O pracy z orzecznictwem sądowym w Legalisie

Od paru lat prawnicy mogą się cieszyć dostępem do otwartych baz orzecznictwa sądów, zarówno krajowych, jak i europejskich, w internecie. Jednak korzystanie z wielu źródeł orzeczeń nie jest proste, tym bardziej że brakuje dostępu do aktów prawnych, które stanowią nieodzowną pomoc w nawigowaniu po orzecznictwie podpinanym pod konkretny przepis. W niniejszym artykule przedstawię podstawowe zagadnienia związane z efektywnym korzystaniem z orzecznictwa w Legalisie. Kompletna baza orzeczeń w Systemie Legalis to aktualnie ponad 2,7 miliona orzeczeń, stąd bardzo istotną kompetencją staje się umiejętność wyszukiwania i filtrowania interesujących nas orzeczeń. Nie wystarczy już dziś jedynie rozumieć, jak kliknąć w odpowiedni hyperlink przy interesującym nas przepisie.

Warto powtarzać do znudzenia, że umiejętne korzystanie z baz wiedzy prawniczej to absolutnie podstawowa kompetencja każdego prawnika, a tym bardziej młodego studenta prawa. W poprzednim wydaniu „Edukacji Prawniczej” obiecałem, że w kolejnych artykułach postaram się przybliżyć zagadnienia pracy z wyszukiwarką orzeczeń programu.

Najprostszy sposób wyszukania orzeczenia

Najprostszym sposobem wyszukania pojedynczego orzeczenia w Legalisie jest wpisanie jego sygnatury do wyszukiwarki. System od razu otworzy nam orzeczenie, jeśli tylko jest w jego repozytorium. Wskazówka: upewnij się, że sygnatura nie zawiera błędów oraz spacji (przed sygnaturą i na jej końcu).

Dwie bazy orzeczeń Legalisa

W sytuacji gdy nie znamy sygnatury orzeczenia albo chcemy przeszukać większą liczbę orzeczeń, konieczne jest świadome korzystanie z dostępnych funkcji systemu. Aby zrozumieć sposób wyświetlania orzecznictwa przez system Legalis, najlepiej jest przyjąć, że w istocie zawiera on dwie bazy orzeczeń sądów. Pierwsza to pełna baza orzecznictwa dostępna jedynie za pośrednictwem wyszukiwarki. Druga z kolei to baza orzecznictwa wyselekcjonowanego i podpiętego pod konkretne jednostki redakcyjne aktu normatywnego. Przyjrzyjmy się sposobom dotarcia do tych baz orzeczeń.

Praca z pełną bazą orzecznictwa sądowego

Aby uzyskać dostęp do pełnej bazy orzecznictwa, wystarczy skorzystać z wyszukiwarki systemu Legalis i wpisać słowo kluczowe. Przykładowo wpisanie słowa kluczowego „rozwód” daje dostęp do 8088 orzeczeń sądów dotyczących tego zagadnienia. (Rys. 2)

Aby zawęzić tak uzyskane wyniki wyszukiwania, wystarczy rozwinąć listę „Orzeczenia sądów” po lewej stronie i uzyskać dostęp do informacji, jaki sąd wydał dane orzeczenie. Wskazówka: kliknij Sąd Najwyższy, by zobaczyć, jakie izby wydawały orzeczenia dotyczące wyszukiwanego zagadnienia. Funkcja ta pozwala od razu zająć się orzeczeniami tej izby, której orzecznictwo jest najbardziej interesujące z perspektywy danej sprawy. (Rys. 3)

Baza orzecznictwa wyselekcjonowanego

Drugą, w praktyce znacznie częściej wykorzystywaną bazą orzecznictwa są treści podpięte pod konkretne jednostki redakcyjne. W celu porównania różnicy w liczbie orzeczeń podpiętych pod obie bazy, pozostańmy przy przykładzie rozwodu. Aby szybko przejść do kluczowego przepisu regulującego rozwód, wpiszmy do wyszukiwarki „kro art. 56”: (Rys. 4)

Legalis otwiera akt na wskazanym przepisie i po kliknięciu ikonki wagi otwiera się nam lista z raptem… 22 orzeczeniami. To właśnie lista z orzecznictwem wyselekcjonowanym przez redakcję SIP Legalis. Gołym okiem widać ogromną różnicę w liczbie orzecznictwa podpinanego pod jednostki redakcyjne Legalisa oraz dostępnego w ramach wyszukiwania pełnotekstowego. Dzięki temu orzecznictwo podpięte pod jednostki redakcyjne jest łatwiejsze do przejrzenia i przyswojenia. (Rys. 5)

Podobnie jak poprzednio można filtrować podpięte orzecznictwo, korzystając z linku „Orzecznictwo sądów”. W tym jednak przypadku możemy także wybrać inny sposób prezentacji wyników, np. bardziej skrócony – korzystając z przycisku „Pokaż tezy” – a także wyświetlić orzecznictwo, które nie zawiera wyboldowanych tez redakcyjnych – korzystając z przycisku „Tezowane” i wybierając „Pokaż nietezowane”. (Rys. 6)

Wreszcie można także zawęzić listę wyników, przeszukując treść orzeczeń podpiętych pod jednostką redakcyjną. W tym celu należy wybrać ikonkę „lejka” na szarym pasku pod wyszukiwarką, która otworzy nam zaawansowaną wyszukiwarkę. Należy się upewnić, że na dole panelu zaznaczona jest opcja wyszukiwania orzeczeń dla określonego publikatora i przepisu. Teraz, wpisując np. słowo „zdrada”, przeszukamy listę orzeczeń dotyczących rozwodu pod kątem słowa „rozwód”. (Rys. 7)

Warto zapamiętać powyższy sposób filtrowania wyselekcjonowanych orzeczeń, aby zaoszczędzić czas na dogłębniejszą analizę treści wyszukanych orzeczeń. Warto także poeksperymentować z takimi filtrami jak data wydania orzeczeń czy skład sądu.

Praca z orzeczeniem

Należy wspomnieć przy okazji o pracy z już otwartym orzeczeniem. Wybierzmy drugi przykład z powyższej listy. Legalis wyświetli nam treść orzeczenia wraz z metryką zawierającą podstawowe informacje dotyczące tego orzeczenia. (Rys. 8)

Bardzo przydatna w praktyce korzystania z programu jest funkcja analizująca, jakie orzeczenia powołały się na analizowane orzeczenie (cytowania w orzeczeniach). Pozwala ona często znaleźć orzeczenia dotyczące interesującej nas problematyki szybciej niż za pomocą innych metod. (Rys. 9)

W powyższym przykładzie widać orzeczenie, które zacytowało poprzednio analizowane orzeczenie. Przy tej okazji warto także wskazać na linki prowadzące do komentarzy na temat powołanego orzeczenia w komentarzach C.H. Beck podpiętych pod jednostki redakcyjne, a także na sygnatury orzeczeń powołanych w treści analizowanego orzeczenia.

Zakończenie

Legalis ma rozbudowaną bazę orzecznictwa. Kluczowe dla efektywnego korzystania z tego systemu jest zdanie sobie sprawy z tego, że w istocie mamy do czynienia z dwoma bazami orzeczeń – jedną pełną i drugą ograniczoną do orzeczeń wyselekcjonowanych przez redakcję SIP Legalis. Ważną kompetencją jest rozumienie tych różnic i umiejętność pracy w tym środowisku w obu trybach. Wreszcie istotne jest także zrozumienie wagi pracy z samym orzeczeniem, a przede wszystkim wykorzystywanie funkcji cytowania w orzeczeniach.