.