Aktualności

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Kodeks pracy – pytania na aplikacje prawnicze z opracowaniem i orzecznictwem

autor: Rafał Maciąg – radca prawny

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Kodeks pracy – pytania na aplikacje prawnicze z opracowaniem i orzecznictwem

Pytania pochodzą z egzaminów wstępnych na aplikacje: adwokacką/radcowską (A/R), notarialną (N) oraz komorniczą (K), które odbyły się 28.9.2019 r.

1. (A/R) Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, Sejm może skrócić swoją kadencję uchwałą podjętą większością:
A. co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby posłów,

B. co najmniej 3/5 głosów ustawowej liczby posłów,
C. co najmniej 1/2 głosów ustawowej liczby posłów.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 98 ust. 3 Konstytucji RP)
Sejm i Senat są wybierane na czteroletnie kadencje. Kadencje Sejmu i Senatu rozpoczynają się z dniem zebrania się Sejmu na pierwsze posiedzenie i trwają do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Sejmu następnej kadencji (art. 98 ust. 1 Konstytucji RP). Wybory do Sejmu i Senatu zarządza Prezydent Rzeczypospolitej nie później niż na 90 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu i Senatu, wyznaczając wybory na dzień wolny od pracy, przypadający w ciągu 30 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu i Senatu (art. 98 ust. 2 Konstytucji RP). Sejm może skrócić swoją kadencję uchwałą podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby posłów. Skrócenie kadencji Sejmu oznacza jednoczesne skrócenie kadencji Senatu. Przepis ust. 5 stosuje się odpowiednio (art. 98 ust. 3 Konstytucji RP). Prezydent Rzeczypospolitej, po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu i Marszałka Senatu, może w przypadkach określonych w Konstytucji zarządzić skrócenie kadencji Sejmu. Wraz ze skróceniem kadencji Sejmu skrócona zostaje również kadencja Senatu (art. 98 ust. 4 Konstytucji RP). Prezydent Rzeczypospolitej, zarządzając skrócenie kadencji Sejmu, zarządza jednocześnie wybory do Sejmu i Senatu i wyznacza ich datę na dzień przypadający nie później niż w ciągu 45 dni od dnia zarządzenia skrócenia kadencji Sejmu. Prezydent Rzeczypospolitej zwołuje pierwsze posiedzenie nowo wybranego Sejmu nie później niż na 15 dzień po dniu przeprowadzenia wyborów (art. 98 ust. 5 Konstytucji RP). W razie skrócenia kadencji Sejmu stosuje się odpowiednio przepis ust. 1 (art. 98 ust. 6 Konstytucji RP).

Jak zauważa B. Banaszak: „Brak konstytucyjnego określenia jakichkolwiek innych ograniczeń, poza wymogami dotyczącymi większości i kworum, sprawia, że formalnie uchwałę o skróceniu kadencji Sejm mógłby podjąć w każdym czasie pomiędzy rozpoczęciem kadencji, a jej zakończeniem. Wniosek taki jest jednak trudny do zaakceptowania w świetle art. 98 ust. 5. W jego świetle bezcelowym, a więc nieracjonalnym, byłoby podjęcie uchwały o skróceniu kadencji Sejmu przynajmniej na 45 dni przed jej normalnym, »terminowym« zakończeniem zgodnie z art. 98 ust. 1. Nie osiągnięto by wówczas realnie celu, jakim miało być skrócenie kadencji. Powstaje w tym momencie pytanie, czy już po wyznaczeniu przez Prezydenta RP terminu wyborów na podstawie art. 98 ust. 2 Sejm mógłby skrócić swoją kadencję, co w praktyce mogłoby przyspieszyć wybory maksymalnie o przynajmniej 45 dni. Skoro uchwała służyłaby prawnie przewidzianemu celowi, można ją uznać za racjonalną, aczkolwiek sytuacja zmuszająca kwalifikowaną większość Sejmu do podjęcia uchwały o skróceniu kadencji już w toku rozpoczętej procedury wyborczej i w toku kampanii wyborczej musiałaby być wyjątkowa”[1].

Reklama

2. (A/R) Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, Szefa Sztabu Generalnego mianuje:
A. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,

B. Prezes Rady Ministrów,
C. Minister Obrony Narodowej.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 134 ust. 3 Konstytucji RP)
Prezydent Rzeczypospolitej jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (art. 134 ust. 1 Konstytucji RP). W czasie pokoju Prezydent Rzeczypospolitej sprawuje zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej (art. 134 ust. 2 Konstytucji RP). Prezydent Rzeczypospolitej mianuje Szefa Sztabu Generalnego i dowódców rodzajów Sił Zbrojnych na czas określony. Czas trwania kadencji, tryb i warunki odwołania przed jej upływem określa ustawa (art. 134 ust. 3 Konstytucji RP). Na czas wojny Prezydent Rzeczypospolitej, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych. W tym samym trybie może on Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych odwołać. Kompetencje Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasady jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej określa ustawa (art. 134 ust. 4 Konstytucji RP). Prezydent Rzeczypospolitej, na wniosek Ministra Obrony Narodowej, nadaje określone w ustawach stopnie wojskowe (art. 134 ust. 5 Konstytucji RP). Kompetencje Prezydenta Rzeczypospolitej, związane ze zwierzchnictwem nad Siłami Zbrojnymi, szczegółowo określa ustawa (art. 134 ust. 6 Konstytucji RP).

3. (A/R) Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej jest:
A. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,

B. Prezes Rady Ministrów,
C. minister właściwy do spraw administracji.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 153 ust. 2 Konstytucji RP)
W celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa, w urzędach administracji rządowej działa korpus służby cywilnej (art. 153 ust. 1 Konstytucji RP). Prezes Rady Ministrów jest zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej (art. 153 ust. 2 Konstytucji RP).

Wyrok TK z 13.11.2003 r., K 51/02, OTK ZU 8A/2003, poz. 86:
„Neutralność polityczna korpusu służby cywilnej stanowić ma gwarancję, nieodzownej dla prawidłowego wykonywania zadań państwa, stabilności kadry urzędniczej w sytuacji zmieniających się w demokratycznym państwie rządów. Jedną z wartości wynikających z powołania korpusu służby cywilnej jest perspektywa zapewnienia profesjonalnej, stabilnej i odpowiedzialnej obsługi aparatu państwowego oraz interesantów administracji. Urzędami aparatu pracy ministrów są, przede wszystkim, ministerstwa. Jednakże ustawa o służbie cywilnej posługuje się szerszą formułą urzędów, ponieważ (…) »aparat pracy ministra« może stanowić nie tylko ministerstwo, ale także inny urząd wyznaczony do obsługi Ministra przez Prezesa Rady Ministrów. Art. 153 Konstytucji pozwala na wysunięcie tezy, że cały aparat urzędniczy, wykonujący zadania na rzecz administracji publicznej, w jej części podlegającej Radzie Ministrów, powinien być objęty ustawą o służbie cywilnej i jako taki wchodzić w jej skład. Ma bowiem znaczenie, czy obowiązek wprowadzenia korpusu służby cywilnej w pewnej jednostce wynika z tego, że organ administracji rządowej jest wymieniony enumeratywnie w Konstytucji, czy dlatego, że chodzi o jednostkę, gdzie powinność wprowadzenia korpusu wynika z okoliczności, iż jest ona objęta ustawą o służbie cywilnej, czy też obowiązek taki wynika z analizy ustawowego usytuowania danej jednostki organizacyjnej i jej kompetencji”.

4. (A/R) Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa może – między innymi – wystąpić:
A. Prokurator Generalny,
B. Krajowa Rada Sądownictwa,
C. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 192 i art. 189 Konstytucji RP)
Trybunał Konstytucyjny rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa (art. 189 Konstytucji RP). Z wnioskiem w sprawach, o których mowa w art. 189, do Trybunału Konstytucyjnego wystąpić mogą: Prezydent Rzeczypospolitej, Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes Rady Ministrów, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego i Prezes Najwyższej Izby Kontroli (art. 192 Konstytucji RP).

„Pojęcie konstytucyjnych organów państwa należy rozumieć dosłownie – tzn. są to organy wymienione w Konstytucji, których kompetencje ona określa. Organy centralne to organy, których zakres działania obejmuje całe terytorium RP i zajmuje w danej strukturze organizacyjnej miejsce naczelne. Wyklucza to spory pomiędzy organami różnego szczebla w tej samej strukturze organizacyjnej”[2].

Postanowienie TK z 20.5.2009 r., Kpt 2/08, OTK ZU 5A/2009, poz. 78:
„Rozstrzyganie przez Trybunał Konstytucyjny sporu kompetencyjnego sprowadza się do zajęcia przez Trybunał wiążącego prawnie stanowiska w sytuacji, gdy pojawi się (i zostanie przedłożona do rozstrzygnięcia Trybunałowi) rozbieżność stanowisk dwóch lub większej liczby organów co do zakresu (granic) kompetencji któregoś z nich. Rozbieżność może polegać na przekonaniu, że obu spierającym się organom przysługuje określona kompetencja do wydania danego aktu lub podjęcia danej czynności prawnej (spór pozytywny), bądź na przekonaniu, że oba danej kompetencji nie mają. Musi przy tym zaistnieć realny spór, nie zaś – potencjalna wątpliwość interpretacyjna. Organ inicjujący spór kompetencyjny winien udokumentować realność sporu o kompetencje oraz uprawdopodobnić interes prawny w jego rozstrzygnięciu”.

5. (A/R) Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, Najwyższa Izba Kontroli podlega:
A. Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej,
B. Senatowi,
C. Sejmowi.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 202 ust. 2 Konstytucji RP)
Najwyższa Izba Kontroli: jest naczelnym organem kontroli państwowej; podlega Sejmowi; działa na zasadach kolegialności (art. 202 ust. 1, 2 i 3 Konstytucji RP). Najwyższa Izba Kontroli przedkłada Sejmowi:
1) analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej,
2) opinię w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów,
3) informacje o wynikach kontroli, wnioski i wystąpienia, określone w ustawie.

Najwyższa Izba Kontroli przedstawia Sejmowi coroczne sprawozdanie ze swojej działalności (art. 204 ust. 1 i 2 Konstytucji RP).

6. (A/R) Zgodnie z Kodeksem pracy, w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę, pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia; wymiar zwolnienia wynosi:
A. 2 dni robocze,
B. 3 dni robocze,
B. 5 dni roboczych.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 37 § 1 i 2 pkt 2 KP)
W okresie co najmniej dwutygodniowego wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (art. 37 § 1 KP).

Wymiar zwolnienia wynosi:
1) 2 dni robocze – w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia;
2) 3 dni robocze – w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia, także w przypadku jego skrócenia na podstawie art. 361 § 1 KP (art. 37 § 2 KP).

7. (A/R) Zgodnie z Kodeksem pracy, pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę; pracownik:
A. nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia za pracę ani przenieść tego prawa na inną osobę,
B. nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia za pracę, ale może przenieść to prawo na inną osobę,
C. może zrzec się prawa do wynagrodzenia za pracę lub przenieść to prawo na inną osobę.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 84 KP)
Pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę (art. 84 KP). Wypłaty wynagrodzenia za pracę dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie. Wynagrodzenie za pracę płatne raz w miesiącu wypłaca się z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. Jeżeli ustalony dzień wypłaty wynagrodzenia za pracę jest dniem wolnym od pracy, wynagrodzenie wypłaca się w dniu poprzedzającym. Składniki wynagrodzenia za pracę, przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż jeden miesiąc, wypłaca się z dołu w terminach określonych w przepisach prawa pracy. Pracodawca, na żądanie pracownika, jest obowiązany udostępnić do wglądu dokumenty, na których podstawie zostało obliczone jego wynagrodzenie (art. 85 § 1-5 KP).

Przepis art. 84 KP dotyczy wyłącznie wynagrodzenia za pracę w ścisłym znaczeniu, a nie innych świadczeń pieniężnych związanych z pracą[3].

8. (A/R) Zgodnie z Kodeksem pracy, za nieprzestrzeganie przez pracownika przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy, pracodawca nie może – w ramach odpowiedzialności porządkowej pracowników – zastosować:
A. kary upomnienia,
B. kary nagany,
C. kary pieniężnej.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 108 § 1 KP)
Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować:
1) karę upomnienia;
2) karę nagany (art. 108 § 1 KP).

Za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy – pracodawca może również stosować karę pieniężną (art. 108 § 2 KP). Kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty, po dokonaniu potrąceń, o których mowa w art. 87 § 1 pkt 1-3 KP (art. 108 § 3 KP). Wpływy z kar pieniężnych przeznacza się na poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 108 § 4 KP).

Wyrok SR w Toruniu z 13.11.2019 r., IV P 231/19, http://orzeczenia.torun.sr.gov.pl/:
„Stosowanie kar porządkowych przez pracodawcę odbywa się na zasadzie fakultatywności. Wystąpienie określonych w art. 108 KP przesłanek uprawnia jedynie pracodawcę do ukarania pracownika. Ma on zatem pełną swobodę odstąpienia od tego, zaś rezygnacja z zastosowania kary porządkowej nie podlega jakiejkolwiek prawnej reglamentacji”. 

9. (A/R) Zgodnie z Kodeksem pracy, przed przewidywaną datą porodu pracownica może wykorzystać nie więcej niż:
A. 10 tygodni urlopu macierzyńskiego,
B. 8 tygodni urlopu macierzyńskiego,
C. 6 tygodni urlopu macierzyńskiego.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 180 § 2 KP)
Zgodnie z art. 180 KP, pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:
1) 20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;
2) 31 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie;
3) 33 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie;
4) 35 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie;
5) 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie (§ 1).

Przed przewidywaną datą porodu pracownica może wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego (§ 2). Po porodzie przysługuje urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem aż do wyczerpania wymiaru, o którym mowa w § 1 (§ 3). Pracownica, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu i powrócić do pracy, jeżeli:
1) pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzysta pracownik – ojciec wychowujący dziecko;
2) przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony – ojciec dziecka, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową (§ 4).

Pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko przysługuje, w przypadku rezygnacji przez ubezpieczoną – matkę dziecka z pobierania zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu przez nią tego zasiłku za okres co najmniej 14 tygodni po porodzie, prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu rezygnacji przez ubezpieczoną – matkę dziecka z pobierania zasiłku macierzyńskiego (§ 5). Pracownica legitymująca się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu, jeżeli:
1) pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzysta pracownik – ojciec wychowujący dziecko albo pracownik – inny członek najbliższej rodziny;
2) przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony – ojciec dziecka albo ubezpieczony – inny członek najbliższej rodziny, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową (§ 6).

Pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko albo pracownikowi – innemu członkowi najbliższej rodziny przysługuje, w przypadku rezygnacji przez ubezpieczoną – matkę dziecka, legitymującą się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, z pobierania zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu przez nią tego zasiłku za okres co najmniej 8 tygodni po porodzie, prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu rezygnacji przez ubezpieczoną – matkę dziecka z pobierania zasiłku macierzyńskiego (§ 7). W przypadkach, o których mowa w § 4 i 6, pracownica składa pracodawcy pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z korzystania z części urlopu macierzyńskiego w terminie nie krótszym niż 7 dni przed przystąpieniem do pracy. Do wniosku dołącza się dokumenty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 1868a KP. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownicy (§ 8). Części urlopu macierzyńskiego, o której mowa w § 4 pkt 1, § 5, § 6 pkt 1 i § 7, pracodawca udziela, odpowiednio, pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko albo pracownikowi – innemu członkowi najbliższej rodziny, na jego pisemny wniosek, składany w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z części urlopu. Do wniosku dołącza się dokumenty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 1868a KP. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika – ojca wychowującego dziecko albo pracownika – innego członka najbliższej rodziny (§ 9). Pracownica, która przebywa w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, może przerwać urlop macierzyński na okres pobytu w tym szpitalu albo zakładzie leczniczym, jeżeli:
1) część urlopu macierzyńskiego za ten okres wykorzysta pracownik – ojciec wychowujący dziecko albo pracownik – inny członek najbliższej rodziny;
2) osobistą opiekę nad dzieckiem w tym okresie będzie sprawował ubezpieczony – ojciec dziecka albo ubezpieczony – inny członek najbliższej rodziny, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową (§ 10).

Pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko albo pracownikowi – innemu członkowi najbliższej rodziny przysługuje, w przypadku przerwania przez ubezpieczoną – matkę dziecka pobierania zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu przez nią tego zasiłku za okres co najmniej 8 tygodni po porodzie, prawo do części urlopu macierzyńskiego odpowiadającej okresowi, w którym ubezpieczona – matka dziecka przebywa w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem (§ 11). W przypadku zgonu pracownicy w czasie urlopu macierzyńskiego albo ubezpieczonej – matki dziecka w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi tego urlopu, pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko albo pracownikowi – innemu członkowi najbliższej rodziny, przysługuje prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu zgonu pracownicy albo ubezpieczonej – matki dziecka (§ 12). W przypadku porzucenia dziecka przez pracownicę w czasie urlopu macierzyńskiego albo ubezpieczoną – matkę dziecka w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi tego urlopu, pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko albo pracownikowi – innemu członkowi najbliższej rodziny, przysługuje prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu porzucenia dziecka, nie wcześniej jednak niż po wykorzystaniu przez:
1) pracownicę, po porodzie, co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego;
2) ubezpieczoną – matkę dziecka, zasiłku macierzyńskiego za okres co najmniej 8 tygodni po porodzie (§ 13).

Łączny wymiar urlopu macierzyńskiego oraz urlopu macierzyńskiego i okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi tego urlopu w okolicznościach, o których mowa w § 4-7 i § 10-13, nie może przekroczyć wymiaru urlopu macierzyńskiego, o którym mowa w § 1 (§ 14).

W przypadku:
1) zgonu matki dziecka nieobjętej ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa, określonym w ustawie z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, albo nieposiadającej tytułu do objęcia takim ubezpieczeniem,
2) porzucenia dziecka przez matkę nieobjętą ubezpieczeniem, o którym mowa w pkt 1, albo nieposiadającą tytułu do objęcia takim ubezpieczeniem,
3) niemożności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem przez matkę nieobjętą ubezpieczeniem, o którym mowa w pkt 1, albo nieposiadającą tytułu do objęcia takim ubezpieczeniem, legitymującą się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji
– pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko albo pracownikowi – innemu członkowi najbliższej rodziny przysługuje prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu zgonu matki dziecka, porzucenia przez nią dziecka albo powstania niezdolności do samodzielnej egzystencji (§ 15). W okolicznościach, o których mowa w § 10 pkt 1 i § 11-13 i 15, części urlopu macierzyńskiego udziela się na pisemny wniosek pracownika – ojca wychowującego dziecko albo pracownika – innego członka najbliższej rodziny. Do wniosku dołącza się dokumenty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 1868a KP. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika – ojca wychowującego dziecko albo pracownika – innego członka najbliższej rodziny (§ 16). W przypadku podjęcia przez matkę dziecka nieposiadającą tytułu do objęcia ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa, określonym w ustawie z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zatrudnienia w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko przysługuje, w okresie trwania zatrudnienia matki dziecka, prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej od dnia podjęcia zatrudnienia przez matkę dziecka aż do wyczerpania wymiaru, o którym mowa w § 1. Przepis § 9 stosuje się odpowiednio (§ 17).

10. (N) Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli umowa międzynarodowa została ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie:
A. umowa ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową,
B. ustawa ma pierwszeństwo przed umową, jeżeli umowy tej nie da się pogodzić z ustawą,
C. umowa nie ma pierwszeństwa przed ustawą, ani ustawa nie ma pierwszeństwa przed umową, nawet jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 91 ust. 2 Konstytucji RP)
Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy (art. 91 ust. 1 Konstytucji RP). Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową (art. 91 ust. 2 Konstytucji RP). Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami (art. 91 ust. 3 Konstytucji RP).

Jak zauważa B. Banaszak: „Bezpośrednie stosowanie normy umowy międzynarodowej łączy się (…) nie tylko z odpowiednimi postanowieniami w niej zawartymi uzależniającymi jej stosowanie od wydania norm prawa wewnętrznego, lecz także z problemem konkretności tych norm. Z natury swej język stosowany w umowie międzynarodowej jest przecież inny, niż występujący w ustawach lub w aktach prawnych o niższej od nich randze. Należy stosować bezpośrednio tylko te normy, które zostały sformułowane na tyle jednoznacznie, że można je stosować bez konieczności odwoływania się do innych przepisów. Tylko w ich przypadku można bez trudu dokonać ich subsumcji do konkretnego stanu faktycznego, można wskazać na treść rozstrzygnięć, które należy podjąć i które mają swoje oparcie wprost w nim. Wystarczy tu więc zwykłe powołanie ich brzmienia i nie jest konieczne wskazanie rozumienia przepisu w orzecznictwie sądowym, czy w nauce prawa. Nie można w tym przypadku zapomnieć o jednej z podstawowych zasad naszej cywilizacji prawniczej – clara non sunt interpretanda[4].

Reklama

11. (N) Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, w razie zrzeczenia się urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, tymczasowo, do czasu wyboru nowego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wykonuje:
A. Marszałek Sejmu,
B. Prezes Trybunału Konstytucyjnego,
C. Prezes Rady Ministrów.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 131 ust. 2 pkt 2 Konstytucji RP)
Jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej nie może przejściowo sprawować urzędu, zawiadamia o tym Marszałka Sejmu, który tymczasowo przejmuje obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej. Gdy Prezydent Rzeczypospolitej nie jest w stanie zawiadomić Marszałka Sejmu o niemożności sprawowania urzędu, wówczas o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej rozstrzyga Trybunał Konstytucyjny na wniosek Marszałka Sejmu. W razie uznania przejściowej niemożności sprawowania urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Trybunał Konstytucyjny powierza Marszałkowi Sejmu tymczasowe wykonywanie obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej (art. 131 ust. 1 Konstytucji RP). Marszałek Sejmu tymczasowo, do czasu wyboru nowego Prezydenta Rzeczypospolitej, wykonuje obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej w razie:
1) śmierci Prezydenta Rzeczypospolitej,
2) zrzeczenia się urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej,
3) stwierdzenia nieważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej lub innych przyczyn nieobjęcia urzędu po wyborze,
4) uznania przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności Prezydenta Rzeczypospolitej do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia, uchwałą podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby członków Zgromadzenia Narodowego,
5) złożenia Prezydenta Rzeczypospolitej z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu (art. 131 ust. 2 Konstytucji RP).

Jeżeli Marszałek Sejmu nie może wykonywać obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej, obowiązki te przejmuje Marszałek Senatu (art. 131 ust. 3 Konstytucji RP). Osoba wykonująca obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej nie może postanowić o skróceniu kadencji Sejmu (art. 131 ust. 4 Konstytucji RP).

12. (N) Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, ustawę o zmianie Konstytucji uchwala:
A. Sejm większością co najmniej 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz Senat bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów,
B. Sejm większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby posłów oraz Senat większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby senatorów,
C. Sejm większością co najmniej 3/4 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 235 ust. 4 Konstytucji RP)
Artykuł 235 Konstytucji RP stanowi, że projekt ustawy o zmianie Konstytucji może przedłożyć co najmniej 1/5 ustawowej liczby posłów, Senat lub Prezydent Rzeczypospolitej (ust. 1). Zmiana Konstytucji następuje w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym brzmieniu przez Sejm i następnie w terminie nie dłuższym niż 60 dni przez Senat (ust. 2). Pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie Konstytucji może odbyć się nie wcześniej niż trzydziestego dnia od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy (ust. 3). Ustawę o zmianie Konstytucji uchwala Sejm większością co najmniej 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz Senat bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów (ust. 4). Uchwalenie przez Sejm ustawy zmieniającej przepisy rozdziałów I, II lub XII Konstytucji może odbyć się nie wcześniej niż sześćdziesiątego dnia po pierwszym czytaniu projektu tej ustawy (ust. 5). Jeżeli ustawa o zmianie Konstytucji dotyczy przepisów rozdziału I, II lub XII, podmioty określone w ust. 1 mogą zażądać, w terminie 45 dni od dnia uchwalenia ustawy przez Senat, przeprowadzenia referendum zatwierdzającego. Z wnioskiem w tej sprawie podmioty te zwracają się do Marszałka Sejmu, który zarządza niezwłocznie przeprowadzenie referendum w ciągu 60 dni od dnia złożenia wniosku. Zmiana Konstytucji zostaje przyjęta, jeżeli za tą zmianą opowiedziała się większość głosujących (ust. 6). Po zakończeniu postępowania określonego w ust. 4 i 6 Marszałek Sejmu przedstawia Prezydentowi Rzeczypospolitej uchwaloną ustawę do podpisu. Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje ustawę w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (ust. 7).

13. (N) Zgodnie z Kodeksem pracy, jeżeli pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego, wlicza się:
A. tylko okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka,
B. tylko okres nauki pobieranej w okresie zatrudnienia,
C. bądź okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 155 § 2 KP)
Jak stanowi art. 155 KP, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia:
1) zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,
2) średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,
3) średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat,
4) średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata,
5) szkoły policealnej – 6 lat,
6) szkoły wyższej – 8 lat.

Okresy nauki, o których mowa w pkt 1-6, nie podlegają sumowaniu (§ 1). Jeżeli pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się bądź okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika (§ 2).

14. (N) Zgodnie z Kodeksem pracy, pracodawca jest obowiązany przechowywać protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową przez:
A. 10 lat,
B. 15 lat,
C. 30 lat.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 234 § 31 KP)
W razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom (art. 234 § 1 KP). Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy (art. 234 § 2 KP). Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr wypadków przy pracy (art. 234 § 3 KP). Pracodawca jest obowiązany przechowywać protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową przez 10 lat (art. 234 § 31 KP). Koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ponosi pracodawca (art. 234 § 4 KP).

Zgodnie z ustawą z 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy (art. 3 ust. 1).

Na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:
1) w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż określone w ust. 1, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;
2) podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;
3) przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe (art. 3 ust. 2).

Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas:
1) uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierającą stypendium sportowe;
2) wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;
3) pełnienia mandatu posła lub senatora, pobierającego uposażenie;
4) odbywania szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy przez osobę pobierającą stypendium w okresie odbywania tego szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub przez inny podmiot kierujący, pobierania stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych;
5) wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych oraz przez inną osobę traktowaną na równi z członkiem spółdzielni w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, pracy na rzecz tych spółdzielni;
6) wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;
6a) wykonywania pracy na podstawie umowy uaktywniającej, o której mowa w ustawie z 4.2. 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2019 r. poz. 409 i 730);
7) współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;
8) wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;
9) wykonywania zwykłych czynności związanych ze współpracą przy prowadzeniu działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;
10) wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi;
11) odbywania służby zastępczej;
12) nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej im. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego przez słuchaczy pobierających stypendium;
12a) kształcenia się w szkole doktorskiej przez doktorantów otrzymujących stypendium;
13) wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoba pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje ona pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy (art. 3 ust. 3).  

Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku (art. 3 ust. 4). Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała (art. 3 ust. 5). Za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby (art. 3 ust. 6).

Wyrok SR w Sandomierzu z 16.5.2016 r., IV P 49/15, http://orzeczenia.ms.gov.pl/:
„Uszczerbek na zdrowiu pracownika spowodowany czynnikiem samoistnym może (…) stanowić wypadek przy pracy, jeżeli został wywołany nadmiernym w okolicznościach danego wypadku wysiłkiem lub stresem. Nadmierny wysiłek (stres) powinien być oceniany przy uwzględnieniu indywidualnych właściwości pracownika (stanu jego zdrowia, sprawności ustroju) i okoliczności, w jakich wykonywana jest praca. Generalnie wykonywanie zwykłych czynności (normalny wysiłek, normalne przeżycia psychiczne) przez pracownika nie może być uznane za zewnętrzną przyczynę wypadku przy pracy. Musi zatem nastąpić szczególna (nadzwyczajna) okoliczność w przebiegu pracy, aby czynnik samoistny pochodzący z wnętrza organizmu pracownika mógł być uznany za skutek przyczyny zewnętrznej. Może to być szczególny (nadmierny, wyjątkowy) wysiłek fizyczny, wykonywanie pracy przez pracownika przemęczonego jej dotychczasową intensywnością i rozmiarem albo bez odpoczynku przez dłuższy czas, nakazanie przez pracodawcę pracy bez uwzględnienia treści zaświadczenia zawierającego przeciwwskazanie do jej wykonywania, szczególne (nadzwyczajne, nietypowe) przeżycie wewnętrzne (stres, uraz psychiczny) w postaci emocji o znacznym nasileniu powstałe wskutek okoliczności nietypowych dla normalnych stosunków pracowniczych. Oznacza to, że co do zasady wykonywanie zwykłych (typowych, normalnych), choćby stresujących lub wymagających dużego wysiłku fizycznego, czynności (obowiązków) przez pracownika, nie może być uznane za zewnętrzną przyczynę wypadku przy pracy, gdyż sama praca nie może stanowić zewnętrznej przyczyny w rozumieniu definicji wypadku przy pracy, ale może nią być dopiero określona nadzwyczajna sytuacja związana z tą pracą, która staje się współdziałającą przyczyną zewnętrzną”.

15. (K) Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, wybraną do Sejmu lub do Senatu nie może być osoba:
A. skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego,
B. skazana nieprawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego,
C. skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo nieumyślne ścigane z oskarżenia publicznego.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 99 ust. 3 Konstytucji RP)
Wybrany do Sejmu może być obywatel polski mający prawo wybierania, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 21 lat. Wybrany do Senatu może być obywatel polski mający prawo wybierania, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 30 lat. Wybraną do Sejmu lub do Senatu nie może być osoba skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego (art. 99 ust. 1, 2 i 3 Konstytucji RP).

16. (K) Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej o zawarciu pokoju decyduje:
A. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,
B. Senat,
C. Sejm.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 116 ust. 1 Konstytucji RP)
Sejm decyduje w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej o stanie wojny i o zawarciu pokoju (art. 116 ust. 1 Konstytucji RP). Sejm może podjąć uchwałę o stanie wojny jedynie w razie zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy z umów międzynarodowych wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji. Jeżeli Sejm nie może się zebrać na posiedzenie, o stanie wojny postanawia Prezydent Rzeczypospolitej (art. 116 ust. 2 Konstytucji RP).

17. (K) Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, wniosek o wyrażenie ministrowi wotum nieufności może być zgłoszony przez co najmniej:
A. 46 posłów,
B. 58 posłów,
C. 69 posłów.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 159 ust. 1 Konstytucji RP)
Jak stanowi art. 159 Konstytucji RP, Sejm może wyrazić ministrowi wotum nieufności. Wniosek o wyrażenie wotum nieufności może być zgłoszony przez co najmniej 69 posłów. Przepis art. 158 ust. 2 stosuje się odpowiednio (ust. 1). Prezydent Rzeczypospolitej odwołuje ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności większością głosów ustawowej liczby posłów (ust. 2).

„Konstytucja w art. 159 ust. 1 stanowi, że Sejm może wyrazić »ministrowi« wotum nieufności. Gdyby założyć, że celowo przemilcza w tym przepisie innych członków Rady Ministrów można by przyjąć, że zakres podmiotowy wotum nieufności ogranicza tylko do ministrów i nie obejmuje wicepremierów niebędących równocześnie ministrami oraz wchodzących w skład Rady Ministrów przewodniczących określonych w ustawach komitetów. Za tą argumentacją przemawia (…) fakt, że w odniesieniu do zmian dokonywanych na wniosek Prezesa Rady Ministrów Konstytucja RP w art. 161 używa szerszego podmiotowo określenia – »zmian w składzie Rady Ministrów« (…)”[5].

18. (K) Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może odmówić przyjęcia dymisji Rady Ministrów w przypadku:
A. rezygnacji Prezesa Rady Ministrów,
B. nieuchwalenia przez Sejm wotum zaufania dla Rady Ministrów,
C. wyrażenia Radzie Ministrów wotum nieufności.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 162 ust. 4 w zw. z ust. 2 pkt 3 Konstytucji RP)
Prezes Rady Ministrów składa dymisję Rady Ministrów na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego Sejmu (art. 162 ust. 1  Konstytucji RP).

Prezes Rady Ministrów składa dymisję Rady Ministrów również w razie:
1) nieuchwalenia przez Sejm wotum zaufania dla Rady Ministrów,
2) wyrażenia Radzie Ministrów wotum nieufności,
3) rezygnacji Prezesa Rady Ministrów (art. 162 ust. 2  Konstytucji RP).

Prezydent Rzeczypospolitej, przyjmując dymisję Rady Ministrów, powierza jej dalsze sprawowanie obowiązków do czasu powołania nowej Rady Ministrów (art. 162 ust. 3  Konstytucji RP). Prezydent Rzeczypospolitej, w przypadku określonym w ust. 2 pkt 3, może odmówić przyjęcia dymisji Rady Ministrów (art. 162 ust. 4  Konstytucji RP).

19. (K) Zgodnie z Kodeksem pracy, minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę określa:
A. pracodawca,
B. gmina,
C. państwo.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 10 § 2 KP)
Każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy. Nikomu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie, nie można zabronić wykonywania zawodu. Państwo określa minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę[6]. Państwo prowadzi politykę zmierzającą do pełnego produktywnego zatrudnienia (art. 10 § 1, 2 i 3 KP).

20. (K) Zgodnie z Kodeksem pracy, ustawowy okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i umowy o pracę zawartej na czas określony, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 3 lata, wynosi:
A. 2 tygodnie,
B. 1 miesiąc,
C. 3 miesiące.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 36 § 1 pkt 3 KP)
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i umowy o pracę zawartej na czas określony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:
1) 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
2) 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
3) 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata (art. 36 § 1  KP).

Do okresu zatrudnienia, o którym mowa w § 1, wlicza się pracownikowi okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach określonych w art. 231 KP, a także w innych przypadkach, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego tego pracownika (art. 36 § 11  KP). Jeżeli pracownik jest zatrudniony na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie, strony mogą ustalić w umowie o pracę, że w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 1, okres wypowiedzenia wynosi 1 miesiąc, a w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 2 – 3 miesiące (art. 36 § 5 KP). Strony mogą po dokonaniu wypowiedzenia umowy o pracę przez jedną z nich ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy; ustalenie takie nie zmienia trybu rozwiązania umowy o pracę (art. 36 § 6 KP).

Uzasadnienie SR Wrocław Śródmieście we Wrocławiu z 27.8.2013 r., X P 1066/12, http://orzeczenia.ms.gov.pl/:
„Wobec wskazania w umowie o pracę dwóch terminów wypowiedzenia za wiążący uznać należało termin korzystniejszy dla pracownika”.

Wyrok SR w Kępnie z 22.10.2015 r., IV P 52/15, http://orzeczenia.ms.gov.pl/:
„Pracodawca może skutecznie wypowiedzieć pracownikowi umowę o pracę z powodu utraty zaufania do tego pracownika w związku z treścią udzielanych przez niego telefonicznie informacji mogących być podstawą naruszenia dobrego imienia pracodawcy”.

Wyrok SR w Sanoku z 21.2.2017 r., IV P 366/16, http://orzeczenia.ms.gov.pl/:
„Pracodawca nie ma obowiązku zatrudniać niewydajnego pracownika i może wypowiedzieć umowę o pracę pracownikowi, który nie osiągnął wyników pracy porównywalnych z wynikami pracy innych pracowników zatrudnionych na tych samych stanowiskach, choćby nie było w tym zawinienia, niestaranności lub niesumienności pracownika. Pozwany przejawił typowe zachowanie podmiotu korzystającego ze swego prawa, nie naruszył art. 8 KP”.

21. (K) Zgodnie z Kodeksem pracy, odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę wnosi się do sądu pracy, od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę w ciągu:
A. 21 dni,
B. 30 dni,
C. 45 dni.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 264 § 1 KP)
Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w ciągu 21 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę (art. 264 § 1 KP). Żądanie przywrócenia do pracy lub odszkodowania wnosi się do sądu pracy w ciągu 21 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia lub od dnia wygaśnięcia umowy o pracę (art. 264 § 2 KP). Żądanie nawiązania umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w ciągu 21 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o odmowie przyjęcia do pracy (art. 264 § 3 KP).

Wyrok SN z 20.1.2005 r., I PK 148/04, http://sn.pl/:
„1. Od 1.1.2004 r., to jest od nowelizacji art. 69 KP dokonanej przez ustawę z 14.11.2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 213, poz. 2081), możliwe jest dochodzenie przez pracownika odwołanego ze stanowiska w sposób równoznaczny z wypowiedzeniem, odszkodowania przewidzianego w razie wypowiedzenia umowy o pracę, także w przypadku odwołania dokonanego wcześniej. Taka zmiana stanu prawnego podlega uwzględnieniu w toczącym się postępowaniu sądowym (art. 316 § 1 KPC).
2. Do roszczenia pracownika odwołanego ze stanowiska w sposób równoznaczny z wypowiedzeniem o odszkodowanie przewidziane w razie wypowiedzenia umowy o pracę ma zastosowanie art. 264 § 2 KP.
3. Wniesienie odwołania od wypowiedzenia z uchybieniem terminu określonego w art. 264 § 2 KP wskutek przyjęcia przez pracownika błędnego poglądu, że nie doszło do rozwiązania umowy o pracę, nie może być uznane za niezawinione w rozumieniu art. 265 § 1 KP, jeżeli został on prawidłowo pouczony o prawie odwołania do sądu pracy”.

Wyrok SR w Sandomierzu z 24.10.2016 r., IV P 92/16, http://orzeczenia.ms.gov.pl/:
„Bieg terminu do wniesienia odwołania rozpoczyna się od dnia doręczenia pisma o wypowiedzeniu umowy o pracę lub zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę; nie zaś od dnia powzięcia przez pracownika wiedzy o wadliwości dokonanej czynności prawnej. Nie ma tutaj znaczenia czy wypowiedzenie bądź rozwiązanie stosunku pracy było wadliwe lub zgodne z prawem, albowiem w prawie pracy obowiązuje zasada, że nawet wadliwe czynności prawne wywołują skutek, o ile nie zostaną zaskarżone. Powzięcie przez pracownika wiedzy o wadliwości wypowiedzenia czy rozwiązania stosunku pracy, nie stanowi okoliczności uzasadniającej przywrócenie terminu do wniesienia odwołania, albowiem weryfikacja dokonanego wypowiedzenia pod kątem jego zgodności z prawem i materialnej zasadności może nastąpić tylko w procesie sądowym. Nie stanowi natomiast przesłanki wytoczenia powództwa przekonanie pracownika, że dokonana czynność prawna jest niezgodna z prawem, albowiem w prawie pracy każda nawet wadliwa czynność prawna jest skuteczna. Każda czynność prawna dotycząca stosunku pracy może zostać zaskarżona i nie ma tutaj znaczenia czy jest ona zgodna z prawem czy wadliwa. Z tego też względu, powzięcie przez pracownika wiedzy o wadliwości dokonanej czynności prawnej, nie stanowi okoliczności uzasadniającej przywrócenie terminu, albowiem dopuszczalność wniesienia odwołania od dokonanego wypowiedzenia nie jest ograniczona tylko do tych czynności prawnych, które nie są wadliwe. Brak wadliwości dokonanego wypowiedzenia nie zamyka drogi do zaskarżenia dokonanej czynności prawnej, wobec czego brak wiedzy pracownika o niezgodności z prawem dokonanego wypowiedzenia nie stanowi przeszkody do wytoczenia powództwa. W postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy, pracownik nie jest chroniony przed nieuzasadnionym powództwem i ryzykiem przegrania procesu. W tym postępowaniu nie obowiązuje zasada, że proces wytoczony przez pracownika ma zakończyć się korzystnym dla niego rezultatem. Także i pracownik, jak każdy podmiot dochodzący swoich roszczeń w postępowaniu cywilnym, może przegrać proces i z taką możliwością musi się liczyć. Pracownik może zastanawiać się nad wytoczeniem powództwa i oceniać szanse jego powodzenia, ale nie oznacza to, że może zwlekać z wniesieniem odwołania aż do momentu uzyskania wiedzy o wadliwości dokonanej czynności prawnej i przekonania o sukcesie ewentualnego postępowania. Prawo pracy i postępowanie szczególne w sprawach z zakresu prawa pracy nie chroni pracownika przez ryzykiem przegrania procesu zaś niepewność, co do rezultatu postępowania sądowego stanowi immanentną cechę każdego procesu”.

„Termin do złożenia odwołania do sądu pracy jest zachowany, jeżeli pracownik najpóźniej ostatniego dnia złoży pozew w sądzie lub nada go przesyłką w urzędzie pocztowym operatora publicznego. W przypadku gdy pozew zostanie złożony do sądu niewłaściwego, sąd ten przekaże pozew do sądu właściwego, przy czym termin do dochowania tej czynności zostanie zachowany. Terminy określone w art. 264 KP mają charakter materialnoprawny. Do instytucji przywrócenia terminu nie stosuje się norm procesowych odnoszących się do tej materii. Sąd zobowiązany jest do oddalenia powództwa, jeżeli pozew wniesiony został po upływie terminów określonych w art. 264 KP, których nie przywrócono na zasadzie art. 265 § 1 KP oraz po  upływie terminu określonego w art. 265 § 2 KP”[7].

 

Bibliografia:
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. 2, C. H. Beck, Warszawa 2012
Walczak K. (red.), Wojewódka M. (red.), Praxis. Prawo pracy dla sędziów i pełnomocników, wyd. 2, C. H. Beck, Warszawa 2017

[1] B. Banaszak, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. 2, C. H. Beck, Warszawa 2012, s. 592-593.
[2] Ibidem, s. 944.
[3] Zob. K. Walczak, w: K. Walczak (red.), M. Wojewódka (red.), Praxis. Prawo pracy dla sędziów i pełnomocników, wyd. 2, C. H. Beck, Warszawa 2017, s. 262.
[4] B. Banaszak, Konstytucja…, s. 534-535.
[5] Ibidem, s. 827.
[6] Zob. ustawę z 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2177 z późn. zm.) oraz Rozporządzenie Rady Ministrów z 10.9.2019 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2020 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1778).
[7] K. Kowalska, w: K. Walczak (red.), M. Wojewódka (red.), Praxis. Prawo…, s. 140.