Aktualności

Kodeks spółek handlowych – pytania na aplikacje prawnicze z opracowaniem i orzecznictwem cz. II

autor: Rafał Maciąg – radca prawny

Pytania pochodzą z egzaminów wstępnych na aplikację notarialną (N), które odbyły się 26.9.2020 r.

 

1. (N) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, likwidatora spółki jawnej ustanowionego przez sąd rejestrowy:

  1. może odwołać sąd rejestrowy, a jeżeli umowa tak stanowi również wspólnicy w drodze jednomyślnej uchwały,
  2. może odwołać sąd rejestrowy oraz wspólnicy w drodze jednomyślnej uchwały,
  3. może odwołać tylko sąd rejestrowy.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 73 § 2 KSH)

W przypadkach określonych w art. 58 KSH należy przeprowadzić likwidację spółki, chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki. W przypadku wypowiedzenia umowy spółki przez wierzyciela wspólnika lub ogłoszenia upadłości wspólnika porozumienie w sprawie zakończenia działalności spółki po zaistnieniu powodu rozwiązania spółki wymaga zgody odpowiednio wierzyciela lub syndyka (art. 67 § 1 i 2 KSH). W okresie likwidacji do spółki stosuje się przepisy dotyczące stosunków wewnętrznych i zewnętrznych spółki, chyba że przepisy niniejszego rozdziału stanowią inaczej lub z celu likwidacji wynika co innego (art. 68 KSH). W okresie likwidacji zakaz konkurencji obowiązuje tylko osoby będące likwidatorami (art. 69 KSH). Likwidatorami są wszyscy wspólnicy. Wspólnicy mogą powołać na likwidatorów tylko niektórych spośród siebie, jak również osoby spoza swego grona. Uchwała wymaga jednomyślności, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Na miejsce wspólnika upadłego wchodzi syndyk (art. 70 § 1 i 2 KSH). Sąd rejestrowy może, z ważnych powodów, na wniosek wspólnika lub innej osoby mającej interes prawny, ustanowić likwidatorami tylko niektórych spośród wspólników, jak również inne osoby. Przeciwne postanowienia umowy są nieważne (art. 71 § 1 i 2 KSH). Likwidator może być odwołany tylko w drodze jednomyślnej uchwały wspólników (art. 72 KSH). Z ważnych powodów sąd rejestrowy może na wniosek wspólnika lub osoby mającej interes prawny odwołać likwidatora. Likwidatora ustanowionego przez sąd tylko sąd może odwołać. Przeciwne postanowienia umowy są nieważne (art. 73 § 1-3 KSH).

2. (N) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, jeżeli w umowie spółki partnerskiej przewidziano, że prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki partnerskiej powierza się zarządowi:

  1. członkami zarządu nie mogą być osoby trzecie,
  2. członkiem zarządu jest co najmniej jeden partner i członkiem zarządu może być także osoba trzecia,
  3. zarząd może się składać tylko z członków będących osobami trzecimi.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 97 § 3 KSH)

Zgodnie z art. 97 KSH, umowa spółki partnerskiej może przewidywać, że prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki powierza się zarządowi. Przepisów art. 96 KSH nie stosuje się (§ 1). Do zarządu powołanego zgodnie z § 1 stosuje się odpowiednio przepisy art. 201-211 i art. 293-300 KSH (§ 2). Członkiem zarządu jest co najmniej jeden partner. Członkiem zarządu może być także osoba trzecia (§ 3).

3. (N) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, jeżeli umowa spółki partnerskiej nie stanowi inaczej, w przypadku gdy w spółce pozostaje jeden partner lub gdy tylko jeden partner posiada uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu związanego z przedmiotem działalności spółki, spółka partnerska ulega rozwiązaniu:

  1. najpóźniej z upływem miesiąca od dnia zaistnienia któregokolwiek z tych zdarzeń,
  2. najpóźniej z upływem roku od dnia zaistnienia któregokolwiek z tych zdarzeń,
  3. zawsze z chwilą zaistnienia któregokolwiek z tych zdarzeń.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 98 § 2 KSH)

Rozwiązanie spółki partnerskiej powodują:

1) przyczyny przewidziane w umowie spółki;

2) jednomyślna uchwała wszystkich partnerów;

3) ogłoszenie upadłości spółki;

4) utrata przez wszystkich partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu;

5) prawomocne orzeczenie sądu (art. 98 § 1 KSH).

W przypadku gdy w spółce pozostaje jeden partner lub gdy tylko jeden partner posiada uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu związanego z przedmiotem działalności spółki, spółka ulega rozwiązaniu najpóźniej z upływem roku od dnia zaistnienia któregokolwiek z tych zdarzeń (art. 98 § 2 KSH).

Jak stwierdza M. Spyra: „Specyficzną przyczyną rozwiązania [spółki partnerskiej – R. M.] jest (…) utrata przez wszystkich partnerów prawa wykonywania wolnego zawodu. Chodzi tu o utratę prawa wykonywania zawodów, które są związane z przedmiotem działalności spółki. Utrata innych uprawnień zawodowych przez partnerów nie ma wpływu na byt spółki. Jeżeli w spółce wykonywanych jest kilka zawodów, to przyczyną rozwiązania spółki jest utrata uprawnień zawodowych dotyczących wszystkich zawodów wykonywanych w spółce. Jeżeli utrata uprawnień przez kilku partnerów uniemożliwia wykonywanie w spółce określonej działalności, ale jednocześnie możliwe jest wykonywanie innej działalności wykonywanej w spółce, to nie dochodzi do jej rozwiązania. Nie ma znaczenia, czy utrata prawa wykonywania zawodu ma charakter trwały, czy przejściowy”[1].

4. (N) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, w spółce komandytowo-akcyjnej, o ile przepisy szczególne lub statut nie stanowią inaczej, ustanowienie rady nadzorczej:

  1. jest zawsze obowiązkowe,
  2. jest obowiązkowe, jeżeli liczba akcjonariuszy przekracza dwadzieścia pięć osób,
  3. nigdy nie jest obowiązkowe.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 142 § 1 KSH)

Zgodnie z art. 142 KSH, w spółce komandytowo-akcyjnej można ustanowić radę nadzorczą. Jeżeli liczba akcjonariuszy przekracza dwadzieścia pięć osób, ustanowienie rady nadzorczej jest obowiązkowe (§ 1). Członków rady nadzorczej powołuje i odwołuje walne zgromadzenie (§ 2). Komplementariusz albo jego pracownik nie może być członkiem rady nadzorczej (§ 3). Jeżeli komplementariusz objął lub nabył akcje spółki komandytowo-akcyjnej, nie wykonuje on prawa głosu z tych akcji przy podejmowaniu uchwał, o których mowa w § 2. Nie może on również być pełnomocnikiem pozostałych akcjonariuszy na walnym zgromadzeniu przy podejmowaniu takich uchwał (§ 4). Przepisy § 3 i § 4 nie dotyczą komplementariusza pozbawionego prawa prowadzenia spraw spółki lub jej reprezentowania (§ 5).

5. (N) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, w przypadku spółki komandytowo – akcyjnej, jeżeli statut nie stanowi inaczej, zgody wszystkich komplementariuszy wymagają, pod rygorem nieważności, uchwały walnego zgromadzenia w sprawach:

  1. zbycia nieruchomości spółki,
  2. zbycia i nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu,
  3. nabycia nieruchomości przez spółkę.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 146 § 2 pkt 4 KSH)

Uchwały walnego zgromadzenia oprócz innych spraw, wymienionych w dziale IV pt. „Spółka komandytowo-akcyjna” lub w statucie, wymaga:

1) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania komplementariuszy z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego spółki za ubiegły rok obrotowy;

2) udzielenie komplementariuszom prowadzącym sprawy spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków;

3) udzielenie członkom rady nadzorczej absolutorium z wykonania przez nich obowiązków;

4) wybór biegłego rewidenta, chyba że statut przewiduje w tej sprawie kompetencję rady nadzorczej;

5) rozwiązanie spółki (art. 146 § 1 KSH).

Zgody wszystkich komplementariuszy wymagają, pod rygorem nieważności, uchwały walnego zgromadzenia w sprawach:

1) powierzenia prowadzenia spraw oraz reprezentowania spółki jednemu albo kilku komplementariuszom;

2) podziału zysku za rok obrotowy w części przypadającej akcjonariuszom;

3) zbycia i wydzierżawienia przedsiębiorstwa spółki lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienia na nim prawa użytkowania;

4) zbycia nieruchomości spółki;

5) podwyższenia i obniżenia kapitału zakładowego;

6) emisji obligacji;

7) połączenia i przekształcenia spółki;

8) zmiany statutu;

9) rozwiązania spółki;

10) innych czynności przewidzianych w dziale niniejszym lub w statucie (art. 146 § 2 KSH).

Zgody większości komplementariuszy wymagają, pod rygorem nieważności, uchwały walnego zgromadzenia w sprawach:

1) podziału zysku za rok obrotowy w części przypadającej komplementariuszom;

2) sposobu pokrycia straty za ubiegły rok obrotowy;

3) innych czynności przewidzianych w statucie (art. 146 § 3 KSH).

6. (N) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, akcjonariuszowi spółki komandytowo – akcyjnej:

  1. nie przysługuje prawo wypowiedzenia umowy spółki komandytowo-akcyjnej,
  2. przysługuje prawo wypowiedzenia umowy spółki komandytowo-akcyjnej, chyba że statut spółki stanowi inaczej,
  3. przysługuje prawo wypowiedzenia umowy spółki komandytowo-akcyjnej, bez względu na postanowienia statutu spółki.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 149 § 2 KSH)

Wypowiedzenie umowy spółki przez komplementariusza i jego wystąpienie ze spółki jest dopuszczalne. Przepisy dotyczące spółki jawnej stosuje się odpowiednio. Akcjonariuszowi nie przysługuje prawo wypowiedzenia umowy spółki (art. 149 § 1 i 2 KSH).

7. (N) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, jeżeli umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie przyznaje tego uprawnienia wspólnikom reprezentującym niższy udział w kapitale zakładowym, mogą żądać umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego zgromadzenia wspólników, wspólnik lub wspólnicy reprezentujący co najmniej:

  1. jedną trzydziestą kapitału zakładowego,
  2. jedną dwudziestą piątą kapitału zakładowego,
  3. jedną dwudziestą kapitału zakładowego.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 236 § 11 zdanie 1 i § 2 KSH)

Artykuł 236 KSH stanowi, że wspólnik lub wspólnicy reprezentujący co najmniej jedną dziesiątą kapitału zakładowego mogą żądać zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników i umieszczenia określonych spraw w porządku obrad tego zgromadzenia wspólników. Żądanie takie należy złożyć na piśmie zarządowi najpóźniej na miesiąc przed proponowanym terminem zgromadzenia wspólników (§ 1). Wspólnik lub wspólnicy reprezentujący co najmniej jedną dwudziestą kapitału zakładowego mogą żądać umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego zgromadzenia wspólników. Żądanie takie należy złożyć na piśmie zarządowi najpóźniej na trzy tygodnie przed terminem zgromadzenia wspólników. Zarząd wprowadza sprawy objęte żądaniem wspólników do porządku obrad najbliższego zgromadzenia wspólników i zawiadamia o tym wspólników zgodnie z art. 238 KSH (§ 11). Umowa spółki może przyznać uprawnienia, o których mowa w § 1 i § 11 wspólnikom reprezentującym niższy udział w kapitale zakładowym (§ 2). Wspólnik lub wspólnicy, którzy zażądali zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników, mają wyłączne prawo jego odwołania (§ 3).

8. (N) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, otwarcie likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością:

  1. nie powoduje wygaśnięcia prokury, jeśli została udzielona przez zarząd spółki jednomyślnie,
  2. nie powoduje wygaśnięcia prokury,
  3. powoduje wygaśnięcie prokury.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 284 § 1 KSH)

Otwarcie likwidacji powoduje wygaśnięcie prokury. W okresie likwidacji nie może być ustanowiona prokura (art. 284 § 1 i 2 KSH).

„Z chwilą otwarcia likwidacji nie wygasają (…), co do zasady pełnomocnictwa udzielone przez spółkę, nie gaśnie też prawo do ich udzielania w trakcie postępowania likwidacyjnego – wątpliwe jest jednak udzielenie pełnomocnictwa do prowadzenia przedsiębiorstwa, gdyż celem likwidacji jest zakończenie jego działalności. Umowa spółki może przewidywać wygaśnięcie pełnomocnictwa z chwilą otwarcia likwidacji, nawet jednak wówczas konieczne jest formalne jego odwołanie. Klauzula o wygaśnięciu pełnomocnictwa w razie otwarcia likwidacji może (często powinna) natomiast znaleźć się już w treści pełnomocnictwa i wywiera wówczas skutek samoczynnie”[2]

9. (N) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, powództwo o uchylenie uchwały wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością należy wnieść:

  1. w terminie miesiąca od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie sześciu miesięcy od dnia powzięcia uchwały,
  2. w terminie sześciu miesięcy od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie trzech lat od dnia powzięcia uchwały,
  3. w terminie miesiąca od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie trzech lat od dnia powzięcia uchwały.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 251 KSH)

Uchwała wspólników sprzeczna z umową spółki bądź dobrymi obyczajami i godząca w interesy spółki lub mająca na celu pokrzywdzenie wspólnika może być zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko spółce powództwa o uchylenie uchwały. Zaskarżenie uchwały wspólników nie wstrzymuje postępowania rejestrowego. Sąd rejestrowy może jednak zawiesić postępowanie po przeprowadzeniu posiedzenia jawnego (art. 249 § 1 i 2 KSH).

Prawo do wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały wspólników przysługuje:

1) zarządowi, radzie nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz poszczególnym ich członkom;

2) wspólnikowi, który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu;

3) wspólnikowi bezzasadnie niedopuszczonemu do udziału w zgromadzeniu wspólników;

4) wspólnikowi, który nie był obecny na zgromadzeniu, jedynie w przypadku wadliwego zwołania zgromadzenia wspólników lub też powzięcia uchwały w sprawie nieobjętej porządkiem obrad;

5) w przypadku pisemnego głosowania, wspólnikowi, którego pominięto przy głosowaniu lub który nie zgodził się na głosowanie pisemne albo też który głosował przeciwko uchwale i po otrzymaniu wiadomości o uchwale w terminie dwóch tygodni zgłosił sprzeciw (art. 250 KSH).

Powództwo o uchylenie uchwały wspólników należy wnieść w terminie miesiąca od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie sześciu miesięcy od dnia powzięcia uchwały (art. 251 KSH).

Uchwała SN z 20.1.2022 r., III CZP 17/22, http://www.sn.pl/:

„Nie jest dopuszczalne ustalenie na podstawie art. 189 KPC, że na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy spółki akcyjnej została podjęta określona uchwała, jeżeli w protokole walnego zgromadzenia stwierdzono, że uchwała nie została podjęta”.

10. (N) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy może być zmieniona:

  1. w zakresie postanowień zmiennych umowy, w tym również co do wysokości kapitału spółki, przy wykorzystaniu wzorca uchwały zmieniającej umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością udostępnionego w systemie teleinformatycznym,
  2. w zakresie wszystkich postanowień umowy przy wykorzystaniu wzorca uchwały zmieniającej umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością udostępnionego w systemie teleinformatycznym,
  3. tylko na mocy uchwały umieszczonej w protokole sporządzonym przez notariusza.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 255 § 4 KSH)

Zgodnie z art. 255 KSH, zmiana umowy spółki wymaga uchwały wspólników i wpisu do rejestru (§ 1). Obniżenie kapitału zakładowego w trybie art. 199 § 5 KSH wymaga uchwały zarządu i wpisu do rejestru (§ 2). Uchwały, o których mowa w § 1 i 2, powinny być umieszczone w protokole sporządzonym przez notariusza (§ 3). Umowa spółki zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy może być również zmieniona, w zakresie postanowień zmiennych umowy, w tym również co do wysokości kapitału spółki, przy wykorzystaniu wzorca uchwały zmieniającej umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością udostępnionego w systemie teleinformatycznym, podjętej zgodnie z art. 2401 KSH. Uchwała jest równoważna z uchwałą, o której mowa w § 3 (§ 4).

11. (N) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, spółka akcyjna nie może być zawiązana przez:

  1. Skarb Państwa,
  2. wyłącznie jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością,
  3. wyłącznie jednoosobową spółkę akcyjną.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 301 § 1 KSH)

Zawiązać spółkę akcyjną może jedna albo więcej osób. Spółka akcyjna nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 301 § 1 KSH).

12. (N) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, jeżeli akcje w spółce akcyjnej są obejmowane wyłącznie za wkłady niepieniężne albo za wkłady niepieniężne i pieniężne, wówczas kapitał zakładowy powinien być pokryty przed zarejestrowaniem co najmniej w:

  1. jednej czwartej jego minimalnej wysokości wskazanej w Kodeksie spółek handlowych,
  2. jednej trzeciej jego wysokości wskazanej w statucie spółki,
  3. jednej drugiej jego wysokości wskazanej w statucie spółki.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 309 § 4 w zw. z art. 308 § 1 KSH)

Kapitał zakładowy spółki akcyjnej powinien wynosić co najmniej 100.000 złotych. Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 grosz (art. 308 § 1 i 2 KSH). Akcje nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli akcje są obejmowane po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżka powinna być uiszczona w całości przed zarejestrowaniem spółki. Akcje obejmowane za wkłady niepieniężne powinny być pokryte w całości nie później niż przed upływem roku po zarejestrowaniu spółki. Akcje obejmowane za wkłady pieniężne powinny być opłacone przed zarejestrowaniem spółki co najmniej w jednej czwartej ich wartości nominalnej. Jeżeli akcje są obejmowane wyłącznie za wkłady niepieniężne albo za wkłady niepieniężne i pieniężne, wówczas kapitał zakładowy powinien być pokryty przed zarejestrowaniem co najmniej w jednej czwartej jego wysokości, określonej w art. 308 § 1 KSH. Przepisy niniejszego działu dotyczące wpłaty na akcje stosuje się odpowiednio do wkładów niepieniężnych (art. 309 § 1-5 KSH).

13. (N) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, jeżeli przy zawiązaniu spółki akcyjnej przewidziane są wkłady niepieniężne albo spółka nabywa mienie lub dokonuje zapłaty wynagrodzenia za usługi świadczone przy jej powstaniu, założyciele spółki sporządzają pisemne sprawozdanie, które należy poddać badaniu jednego albo kilku biegłych rewidentów; biegłego rewidenta wyznacza sąd rejestrowy właściwy ze względu na:

  1. siedzibę założycieli,
  2. siedzibę rewidenta,
  3. siedzibę spółki.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 312 § 2 KSH)

Sprawozdanie założycieli należy poddać badaniu jednego albo kilku biegłych rewidentów w zakresie jego prawdziwości i rzetelności, jak również celem wydania opinii, jaka jest wartość godziwa wkładów niepieniężnych i czy odpowiada ona co najmniej wartości nominalnej obejmowanych za nie akcji bądź wyższej cenie emisyjnej akcji, a także czy wysokość przyznanego wynagrodzenia lub zapłaty jest uzasadniona. Biegłego rewidenta wyznacza sąd rejestrowy właściwy ze względu na siedzibę spółki. Na pisemne żądanie biegłego rewidenta założyciele powinni przedłożyć na piśmie dodatkowe wyjaśnienia lub dokumenty. Opinia biegłego rewidenta powinna oceniać metodę wyceny wkładów niepieniężnych przyjętą w sprawozdaniu założycieli, o której mowa w art. 311 § 1 pkt 5 KSH. Biegły rewident powinien sporządzić w dwóch egzemplarzach szczegółową opinię i złożyć ją wraz ze sprawozdaniem założycieli sądowi rejestrowemu, który jeden egzemplarz przez siebie poświadczony wydaje założycielom. Sąd rejestrowy określa wynagrodzenie za pracę biegłego rewidenta i zatwierdza rachunek jego wydatków. Jeżeli założyciele nie uiścili należności, sąd rejestrowy ściąga ją w trybie przewidzianym dla egzekucji opłat sądowych. Wzmianka o złożeniu opinii przez biegłego rewidenta w sądzie rejestrowym powinna być ogłoszona przez spółkę przed dniem jej zarejestrowania. W przypadku rozbieżności zdań między założycielami a biegłym rewidentem spór rozstrzyga sąd rejestrowy na wniosek założycieli. Na postanowienie sądu wydane w wyniku rozpatrzenia wniosku nie przysługuje środek odwoławczy. Sąd rejestrowy może wyznaczyć nowego biegłego rewidenta, jeżeli uzna to za uzasadnione (art. 312 § 1-8 KSH).

14. (N) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, zarząd spółki akcyjnej zgłasza zawiązanie spółki do sądu rejestrowego właściwego ze względu na jej siedzibę w celu wpisania spółki do rejestru przedsiębiorców; wniosek o wpis spółki do tego rejestru podpisują:

  1. wszyscy członkowie zarządu,
  2. co najmniej dwóch członków zarządu lub członek zarządu z prokurentem,
  3. co najmniej jeden członek zarządu.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 316 § 1 KSH)

Zarząd zgłasza zawiązanie spółki do sądu rejestrowego właściwego ze względu na siedzibę spółki w celu wpisania spółki do rejestru. Wniosek o wpis spółki do rejestru podpisują wszyscy członkowie zarządu. Do zgłoszenia spółki do sądu rejestrowego w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się przepisy o Krajowym Rejestrze Sądowym (art. 316 § 1 i 2 KSH).

Jak zauważa M. Bieniak: „Przepis [art. 316 KSH – R. M.] jest jednym z kilku przepisów zamieszczonych w KSH i dotyczących spółki akcyjnej, które zawierają normy prawa procesowego. Można jedynie ubolewać, że przepisy te często pozostają w sprzeczności z przepisami o Krajowym Rejestrze Sądowym (np. art. 317 § 2 KSH w stosunku do art. 19 ust. 3 KrRejSU), a niekiedy niepotrzebnie powtarzają te same treści (art. 316 § 1 KSH oraz art. 694² KPC), powodując niepotrzebne rozbudowanie przepisów, niwecząc założenie o racjonalności ustawodawcy i mogąc powodować problemy interpretacyjne”[3].

15. (N) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, w spółce akcyjnej możliwe jest uprzywilejowanie akcji co do głosu, jednej akcji nie można jednak przyznać więcej głosów niż:

  1. dwa,
  2. trzy,
  3. pięć.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 352 KSH)

Jeżeli statut przewiduje akcje o szczególnych uprawnieniach, uprawnienia te powinny być określone w statucie (akcje uprzywilejowane). Akcje uprzywilejowane, z wyjątkiem akcji niemych, powinny być imienne (art. 351 § 1 KSH)[4]. Uprzywilejowanie, o którym mowa w § 1, może dotyczyć w szczególności prawa głosu, prawa do dywidendy lub podziału majątku w przypadku likwidacji spółki. Uprzywilejowanie w zakresie prawa głosu nie dotyczy spółki publicznej (art. 351 § 2 KSH). Statut może uzależniać przyznanie szczególnych uprawnień od spełnienia dodatkowych świadczeń na rzecz spółki, upływu terminu lub ziszczenia się warunku (art. 351 § 3 KSH). Akcjonariusz może wykonywać przyznane mu szczególne uprawnienia związane z akcją uprzywilejowaną po zakończeniu roku obrotowego, w którym wniósł w pełni swój wkład na pokrycie kapitału zakładowego (art. 351 § 4 KSH). Jednej akcji nie można przyznać więcej niż dwa głosy. W przypadku zamiany takiej akcji na akcję na okaziciela lub w razie jej zbycia wbrew zastrzeżonym warunkom uprzywilejowanie to wygasa (art. 352 KSH).

16. (N) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, spółki kapitałowe mogą łączyć się:

  1. wyłącznie między sobą (ze spółkami kapitałowymi),
  2. między sobą oraz ze spółkami osobowymi; spółka osobowa nie może jednakże być spółką przejmującą albo spółką nowo zawiązaną,
  3. między sobą oraz ze spółkami osobowymi; spółka osobowa może być spółką przejmującą albo spółką nowo zawiązaną.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 491 § 1 KSH)

Spółki kapitałowe mogą się łączyć między sobą oraz ze spółkami osobowymi; spółka osobowa nie może jednakże być spółką przejmującą albo spółką nowo zawiązaną (art. 491 § 1 KSH). Spółka kapitałowa oraz spółka komandytowo-akcyjna mogą łączyć się ze spółką zagraniczną, o której mowa w art. 2 pkt 1 dyrektywy 2005/56/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 26.10.2005 r. w sprawie transgranicznego łączenia się spółek kapitałowych (Dz. Urz. UE L 310 z 25.11.2005, str. 1), utworzoną zgodnie z prawem państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa-strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym i mającą siedzibę statutową, zarząd główny lub główny zakład na terenie Unii Europejskiej lub państwa-strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (połączenie transgraniczne). Spółka komandytowo-akcyjna nie może jednakże być spółką przejmującą albo spółką nowo zawiązaną (art. 491 § 11 KSH). Spółki osobowe mogą się łączyć między sobą tylko przez zawiązanie spółki kapitałowej (art. 491 § 2 KSH). Nie może się łączyć spółka w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, ani spółka w upadłości (art. 491 § 3 KSH).

Wyrok SN z 23.10.2003 r., V CK 411/02, , J. Witas (wybór orzeczeń i opracowanie merytoryczne), Kodeks spółek handlowych. Orzecznictwo Aplikanta, wyd. 6, C. H. Beck, Warszawa 2018, s. 498:

„Istnienie finansowo-organizacyjnych podstaw funkcjonowania tzw. grupy kapitałowej spółek z o.o. oraz wykonywanie przez spółkę dominującą uprawnień w ramach posiadanych udziałów w spółkach zależnych nie powoduje powstania zorganizowanego zespołu praw majątkowych i niemajątkowych należącego do spółki dominującej”.

17. (N) Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, według przepisów o podziale spółek, wydzielenie nowej spółki następuje:

  1. w dniu jej wpisu do rejestru przedsiębiorców,
  2. w dniu wpisu wydzielenia do rejestru przedsiębiorców spółki dzielonej,
  3. w dniu ogłoszenia uchwały o podziale w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 530 § 2 KSH)

Spółka dzielona zostaje rozwiązana bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego w dniu wykreślenia jej z rejestru (dzień podziału) (art. 530 § 1 KSH). Przepis art. 530 § 1 KSH nie dotyczy podziału przez wydzielenie. Wydzielenie nowej spółki następuje w dniu jej wpisu do rejestru. W przypadku przeniesienia części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę, wydzielenie następuje w dniu wpisu do rejestru podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej lub emisji przez spółkę przejmującą nowych akcji bez wartości nominalnej (dzień wydzielenia) (art. 530 § 2 KSH)[5]. Zarząd każdej ze spółek uczestniczących w podziale powinien zgłosić do sądu rejestrowego uchwałę o podziale spółki w celu wpisania do rejestru wzmianki o takiej uchwale ze wskazaniem, czy spółka uczestnicząca w podziale jest spółką dzieloną, spółką przejmującą, czy spółką nowo zawiązaną (art. 542 § 1 KSH). Wykreślenie spółki dzielonej z rejestru następuje z urzędu, niezwłocznie po wpisie do rejestru podwyższenia kapitału zakładowego spółek przejmujących lub po wpisie do rejestru emisji przez spółki przejmujące nowych akcji bez wartości nominalnej albo po wpisie do rejestru nowych spółek uczestniczących w podziale (art. 542 § 2 KSH)[6]. Wpisu nowej spółki do rejestru dokonuje się na podstawie aktów organizacyjnych i uchwały wspólników tej spółki oraz uchwały zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia spółki dzielonej (art. 542 § 3 KSH). Wpisu do rejestru podziału spółki przez wydzielenie dokonuje się niezwłocznie po zarejestrowaniu obniżenia kapitału zakładowego spółki dzielonej, chyba że wydzielenie następuje z kapitałów własnych spółki innych niż zakładowy (art. 542 § 4 KSH). W przypadku gdy siedziby właściwych sądów rejestrowych znajdują się w różnych miejscowościach, sąd rejestrowy właściwy według siedziby spółki przejmującej lub spółki nowo zawiązanej zawiadamia z urzędu niezwłocznie sąd rejestrowy właściwy według siedziby spółki dzielonej o wpisach, o których mowa w § 2-4 (art. 542 § 5 KSH). W przypadku, o którym mowa w § 5, sąd rejestrowy właściwy według siedziby spółki dzielonej, po wykreśleniu tej spółki z rejestru, przekazuje z urzędu sądom rejestrowym właściwym według siedziby pozostałych spółek uczestniczących w podziale dokumenty spółki dzielonej w celu ich przechowania (art. 542 § 6 KSH).

 

Bibliografia:

Bieniak M., Nita – Jagielski G., Oplustil K., Pabis R., Rachwał A., Spyra M., Suliński G., Tofel M., Zawłocki R., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, wyd. 6, C. H. Beck,  Warszawa 2019

 

Witas J. (wybór orzeczeń i opracowanie merytoryczne), Kodeks spółek handlowych. Orzecznictwo Aplikanta, wyd. 6, C. H. Beck, Warszawa 2018

[1] M. Spyra, w: J. Bieniak, M. Bieniak, G. Nita – Jagielski, K. Oplustil, R. Pabis, A. Rachwał, M. Spyra, G. Suliński, M. Tofel, R. Zawłocki, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, wyd. 6, C. H. Beck,  Warszawa 2019, s. 319.

[2] R. Pabis, w: J. Bieniak, M. Bieniak, G. Nita – Jagielski, K. Oplustil, R. Pabis, A. Rachwał, M. Spyra, G. Suliński, M. Tofel, R. Zawłocki, Kodeks…, s. 841.

[3] M. Bieniak, w: J. Bieniak, M. Bieniak, G. Nita – Jagielski, K. Oplustil, R. Pabis, A. Rachwał, M. Spyra, G. Suliński, M. Tofel, R. Zawłocki, Kodeks…, s. 902.

[4] Do 28.2.2021 r. obowiązywało następujące brzmienie art. 351 § 1 KSH:

„Spółka może wydawać akcje o szczególnych uprawnieniach, które powinny być określone w statucie (akcje uprzywilejowane). Akcje uprzywilejowane, z wyjątkiem akcji niemych, powinny być imienne.”

[5] Do 30.6.2021 r. obowiązywało następujące brzmienie art. 530 § 2 zdanie drugie KSH:

„W przypadku przeniesienia części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę, wydzielenie następuje w dniu wpisu do rejestru podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej (dzień wydzielenia).”

[6] Do 30.6.2021 r. obowiązywało następujące brzmienie art. 542 § 2 KSH:

„Wykreślenie spółki dzielonej z rejestru następuje z urzędu, niezwłocznie po zarejestrowaniu podwyższenia kapitału zakładowego spółek przejmujących albo po zarejestrowaniu nowych spółek uczestniczących w podziale.”