Aktualności

Postępowanie administracyjne oraz postępowanie sądowoadministracyjne − opracowanie pytań na aplikacje w 2016 r. z orzecznictwem

Opracowanie: Rafał Maciąg – prawnik

Postępowanie administracyjne oraz postępowanie sądowoadministracyjne − opracowanie pytań na aplikacje z orzecznictwem
Pytania pochodzą z egzaminów wstępnych na aplikacje: adwokacką/radcowską (A/R), notarialną (N), komorniczą (K), które odbyły się 24.9.2016 r.

1.(N) Zgodnie z KPA, przywrócenie terminu do złożenia prośby o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia:
A. jest dopuszczalne, jeżeli przemawia za tym słuszny interes strony,
B. jest dopuszczalne, jeżeli przekroczenie terminu nie było nadmierne a za przywróceniem terminu przemawia ważny interes społeczny,
C. jest niedopuszczalne.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 58 § 3 KPA)
Na podstawie art. 58 KPA w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy (§ 1). Prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin (§ 2). Przywrócenie terminu do złożenia prośby przewidzianej w art. 58 § 2 KPA jest niedopuszczalne (§ 3). O przywróceniu terminu postanawia właściwy w sprawie organ administracji publicznej. Od postanowienia o odmowie przywrócenia terminu służy zażalenie (art. 59 § 1 KPA). O przywróceniu terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia postanawia ostatecznie organ właściwy do rozpatrzenia odwołania lub zażalenia (art. 59 § 2 KPA). Uważa się, że „przywrócenie uchybionego terminu uzasadniają wyłącznie takie obiektywne, występujące bez woli strony, okoliczności i zdarzenia, które mimo dołożenia odpowiedniej staranności w prowadzeniu własnych spraw udaremniły dokonanie czynności we właściwym czasie”[1].

Wyrok WSA w Olsztynie z 25.10.2017 r., I SA/Ol 509/17:
„Przywrócenie terminu ma charakter wyjątkowy i nie jest możliwe, gdy strona dopuściła się choćby lekkiego niedbalstwa. Może mieć miejsce tylko wtedy, gdy uchybienie terminu jest skutkiem przeszkody, której strona nie mogła usunąć, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku”.

Wyrok WSA w Łodzi z 19.10.2017 r., III SA/Łd 681/17:
„Jeśli strona nie wiedziała o uchybieniu terminu, to termin do złożenia prośby o jego przywrócenie liczy się od dnia uzyskania wiadomości o tym”.

Wyrok WSA we Wrocławiu z 22.9.2017 r., II SA/Wr 536/17:
„Pobyt za granicą, co do zasady, nie może stanowić o braku winy w uchybieniu terminu. Rozważenia wymaga, czy nagły wyjazd, uzasadniony bardzo poważnymi kłopotami rodzinnymi nie należy uznać za brak winy w dopełnieniu czynności procesowej w terminie”.

2.(N) Zgodnie z KPA, wykonalność ugody zawartej przed organem administracji publicznej (ugoda administracyjna), potwierdza na egzemplarzu ugody:
A. organ administracji publicznej, przed którym została zawarta ugoda,
B. organ wyższego stopnia nad organem administracji publicznej, przed którym została zawarta ugoda,
C. wojewódzki sąd administracyjny.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 120 § 2 KPA)
W sprawie, w której toczy się postępowanie administracyjne, strony mogą zawrzeć ugodę, jeżeli charakter sprawy na to pozwala i nie sprzeciwiają się temu przepisy szczególne[2] (art. 114 KPA). Ugoda może być zawarta przed organem administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w pierwszej instancji lub postępowanie odwoławcze, do czasu wydania przez organ decyzji w sprawie (art. 115 KPA).

Ugoda powinna zawierać:
1) oznaczenie organu administracji publicznej, przed którym ugoda została zawarta, i stron postępowania;
2) datę sporządzenia ugody;
3) przedmiot i treść ugody;
4) podpisy stron oraz podpis upoważnionego pracownika organu administracji publicznej z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego, a jeżeli ugoda została zawarta w formie dokumentu elektronicznego – kwalifikowane podpisy elektroniczne stron oraz upoważnionego pracownika organu administracji publicznej[3] (art. 117 § 1a KPA)
Ugoda wymaga zatwierdzenia przez organ administracji publicznej, przed którym została zawarta (art. 118 § 1 KPA). Jeżeli ugoda dotyczy kwestii, których rozstrzygnięcie wymaga zajęcia stanowiska przez inny organ, stosuje się odpowiednio przepis art. 106 KPA (art. 118 § 2 KPA). Organ administracji publicznej odmówi zatwierdzenia ugody zawartej z naruszeniem prawa, nieuwzględniającej stanowiska organu, o którym mowa w art. 118 § 2 KPA, albo naruszającej interes społeczny bądź słuszny interes stron (art. 118 § 3 KPA). Zatwierdzenie bądź odmowa zatwierdzenia ugody następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie; postanowienie w tej sprawie powinno być wydane w ciągu siedmiu dni od dnia zawarcia ugody (art. 119 § 1 KPA). W przypadku gdy ugoda zawarta została w toku postępowania odwoławczego, z dniem, w którym stało się ostateczne postanowienie zatwierdzające ugodę, traci moc decyzja organu pierwszej instancji, o czym zamieszcza się wzmiankę w tym postanowieniu (art. 119 § 2 KPA). Łącznie z postanowieniem zatwierdzającym ugodę doręcza się stronom odpis ugody (art. 119 § 3 KPA). Ugoda staje się wykonalna z dniem, w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu stało się ostateczne (art. 120 § 1 KPA). Organ administracji publicznej, przed którym została zawarta ugoda, potwierdza jej wykonalność na egzemplarzu ugody (art. 120 § 2 KPA). Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego (art. 121 KPA). Do ugody zawartej przed mediatorem przepisy art. 117-121 KPA stosuje się odpowiednio[4](art. 121a KPA). W sprawach nieuregulowanych w rozdziale 8 do ugody i postanowienia w sprawie jej zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące decyzji (art. 122 KPA).

3.(N) Zgodnie z KPA, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji ostatecznej, która zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa upłynęło dziesięć lat, właściwy do stwierdzenia nieważności organ administracji publicznej:
A. stwierdza nieważność takiej decyzji,
B. ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie stwierdził nieważności decyzji,
C. uchyla taką decyzję i umarza postępowanie.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 158 § 2 oraz art. 156 § 1 pkt 7 i § 2 KPA)
Zgodnie z art. 156 KPA, organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:
1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości;
2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa;
3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną albo sprawy, którą załatwiono milcząco[5];
4) została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie;
5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały;
6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą;
7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa (§ 1).
Nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w § 1 pkt 1, 3, 4 i 7, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne[6] (§ 2). Rozstrzygnięcie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji następuje w drodze decyzji. Przepisów o milczącym załatwieniu sprawy nie stosuje się[7] (art. 158 § 1 KPA). Jeżeli nie można stwierdzić nieważności decyzji na skutek okoliczności, o których mowa w art. 156 § 2 KPA, organ administracji publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie stwierdził nieważności decyzji (art. 158 § 2 KPA).

Wyrok WSA w Łodzi z 26.10.2017 r., II SA/Łd 613/17:
„Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności jest samodzielnym postępowaniem administracyjnym, którego istotą powinno być ustalenie, czy dana decyzja została dotknięta jedną z wad wymienionych w art. 156 § 1 KPA, a nie ponowne rozpoznanie sprawy co do istoty, jak w postępowaniu odwoławczym”.

Wyrok WSA w Gdańsku z 25.5.2017 r., II SA/Gd 98/17:
„Najpierw w każdej sprawie organ musi ustalić czy decyzja jest dotknięta wadą uzasadniającą stwierdzenie jej nieważności. Jeżeli tak nie jest – odmawia stwierdzenia jej nieważności (art. 158 § 1 KPA). Jeśli natomiast organ uzna, że decyzja jest nieważna, wtedy dopiero musi zbadać, czy może orzec o jej nieważności, czy też stoi temu na przeszkodzie treść art. 156 § 2 KPA. Jeżeli zachodzą przeszkody wskazane w tym ostatnim przepisie, organ wydaje rozstrzygnięcie przewidziane w art. 158 § 2 KPA”.

4.(K) Zgodnie z KPA, spory kompetencyjne między organami jednostek samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej rozstrzyga:
A. sąd administracyjny,
B. Prezes Rady Ministrów,
C. samorządowe kolegium odwoławcze.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 22 § 2 KPA)
Zgodnie z art. 22 KPA, spory o właściwość rozstrzygają:

  • między organami jednostek samorządu terytorialnego, z wyjątkiem przypadków określonych w pkt 2-4 wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu – sąd administracyjny;
  • między kierownikami służb, inspekcji i straży administracji zespolonej tego samego powiatu, działających w imieniu własnym lub w imieniu starosty – starosta;
  • między organami administracji zespolonej w jednym województwie niewymienionymi w pkt 2 – wojewoda;
  • między organami jednostek samorządu terytorialnego w różnych województwach w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej – minister właściwy do spraw administracji publicznej;
  • między wojewodami oraz organami administracji zespolonej w różnych województwach – minister właściwy do spraw administracji publicznej;
  • między wojewodą a organami administracji niezespolonej – minister właściwy do spraw administracji publicznej po porozumieniu z organem sprawującym nadzór nad organem pozostającym w sporze wojewodą;
  • między organami administracji publicznej innymi niż wymienione w pkt 1-6 wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu – minister właściwy do spraw administracji publicznej;
  • między organami administracji publicznej, gdy jednym z nich jest minister – Prezes Rady Ministrów (§ 1). Spory kompetencyjne między organami jednostek samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej rozstrzyga sąd administracyjny (§ 2).
    Do czasu rozstrzygnięcia sporu o właściwość (sporu kompetencyjnego) organ administracji publicznej, na którego obszarze wynikła sprawa, podejmuje tylko czynności niecierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub słuszny interes obywateli i zawiadamia o tym organ właściwy do rozstrzygnięcia sporu (art. 23 KPA). Przez czynności niecierpiące zwłoki należy rozumieć w szczególności takie czynności, których przeprowadzenie w późniejszym terminie byłoby niemożliwe lub znacznie utrudnione albo których niezwłoczne przeprowadzenie jest uzasadnione ze względu na interes społeczny lub słuszny interes strony.

Postanowienie NSA w Warszawie z 5.6.2014 r., II FW 3/14:
„Spór kompetencyjny, o którym mowa w art. 22 § 2 KPA, może powstać jedynie przy rozstrzyganiu indywidualnej sprawy z zakresu administracji publicznej. Powstanie natomiast sporu pomiędzy organami jednostki samorządu terytorialnego, co do właściwości rozpatrzenia skargi wniesionej w trybie przepisów działu VIII KPA, nie jest sporem w rozumieniu art. 22 § 2 KPA, i nie podlega kognicji sądu administracyjnego”.

5.(K) Zgodnie z KPA, jeżeli samorządowe kolegium odwoławcze wskutek wyłączenia jego członków nie może załatwić sprawy, inne samorządowe kolegium odwoławcze (do załatwienia tej sprawy) wyznacza:
A. właściwy wojewódzki sąd administracyjny,
B. Naczelny Sąd Administracyjny,
C. minister właściwy do spraw administracji publicznej.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 27 § 3 KPA)
Pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie:
1) w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki;
2) swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia;
3) osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;
4) w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo w której przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych w pkt 2 i 3;
5) w której brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji;
6) z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub karne;
7) w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej (art. 24 § 1 KPA). Powody wyłączenia pracownika od udziału w postępowaniu trwają także po ustaniu małżeństwa (§ 1 pkt 2), przysposobienia, opieki lub kurateli (§ 1 pkt 3) – art. 24 § 2 KPA. Bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności niewymienionych w art. 24 § 1 KPA, które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika (art. 24 § 3 KPA). Wyłączony pracownik powinien podejmować tylko czynności niecierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron (art. 24 § 4 KPA). Członek organu kolegialnego podlega wyłączeniu w przypadkach określonych w art. 24 § 1 KPA. O wyłączeniu tego członka w przypadkach określonych w art. 24 § 3 KPA postanawia przewodniczący organu kolegialnego lub organu wyższego stopnia na wniosek strony, członka organu kolegialnego albo z urzędu (art. 27 § 1 KPA). Członek samorządowego kolegium odwoławczego podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, jeżeli brał udział w wydaniu decyzji objętej wnioskiem (art. 27 § 1a KPA). Jeżeli wskutek wyłączenia członków organu kolegialnego organ ten stał się niezdolny do podjęcia uchwały z braku wymaganego quorum, stosuje się odpowiednio przepisy art. 26 § 2 KPA (art. 27 § 2 KPA). Jeżeli samorządowe kolegium odwoławcze wskutek wyłączenia jego członków nie może załatwić sprawy, minister właściwy do spraw administracji publicznej, w drodze postanowienia, wyznacza inne samorządowe kolegium odwoławcze[8](art. 27 § 3 KPA).

Wyrok WSA w Gliwicach z 25.4.2017 r., IV SA/Gl 117/17:
„Norma art. 24 § 1 KPA zawiera enumeratywnie wymienione podstawy wyłączenia pracownika, które dotyczą również członków samorządowego kolegium odwoławczego zgodnie z art. 27 § 1 KPA. Taka podstawa wyłączenia pracownika (członka SKO) zawarta w przepisach o cechach enumeracji wyczerpującej nie może być przedmiotem wykładni rozszerzającej nawet wówczas gdy chodzi o zachowanie należytego stopnia obiektywizmu i bezstronności w załatwianiu indywidualnych spraw administracyjnych. Gwarancyjna rola tych przepisów powinna być zachowana w rozsądnych granicach”.

Wyrok WSA we Wrocławiu z 29.1.2015 r., II SA/Wr 858/14:
„Same związki towarzyskie, czy prowadzenie kancelarii adwokackich pod tym samym adresem przez członka samorządowego kolegium odwoławczego i inną osobę nie mogą być uznane za wystarczającą przesłankę do uznania, że w postępowaniu przed kolegium doszło do naruszenia przepisu art. 27 § 1 w zw. z art. 24 § 1 i § 3 KPA”.

6.(K) Zgodnie z KPA, jeżeli w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możności ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych danych:
A. organ administracji publicznej ustanawia kuratora dla wnoszącego podanie,
B. podanie pozostawia się bez rozpoznania,
C. organ administracji publicznej występuje do sądu o ustanowienie kuratora.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 64 § 1 KPA)
Zgodnie z art. 64 KPA, jeżeli w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możności ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych danych, podanie pozostawia się bez rozpoznania (§ 1). „Formuła ta nakłada na organ administracji publicznej obowiązek podjęcia wszelkich czynności zmierzających do ustalenia adresu wnoszącego podanie. Jak stanowi przepis, ustaleń dokonuje się na podstawie »posiadanych danych«. Niewątpliwie nie chodzi tu tylko o dane wynikające z samego podania. Użyte w przepisie pojęcie »danych« wymaga szerokiego ujęcia, obejmującego wszelkie informacje, wiadomości, rzeczy, fakty, na których można się oprzeć. Tak rozumiane »dane« zostały jednak w przepisie ograniczone do danych »posiadanych«. Mimo bezosobowej formy regulacji, wskazuje ona na dane posiadane przez organ administracji publicznej, do którego podanie zostało wniesione”[9]. Jeżeli podanie nie spełnia innych wymagań ustalonych w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż siedem dni, z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania (§ 2)[10]. Powyższa regulacja znajduje zastosowanie zarówno do podań wnoszonych przed wszczęciem postępowania, jak i podań wnoszonych w toku postępowania. Artykuł 41 KPA stanowi, że w toku postępowania strony oraz ich przedstawiciele i pełnomocnicy mają obowiązek zawiadomić organ administracji publicznej o każdej zmianie swojego adresu, w tym adresu elektronicznego (§ 1). W razie zaniedbania obowiązku określonego w § 1 doręczenie pisma pod dotychczasowym adresem ma skutek prawny (§ 2).

Wyrok WSA w Krakowie z 27.9.2017 r., III SA/Kr 711/17:
„Pozostawienie pisma bez rozpoznania, o którym mowa w art. 64 § 2 KPA, to czynność materialno-techniczna, o której należy zawiadomić stronę pismem. Pozostawienie wniosku bez rozpoznania w żadnym wypadku nie może polegać na całkowitej bierności organu prowadzącego postępowanie i niepodejmowaniu przez niego żadnych czynności w tym postępowaniu. Konieczne jest zawiadomienie strony o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania”.

Wyrok WSA we Wrocławiu z 21.9.2017  r., III SAB/Wr 21/17:
„W przypadku gdy strona usunęła brak formalny po terminie określonym w art. 64 § 2 KPA, lecz przed wysłaniem przez organ administracji publicznej pisma informującego o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania, stosowanie powołanego przepisu nie jest dozwolone”.

7.(K) Zgodnie z KPA, duchowni co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi:
A. nie mogą być świadkami,
B. mogą być świadkami, o ile wyrażą na to zgodę,
C. mogą być świadkami, o ile sąd kościelny uchyli tajemnicę spowiedzi.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 82 pkt 3 KPA)
Jak stanowi art. 82 KPA, świadkami nie mogą być:
1) osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń;
2) osoby obowiązane do zachowania w tajemnicy informacji niejawnych na okoliczności objęte tajemnicą, jeżeli nie zostały w trybie określonym obowiązującymi przepisami zwolnione od obowiązku zachowania tej tajemnicy;
3) duchowni co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi.
Zagadnienie tajemnicy spowiedzi uregulowane jest w kodeksie prawa kanonicznego z 1983 r. Zgodnie z 983 kanonem tego kodeksu, tajemnica sakramentalna jest nienaruszalna; dlatego nie wolno spowiednikowi słowami lub w jakikolwiek inny sposób i dla jakiejkolwiek przyczyny w czymkolwiek zdradzić penitenta (§ 1). Obowiązek zachowania tajemnicy ma także tłumacz, jeśli występuje, jak również wszyscy inni, którzy w jakikolwiek sposób zdobyli ze spowiedzi wiadomości o grzechach (§ 2). Z kolei kanon 984 stanowi, że bezwzględnie zabrania się spowiednikowi korzystania z wiadomości uzyskanych w spowiedzi, powodujących uciążliwość dla penitenta, nawet przy wykluczeniu wszelkiego niebezpieczeństwa wyjawienia (§ 1). Kto posiada władzę, nie może w żaden sposób korzystać w zewnętrznym zarządzaniu z wiadomości, jakie uzyskał o grzechach wyznanych w jakimkolwiek czasie w spowiedzi (§ 2).

8.(K) Zgodnie z KPA, w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony, organ administracji publicznej:
A. umarza postępowanie,
B. może umorzyć postępowanie, o ile nie wyznaczono kuratora dla strony,
C. zawiesza postępowanie.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 97 § 1 pkt 2 KPA)
Organ administracji publicznej zawiesza postępowanie:
1) w razie śmierci strony lub jednej ze stron, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony do udziału w postępowaniu nie jest możliwe i nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 30 § 5 KPA, a postępowanie nie podlega umorzeniu jako bezprzedmiotowe (art. 105 KPA);
2) w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony;
3) w razie utraty przez stronę lub przez jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych;
4) gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd;
5) na wniosek Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, w przypadku gdy stroną postępowania jest podmiot w restrukturyzacji, o którym mowa w art. 2 pkt 44 ustawy z 10.6.2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U. poz. 996 i 1997 oraz z 2017 r. poz. 791)[11](art. 97 § 1 KPA). Gdy ustąpią przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania, o których mowa w § 1 pkt 1-4, organ administracji publicznej podejmie postępowanie z urzędu lub na żądanie strony[12] (art. 97 § 2 KPA). „Obligatoryjne zawieszenie postępowania administracyjnego ze względu na śmierć przedstawiciela ustawowego strony nie obejmuje wszystkich wskazanych przepisami sytuacji zastępstwa procesowego. Przyjmuje się, że chodzi tu wyłącznie o przypadek śmierci przedstawiciela ustawowego osoby fizycznej (rodziców, opiekuna, kuratora), nie odnosi się on natomiast do przedstawicieli ustawowych lub statutowych jednostek organizacyjnych”[13]. Zaznaczyć też trzeba, że śmierć pełnomocnika nie skutkuje zawieszeniem postępowania administracyjnego.

9.(K) Zgodnie z KPA, strona może zażądać uzupełnienia decyzji co do rozstrzygnięcia bądź co do prawa odwołania w terminie:
A. czternastu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji,
B. dwudziestu jeden dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji,
C. miesiąca od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 111 § 1 KPA)
Decyzja administracyjna powinna zawierać:
1) oznaczenie organu administracji publicznej;
2) datę wydania;
3) oznaczenie strony lub stron;
4) powołanie podstawy prawnej;
5) rozstrzygnięcie;
6) uzasadnienie faktyczne i prawne;
7) pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie oraz o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach zrzeczenia się odwołania;
8) podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego pracownika organu upoważnionego do wydania decyzji, a jeżeli decyzja wydana została w formie dokumentu elektronicznego – kwalifikowany podpis elektroniczny;
9) w przypadku decyzji, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego, sprzeciw od decyzji lub skarga do sądu administracyjnego – pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa, sprzeciwu od decyzji lub skargi oraz wysokości opłaty od powództwa lub wpisu od skargi lub sprzeciwu od decyzji, jeżeli mają one charakter stały, albo podstawie do wyliczenia opłaty lub wpisu o charakterze stosunkowym, a także możliwości ubiegania się przez stronę o zwolnienie od kosztów albo przyznanie prawa pomocy[14] (art. 107 § 1 KPA). Przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja (art. 107 § 2 KPA). Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne – wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa (art. 107 § 3 KPA). Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony; nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzji wydanych na skutek odwołania (art. 107 § 4 KPA). Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji również w przypadkach, w których z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny (art. 107 § 5 KPA). Strona może w terminie czternastu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji zażądać jej uzupełnienia co do rozstrzygnięcia bądź co do prawa odwołania, wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego albo sprostowania zamieszczonego w decyzji pouczenia w tych kwestiach (art. 111 § 1 KPA). Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, może ją uzupełnić lub sprostować z urzędu w zakresie, o którym mowa w art. 111 § 1 KPA, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji (art. 111 § 1a KPA). Uzupełnienie lub odmowa uzupełnienia decyzji następuje w formie postanowienia (art. 111 § 1b KPA). W przypadku wydania postanowienia, o którym mowa w art. 111 § 1b KPA, termin dla strony do wniesienia odwołania, powództwa lub skargi biegnie od dnia jego doręczenia lub ogłoszenia (art. 111 § 2 KPA). Błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania lub skutków zrzeczenia się odwołania albo wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia[15] (art. 112 KPA). Ponadto „w zależności od stopnia  wadliwości, wpływającej na treść danej decyzji, w teorii prawa administracyjnego wyróżnia się wadliwość istotną i nieistotną. Wadliwość istotna decyzji może powodować jej uchylenie lub zmianę w trybie środków zaskarżenia oraz środków nadzoru. Szczególną postacią wadliwości istotnej jest wadliwość kwalifikowana, skutkująca stwierdzeniem nieważności decyzji. Stwierdzenie natomiast wadliwości nieistotnej decyzji nie pociąga za sobą konieczności wyeliminowania jej z obrotu prawnego, bowiem wady te nie obejmują treści decyzji w takim stopniu, by można było mówić, że mają one wpływ na prawa lub obowiązki stron wypływające z tej decyzji”[16].

Wyrok NSA w Warszawie z 4.7.2017 r., II OSK 2260/16:
„1. Żaden przepis procedury administracyjnej nie nakłada na organ obowiązku sprostowania błędnego pouczenia. W szczególności dotyczy to art. 112 KPA, zgodnie z którym błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania albo wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia. Z przepisu tego nie wynika w żaden sposób, że błędne pouczenie musi być przez organ sprostowane.
2. O sprostowaniu stanowi, trafnie przywołany przez Sąd I instancji, art. 111 KPA, który w § 1a wprowadza uprawnienie (a nie obowiązek) organu w zakresie sprostowania orzeczenia. W sytuacji gdy organ nie skorzysta z tego uprawnienia, a strona nie złoży stosownego wniosku przewidzianego w § 1 art. 111 KPA, nie może być mowy o bezczynności organu w zakresie braku sprostowania pouczenia”.

Wyrok WSA w Gdańsku z 21.12.2016 r., III SA/Gd 836/16:
„1. Badanie dopuszczalności wniesionego odwołania powinno wyprzedzać ustalenia w przedmiocie zachowania terminu do jego wniesienia. W przypadku, gdy zażalenie jest niedopuszczalne nie można bowiem rozważać zachowania terminu, lecz należy rozstrzygnąć w przedmiocie jego dopuszczalności.
2. Pouczenie odnoszące się do odmowy sprostowania oraz uzupełnienia postanowienia w trybie art. 111 KPA, jest błędne, bowiem na tego typu postanowienie nie przysługuje zażalenie. Prawa do zaskarżenia danego aktu administracyjnego nie kreuje samoistnie pouczenie, lecz musi ono wynikać z obowiązujących przepisów prawa.
3. Nie ma normy prawa, która dopuszczałaby zaskarżenie postanowienia o odmowie uzupełnienia decyzji (art. 111 KPA). Ustawodawca bowiem nie przewidział możliwości odrębnego wniesienia zażalenia na tego typu orzeczenie proceduralne (akcesoryjne)”.

10.(K) Zgodnie z KPA, w sprawie zakończonej decyzją ostateczną, jeżeli wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję:
A. wznawia się postępowanie,
B. stwierdza się nieważność decyzji,
C. stwierdza się wygaśnięcie decyzji.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 145 § 1 pkt 5 KPA)
W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:
1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;
2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa;
3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27 KPA;
4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu;
5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję;
6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu;
7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2 KPA);
8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione (art. 145 § 1 KPA). Z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 KPA postępowanie może być wznowione również przed stwierdzeniem sfałszowania dowodu lub popełnienia przestępstwa orzeczeniem sądu lub innego organu, jeżeli sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego (art. 145 § 2 KPA). Z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 KPA można wznowić postępowanie także w przypadku, gdy postępowanie przed sądem lub innym organem nie może być wszczęte na skutek upływu czasu lub z innych przyczyn określonych w przepisach prawa (art. 145 § 3 KPA).

Wyrok WSA w Gliwicach z 17.10.2017 r., IV SA/Gl 123/17, http://www.orzeczenia-nsa.pl:
„Prawidłowe jest stanowisko organu odwoławczego wskazującego, że skoro skarżąca w swoim piśmie wskazała na trzy odrębne tryby wzruszenia decyzji, to obowiązkiem organu pierwszej instancji jest odniesienie się do każdego z tych trybów w odrębnym postępowaniu. Oczywistym przy tym jest, że w konkretnym postępowaniu administracyjnym organ administracji może procedować tylko w jednym trybie nadzwyczajnym. Nie można bowiem w jednej decyzji administracyjnej wypowiadać się w kwestii trzech różnych trybów nadzwyczajnych”.

Wyrok WSA w Krakowie z 6.10.2017 r., II SA/Kr 838/17:
„System weryfikacji decyzji administracyjnej na drodze administracyjnej oparty jest na zasadzie niekonkurencyjności, co oznacza, że poszczególne tryby nadzwyczajne mają na celu usunięcie tylko określonego rodzaju wadliwości decyzji i nie mogą być stosowane zamiennie. Naruszenie wyłączności stosowania określonego trybu nadzwyczajnego weryfikacji decyzji stanowi rażące naruszenie prawa, będące podstawą stwierdzenia nieważności decyzji z mocy art. 156 § 1 pkt 2 KPA. Zatem żadna z przesłanek wznowienia postępowania wymienionych w art. 145 § 1 pkt 1-8 KPA nie może jednocześnie skutkować nieważnością decyzji administracyjnej”.

11.(K) Zgodnie z KPA, sprzeciw prokuratora od decyzji ostatecznej powinien być rozpatrzony i załatwiony w terminie:
A. siedmiu dni od daty jego wniesienia,
B. czternastu dni od daty jego wniesienia,
C. trzydziestu dni od daty jego wniesienia.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 185 § 1 KPA)
Zgodnie z art. 184 KPA, prokuratorowi służy prawo wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej, jeżeli przepisy kodeksu lub przepisy szczególne przewidują wznowienie postępowania, stwierdzenie nieważności decyzji albo jej uchylenie lub zmianę (§ 1). Prokurator wnosi sprzeciw do organu właściwego do wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności decyzji albo jej uchylenia lub zmiany (§ 2). Sprzeciw od decyzji wydanej przez ministra wnosi Prokurator Generalny (§ 3). Jeżeli podstawą sprzeciwu jest naruszenie przepisu art. 145 § 1 pkt 4 KPA, wniesienie sprzeciwu wymaga zgody strony (§ 4). Sprzeciw prokuratora powinien być rozpatrzony i załatwiony w terminie trzydziestu dni od daty jego wniesienia (art. 185 § 1 KPA). W razie niezałatwienia sprzeciwu w terminie określonym w art. 185 § 1 KPA mają odpowiednie zastosowanie przepisy art. 36-38 KPA (art. 185 § 2 KPA). W przypadku wniesienia sprzeciwu przez prokuratora właściwy organ administracji publicznej wszczyna w sprawie postępowanie z urzędu, zawiadamiając o tym strony (art. 186 KPA). W przypadku wniesienia przez prokuratora sprzeciwu organ administracji publicznej, do którego sprzeciw wniesiono, obowiązany jest niezwłocznie rozpatrzyć, czy zachodzi potrzeba wstrzymania wykonania decyzji do chwili załatwienia sprzeciwu (art. 187 KPA). Prokurator, który wniósł skargę na decyzję organu administracji publicznej do sądu administracyjnego, nie może z tych samych przyczyn wnieść sprzeciwu (art. 189 KPA).

12.(A/R) Zgodnie z PrPostAdm, wniosek o wyłączenie sądu jest niedopuszczalny i podlega:
A. pozostawieniu bez rozpoznania,
B. odrzuceniu,
C. oddaleniu.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 20 § 4 PrPostAdm)
Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy w sprawach:
1) w których jest stroną lub pozostaje z jedną z nich w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziałuje na jego prawa lub obowiązki;
2) swojego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia;
3) osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;
4) w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem jednej ze stron;
5) w których świadczył usługi prawne na rzecz jednej ze stron lub jakiekolwiek inne usługi związane ze sprawą;
6) w których brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jak też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których występował jako prokurator;
6a) dotyczących skargi na decyzję lub postanowienie rozstrzygające sprawę co do istoty wydanych w postępowaniu administracyjnym nadzwyczajnym, jeżeli w prowadzonym wcześniej postępowaniu sądowoadministracyjnym dotyczącym kontroli legalności decyzji albo postanowienia wydanych w postępowaniu administracyjnym zwyczajnym, brał udział w wydaniu wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie;
7) w których brał udział w rozstrzyganiu sprawy w organach administracji publicznej (art. 18 § 1 PrPostAdm). Powody wyłączenia trwają także po ustaniu uzasadniającego je małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli (art. 18 § 2 PrPostAdm). Sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego skargą o wznowienie postępowania, nie może orzekać co do tej skargi (art. 18 § 3 PrPostAdm). Niezależnie od przyczyn wymienionych w art. 18 KPA, sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie (art. 19 PrPostAdm). Wniosek o wyłączenie sędziego strona zgłasza na piśmie lub ustnie do protokołu posiedzenia w sądzie, w którym sprawa się toczy, uprawdopodabniając przyczyny wyłączenia (art. 20 § 1 PrPostAdm). „Oprócz elementów formalnych wskazanych w art. 46 PrPostAdm wniosek o wyłączenie sędziego musi zawierać: a) wskazanie sędziego, którego przedmiotowe żądanie dotyczy, b) podanie przyczyny uzasadniającej wyłączenie, c) uprawdopodobnienie tej przyczyny wyłączenia przez wskazanie dowodów, które mają czynić prawdopodobnymi okoliczności podane przez stronę. Jeżeli wniosek nie zawiera elementów, o których mowa w powołanym przepisie, sąd wzywa stronę do uzupełnienia wniosku w trybie art. 49 § 1 PrPostAdm, pod rygorem pozostawienia jego bez rozpoznania”[17].  Strona, która przystąpiła do rozprawy, powinna uprawdopodobnić ponadto, że przyczyna wyłączenia dopiero później powstała lub stała się jej znana (art. 20 § 2 PrPostAdm). Do czasu rozstrzygnięcia sprawy o wyłączenie sędzia może spełniać tylko czynności niecierpiące zwłoki (art. 20 § 3 PrPostAdm). Sędzia powinien zawiadomić sąd o zachodzącej podstawie swojego wyłączenia i wstrzymać się od udziału w sprawie (art. 21 PrPostAdm). O wyłączeniu sędziego rozstrzyga sąd administracyjny, w którym sprawa się toczy (art. 22 § 1 PrPostAdm). Postanowienie wydaje sąd w składzie trzech sędziów, na posiedzeniu niejawnym, po złożeniu wyjaśnienia przez sędziego, którego wniosek dotyczy (art. 22 § 2 PrPostAdm). W razie gdy sąd administracyjny, o którym mowa w art. 22 § 1 KPA, nie może podjąć postanowienia z powodu braku dostatecznej liczby sędziów, Naczelny Sąd Administracyjny wyznacza inny sąd do rozpoznania wniosku (art. 22 § 3 PrPostAdm). Ponowny wniosek o wyłączenie sędziego niezawierający podstaw wyłączenia albo oparty na tych samych okolicznościach, podlega odrzuceniu bez składania wyjaśnień przez sędziego, którego dotyczy. Postanowienie wydaje sąd w składzie trzech sędziów, na posiedzeniu niejawnym (art. 22 § 4 PrPostAdm). Z kolei wniosek o wyłączenie sądu jest niedopuszczalny i podlega odrzuceniu na posiedzeniu niejawnym (art. 20 § 4 PrPostAdm).

Postanowienie NSA w Warszawie z 2.7.2015 r., II OZ 631/15:
„W przypadku złożenia przez stronę wniosku o wyłączenie sędziego (sędziów) przepis art. 20 § 3 PrPostAdm zakazuje sędziemu (sędziom) którego wniosek dotyczy podejmowania czynności w sprawie, za wyjątkiem tych niecierpiących zwłoki, tj. takich których niedokonanie naraziłoby stronę na szkodę, uniemożliwiając lub utrudniając właściwe rozstrzygnięcie sprawy. Taką czynnością niecierpiącą zwłoki z pewnością nie jest wydanie rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie jeszcze przed rozpoznaniem wniosku o wyłączenie objętych nim sędziów”.

 Postanowienie NSA w Warszawie z 15.1.2015 r., II OZ 3/15:
„Przepisy procedury sądowoadministracyjnej nie przewidują instytucji wyłączenia sądu, ale poszczególnych sędziów. O ile żaden przepis nie wymaga, aby przyczyny uprawdopodabniające wyłączenie sędziego były zindywidualizowane w stosunku do każdego sędziego objętego wnioskiem, bowiem ta sama przyczyna może dotyczyć wszystkich sędziów, to jednak niewskazanie na konkretnego sędziego (sędziów) z imienia i nazwiska czyni niemożliwym rozpoznanie wniosku. Nie można w takim przypadku stwierdzić, czy zachodzi w ogóle przesłanka wyłączenia określona w PrPostAdm jako istnienie okoliczności, która w odniesieniu do konkretnej osoby mogłaby wywołać wątpliwości co do jej bezstronności. Brak tych danych uniemożliwia nadanie pismu dalszego biegu i uzasadnia wezwanie strony do uzupełnienia jego braków, stosownie do art. 49 § 1 PrPostAdm”.

Postanowienie NSA w Warszawie z 23.8.2013 r., I OZ 701/13:
„Przepisy art. 18 i 19 PrPostAdm, stanowiące o podstawach wyłączenia sędziego, oraz art. 20 § 2 PrPostAdm, nie precyzują terminu do złożenia takiego wniosku. Taki wniosek może również spowodować wyłączenie sędziego od podejmowania przez niego czynności sądowych chociażby do czasu prawomocnego zakończenia sprawy, np. weryfikacji braków formalnych skargi kasacyjnej. O ile wniosek o wyłączenie sędziego złożony po zakończeniu postępowania sądowoadministracyjnego prawomocnym orzeczeniem jest niedopuszczalny, to nie można uznać, że już samo wydanie przez sąd I instancji orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie odniesie identyczny skutek”.

13.(A/R) Zgodnie z PrPostAdm, w trybie uproszczonym sąd rozpoznaje sprawy na posiedzeniu:
A. jawnym w składzie jednego sędziego,
B. niejawnym w składzie jednego sędziego,
C. niejawnym w składzie trzech sędziów.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 120 PrPostAdm)
Artykuł 119 PrPostAdm stanowi, że sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, jeżeli:
1) decyzja lub postanowienie są dotknięte wadą nieważności, o której mowa w art. 156 § 1 KPA lub w innych przepisach albo wydane zostały z naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania;
2) strona zgłosi wniosek o skierowanie sprawy do rozpoznania w trybie uproszczonym, a żadna z pozostałych stron w terminie czternastu dni od zawiadomienia o złożeniu wniosku nie zażąda przeprowadzenia rozprawy;
3) przedmiotem skargi jest postanowienie wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także postanowienie rozstrzygające sprawę co do istoty oraz postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;
4) przedmiotem skargi jest bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania;
5) decyzja została wydana w postępowaniu uproszczonym, o którym mowa w dziale II w rozdziale 14 KPA[18]. Sprawa może być również rozpoznana w trybie uproszczonym w przypadku, o którym mowa w art. 55 § 2 PrPostAdm (art. 121 PrPostAdm). W trybie uproszczonym sąd rozpoznaje sprawy na posiedzeniu niejawnym w składzie trzech sędziów (art. 120 PrPostAdm). Sąd rozpoznający sprawę w trybie uproszczonym może przekazać sprawę do rozpoznania na rozprawie (art. 122 PrPostAdm).

Wyrok WSA w Opolu z 13.6.2017 r., II SA/Op 213/17:
„Według art. 119 pkt 3 oraz art. 120 PrPostAdm, jeżeli przedmiotem skargi jest m.in. postanowienie wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie, sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w składzie trzech sędziów. W przypadku skarg na tego rodzaju postanowienia, skierowanie ich do rozpoznania w powyższym trybie nie jest uzależnione od wniosku strony”.

14.(A/R) Zgodnie z PrPostAdm, sąd umarza zawieszone postępowanie w razie śmierci strony, po upływie:
A. dwóch lat od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania z tej przyczyny,
B. trzech lat od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania z tej przyczyny,
C. pięciu lat od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania z tej przyczyny.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 130 § 1 pkt 3 PrPostAdm)
Sąd administracyjny umarza zawieszone postępowanie:
1) jeżeli wniosek o podjęcie postępowania zawieszonego na zgodny wniosek stron albo z przyczyn wskazanych w art. 125 § 1 pkt 3 PrPostAdm, nie został zgłoszony w ciągu trzech lat od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu;
2) w razie stwierdzenia braku następcy prawnego strony, która utraciła zdolność sądową, a w każdym razie po upływie trzech lat od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu z tej przyczyny;
3) w razie śmierci strony, po upływie pięciu lat od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania z tej przyczyny (art. 130 § 1 PrPostAdm). Umorzenie zawieszonego postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym powoduje uprawomocnienie się orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego (art. 130 § 2 PrPostAdm). Postanowienie w przedmiocie zawieszenia, podjęcia i umorzenia postępowania może zapaść na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie o zawieszeniu postępowania i o odmowie podjęcia postępowania przysługuje zażalenie (art. 131 PrPostAdm).

Postanowienie WSA w Warszawie z 16.6.2010 r., I SA/Wa 348/10:
„Prawomocne postanowienie o zawieszeniu postępowania – zawierające przyczynę zawieszenia – ma prejudycjalny charakter dla umorzenia postępowania”.

15.(A/R) Zgodnie z PrPostAdm, zażalenie wniesione na zarządzenie przewodniczącego o pozostawieniu pisma bez rozpoznania, od którego pomimo wezwania, nie została uiszczona należna opłata:
A. wolne jest od wpisu,
B. podlega obowiązkowi uiszczenia wpisu,
C. podlega obowiązkowi uiszczenia opłaty kancelaryjnej.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 220 § 1 i 4 PrPostAdm)
Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie zostanie uiszczona należna opłata. W tym przypadku, z zastrzeżeniem § 2 i 3, przewodniczący wzywa wnoszącego pismo, aby pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania uiścił opłatę w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia wezwania. W razie bezskutecznego upływu tego terminu przewodniczący wydaje zarządzenie o pozostawieniu pisma bez rozpoznania[19] (art. 220 § 1 PrPostAdm). Jeżeli pismo wniosła osoba zamieszkała lub mająca siedzibę za granicą, która nie ma w kraju przedstawiciela, przewodniczący wyznaczy termin do uiszczenia opłaty nie krótszy niż dwa miesiące (art. 220 § 2 PrPostAdm). Skarga, skarga kasacyjna, zażalenie oraz skarga o wznowienie postępowania, od których pomimo wezwania nie został uiszczony należny wpis, podlegają odrzuceniu przez sąd[20] (art. 220 § 3 PrPostAdm). Zażalenie wniesione na zarządzenie przewodniczącego o pozostawieniu pisma bez rozpoznania lub na postanowienie sądu o odrzuceniu środków prawnych wymienionych w art. 220 § 3 PrPostAdm, wolne jest od wpisu (art. 220 § 4 PrPostAdm).

Postanowienie NSA w Warszawie z 26.1.2015 r., II OSK 66/15:
„Zdarzeniem, które zwalnia stronę od obowiązku uiszczenia wpisu w wyznaczonym terminie jest złożenie w tym terminie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych. W takim przypadku pierwotne wezwanie do uiszczenia wpisu traci moc i powinno być powtórzone po prawomocnym zakończeniu postępowania w przedmiocie prawa pomocy w sposób niekorzystny dla skarżącego”.

Postanowienie NSA w Warszawie z 13.1.2015 r., II GZ 766/14:
„Złożenie wniosku o uzasadnienie orzeczenia nie jest »warunkowe«, tj. nie ma zastosowania art. 220 § 1 PrPostAdm uzależniający wykonanie danej czynności (w tym przypadku sporządzenie uzasadnienia) od uiszczenia należnej opłaty. Tak więc wniosek o sporządzenie uzasadnienia uruchamia procedurę sporządzenia uzasadnienia niezależnie od tego, czy należną opłatę w kwocie 100 zł strona wnioskująca uiściła”.

Postanowienie NSA w Warszawie z 2.10.2014 r., I GSK 1624/14:
„Należy uznać, że dniem, w którym uiszczono wpis sądowy za pomocą elektronicznego środka komunikacji jest dzień, w którym polecenie przelewu wprowadzone zostało do urządzenia nadawczego, w taki sposób, żeby bank mógł zapoznać się z jego treścią (pod warunkiem, że na rachunku bankowym zlecającego znajdują się środki pozwalające na realizację przelewu)”.

16.(A/R) Zgodnie z PrPostAdm, dalsze wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem wydanym na skutek skargi o wznowienie postępowania, jest:
A. w każdym przypadku niedopuszczalne,
B. dopuszczalne, jeżeli skarga o wznowienie postępowania została oparta na tej podstawie, że Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie,
C. dopuszczalne, jeżeli skarga o wznowienie postępowania została oparta na tej podstawie, że orzeczenie zostało uzyskane za pomocą przestępstwa.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 285 PrPostAdm)
Zgodnie z art. 272  PrPostAdm, można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie (§ 1). W sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Jeżeli w chwili wydania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego orzeczenie sądowe nie było jeszcze prawomocne na skutek wniesienia środka odwoławczego, który został następnie odrzucony, termin biegnie od dnia doręczenia postanowienia o odrzuceniu (§ 2). Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy potrzeba taka wynika z rozstrzygnięcia organu międzynarodowego działającego na podstawie umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio, z tym że termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania biegnie od dnia doręczenia stronie lub jej pełnomocnikowi rozstrzygnięcia organu międzynarodowego (§ 3). Z kolei zgodnie z art. 285 § 1 PrPostAdm, niedopuszczalne jest dalsze wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem wydanym na skutek skargi o wznowienie postępowania (§ 1). Przepisu art. 285 § 1 PrPostAdm nie stosuje się jednak, jeżeli skarga o wznowienie postępowania została oparta na podstawie wznowienia określonej w art. 272 § 1 i 3 PrPostAdm (§ 2).

Postanowienie NSA w Warszawie z 29.3.2011 r.,  II OSK 237/11:
„Zakaz dalszego wznowienia dotyczy nie tylko prawomocnych orzeczeń rozstrzygających skargę o wznowienie postępowania co do meritum, ale także orzeczeń, które kończą postępowanie z przyczyn formalnych. Niedopuszczalne jest zatem wznowienie postępowania w sytuacji, gdy w sprawie została już odrzucona skarga o wznowienie postępowania”.

17.(A/R) Zgodnie z PrPostAdm, skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia:
A. nie podlega opłacie,
B. podlega opłacie stałej,
C. podlega opłacie stosunkowej.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 285a § 4 PrPostAdm)
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia przysługuje od prawomocnego orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego, gdy przez jego wydanie została stronie wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie orzeczenia w drodze innych przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe. Skarga przysługuje również w wyjątkowych przypadkach od prawomocnego orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego, jeżeli strony nie skorzystały z przysługujących im środków prawnych, gdy niezgodność z prawem wynika z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela, chyba że jest możliwa zmiana lub uchylenie orzeczenia w drodze innych przysługujących stronie środków prawnych. Od orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego skarga nie przysługuje, z wyjątkiem gdy niezgodność z prawem wynika z rażącego naruszenia norm prawa Unii Europejskiej. Orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego traktuje się jak orzeczenia wydane w postępowaniu wywołanym wniesieniem skargi. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia podlega opłacie stałej (art. 285a § 1-4 PrPostAdm). W przypadkach, o których mowa w art. 285a § 1, 2 i 3 PrPostAdm skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia może wnieść także Prokurator Generalny lub Rzecznik Praw Obywatelskich. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia powinna zawierać:
1) oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest ono zaskarżone w całości lub w części;
2) przytoczenie jej podstaw oraz ich uzasadnienie;
3) wskazanie przepisu prawa, z którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodne;
4) uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie orzeczenia, którego skarga dotyczy;
5) wykazanie, że wzruszenie zaskarżonego orzeczenia w drodze innych środków prawnych nie było i nie jest możliwe, a ponadto – gdy skargę wniesiono stosując art. 285a § 2 PrPostAdm – że występuje wyjątkowy przypadek uzasadniający wniesienie skargi;
6) wniosek o stwierdzenie niezgodności orzeczenia z prawem (art. 285e § 1 PrPostAdm). Skarga powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma strony. Do skargi – oprócz jej odpisów dla doręczenia ich stronom i uczestnikom postępowania – dołącza się dwa odpisy przeznaczone do akt Naczelnego Sądu Administracyjnego (art. 285e § 2 PrPostAdm). Skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, w terminie dwóch lat od dnia jego uprawomocnienia się. W razie stwierdzenia niezachowania warunków formalnych określonych w art. 285e § 2 PrPostAdm, przewodniczący wzywa o poprawienie lub uzupełnienie skargi. Skargę nieopłaconą, skargę wniesioną z naruszeniem art. 175 § 1 PrPostAdm oraz skargę, której braków strona nie uzupełniła w terminie, sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym (art. 285f § 1-3 PrPostAdm).

Wyrok NSA w Warszawie z 12.5.2017 r., I GNP 1/17:
„Pojęcie »niezgodność z prawem« (art. 285a § 3 zd. pierwsze PrPostAdm) nie zostało zdefiniowane w PrPostAdm, lecz z kontekstu przepisów regulujących ten środek prawny można wywieść, że skoro niezgodność ta ma wynikać z rażącego naruszenia norm prawa Unii Europejskiej, to nie może ona dotyczyć każdego naruszenia prawa, ale tyko takiego, które polega na oczywistej i rażącej obrazie prawa, mającej elementarny i kwalifikowany charakter, niewymagającej głębszej analizy prawniczej. Niezgodność ta może również wynikać ze sprzecznego z obowiązującymi standardami orzekania oraz być wynikiem dokonania oczywiście błędnej wykładni lub wadliwego zastosowania prawa. Natomiast nie stanowi niezgodności z prawem wybór jednej z możliwych interpretacji przepisów prawa, choćby a posteriori okazała się nieprawidłowa”.

Wyrok NSA w Warszawie z 22.3.2017 r., I FNP 3/16:
„1. Naruszenie norm prawa Unii Europejskiej (art. 285a § 3 PrPostAdm) ma dotyczyć konkretnej normy prawa Unii Europejskiej, która była stosowana w rozpoznawanej sprawie lub powinna być stosowana, przy czym naruszenie takiej normy ma charakter rażący.
2. W postępowaniu o stwierdzenie niezgodności z prawem wyroku nie mogą być uwzględnione zarzuty dotyczące oceny dowodów, gdy zmierzają one jedynie do podważenia ustaleń faktycznych.
3. Należące do sfery faktów twierdzenie, że podatnik dochował należytej staranności w relacjach ze swoimi kontrahentami, nie może stanowić podstawy do stwierdzenia niezgodności z prawem Unii Europejskiej prawomocnego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego na podstawie art. 285a § 3 PrPostAdm”.

18.(A/R) Zgodnie z PrPostAdm, jeżeli zaginięcie lub zniszczenie akt nastąpiło wskutek siły wyższej, sąd wszczyna postępowanie o odtworzenie akt:
A. tylko z urzędu,
B. tylko na wniosek strony,
C. zarówno z urzędu, jak i na wniosek strony.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 289 § 2 PrPostAdm)
Odtworzeniu ulegają akta zaginione lub zniszczone w całości lub w części. W sprawie prawomocnie zakończonej odtworzeniu podlega orzeczenie kończące postępowanie w sprawie oraz ta część akt, która jest niezbędna do ustalenia jego treści i do wznowienia postępowania (art. 288  PrPostAdm). Sąd wszczyna postępowanie z urzędu lub na wniosek strony (art. 289 § 1 PrPostAdm). Sąd wszczyna postępowanie tylko na wniosek strony, jeżeli zaginięcie lub zniszczenie akt nastąpiło wskutek siły wyższej (art. 289 § 2 PrPostAdm). Do odtworzenia akt sprawy będącej w toku właściwy jest sąd, w którym sprawa ostatnio się toczyła (art. 290 § 1 PrPostAdm). Jeżeli właściwy byłby Naczelny Sąd Administracyjny, Sąd ten przekaże sprawę sądowi pierwszej instancji, chyba że chodzi o odtworzenie tylko akt tego Sądu (art. 290 § 2 PrPostAdm). Postępowanie w razie zaginięcia lub zniszczenia akt w sprawie prawomocnie zakończonej przeprowadza sąd, w którym sprawa toczyła się w pierwszej instancji (art. 290 § 3 PrPostAdm). We wniosku o odtworzenie akt należy ponadto określić dokładnie sprawę, dołączyć wszelkie urzędowo poświadczone odpisy znajdujące się w posiadaniu zgłaszającego wniosek oraz wskazać znane mu miejsca, w których dokumenty lub ich odpisy się znajdują (art. 291 PrPostAdm).

19.(N) Zgodnie z PrPostAdm, wniosek o sprostowanie wyroku:
A. przerywa bieg terminu do wniesienia środka zaskarżenia,
B. powoduje zawieszenie biegu terminu do wniesienia środka zaskarżenia,
C. nie ma wpływu na bieg terminu do wniesienia środka zaskarżenia.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 159 PrPostAdm)
Sąd może z urzędu sprostować w wyroku niedokładności, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki (art. 156 § 1 PrPostAdm). Sprostowanie sąd może postanowić na posiedzeniu niejawnym. O sprostowaniu umieszcza się wzmiankę na oryginale wyroku, a na żądanie stron także na udzielonych im odpisach. Dalsze odpisy powinny być zredagowane w brzmieniu uwzględniającym postanowienie o sprostowaniu  (art. 156 § 2 PrPostAdm). Jeżeli sprawa toczy się przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, Sąd ten może z urzędu sprostować wyrok pierwszej instancji (art. 156 § 3 PrPostAdm). Wniosek o sprostowanie, uzupełnienie lub wykładnię wyroku nie ma wpływu na bieg terminu do wniesienia środka zaskarżenia  (art. 159 PrPostAdm).

Postanowienie NSA w Warszawie z 12.4.2011 r., II FPS 6/10:
„Literalne odczytanie art. 156 PrPostAdm sugeruje, że sprostowanie może nastąpić jedynie z urzędu. Jednakże art. 159 i 194 § 1 pkt 5 PrPostAdm jednoznacznie przesądzają, że sprostowania orzeczenia można również dokonać na wniosek podmiotu uprawnionego”.

20.(N) Zgodnie z PrPostAdm, jeżeli strona reprezentowana przez adwokata, najpóźniej przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia nie zgłosi wniosku o przyznanie należnych kosztów postępowania:
A. traci uprawnienie do żądania zwrotu kosztów,
B. może zgłosić taki wniosek w terminie 7 dni od zamknięcia rozprawy,
C. może zgłosić taki wniosek w terminie 14 dni od zamknięcia rozprawy.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 210 § 1 i 2 PrPostAdm)
Do niezbędnych kosztów postępowania prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem lub radcą prawnym, zalicza się poniesione przez stronę koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub pełnomocnika oraz równowartość zarobku lub dochodu utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie (art. 205 § 1 PrPostAdm). Do niezbędnych kosztów postępowania strony reprezentowanej przez adwokata lub radcę prawnego zalicza się ich wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata lub radcy prawnego, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony (art. 205 § 2 PrPostAdm). Przysługujące stronie należności z tytułu kosztów przejazdów oraz utraconego zarobku lub dochodu ustala się i wypłaca według zasad określonych w przepisach działu 2 tytułu III ustawy z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 623 oraz z 2017 r. poz. 85) – art. 205 § 3 PrPostAdm. Przepisy § 2 i 3 stosuje się odpowiednio do strony reprezentowanej przez doradcę podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 205 § 4 PrPostAdm). Sąd może w uzasadnionych przypadkach odstąpić od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania w całości lub w części, w szczególności jeżeli skarga została uwzględniona w części niewspółmiernej w stosunku do wartości przedmiotu sporu ustalonej w celu pobrania wpisu (art. 206 PrPostAdm). Strona traci uprawnienie do żądania zwrotu kosztów, jeżeli najpóźniej przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia nie zgłosi wniosku o przyznanie należnych kosztów. Stronę działającą bez adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego sąd powinien pouczyć o skutkach niezgłoszenia wniosku w powyższym terminie (art. 210 § 1 PrPostAdm). Przepis § 1 nie ma zastosowania w przypadku orzekania na posiedzeniu niejawnym, gdy strona nie jest reprezentowana przez adwokata, radcę prawnego, doradcę podatkowego lub rzecznika patentowego. W takim przypadku o kosztach należnych stronie sąd orzeka z urzędu (art. 210 § 2 PrPostAdm).

21.(N) Zgodnie z PrPostAdm, osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym, gdy:
A. uzasadnia to stopień prawnej i faktycznej zawiłości sprawy,
B. wykaże, że nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania,
C. wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 246 § 2 pkt 1 PrPostAdm)
Prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania lub w toku postępowania. Wniosek ten wolny jest od opłat sądowych (art. 243 § 1 PrPostAdm). Prawo pomocy obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 244 § 1 PrPostAdm). Ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego w ramach prawa pomocy jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa (art. 244 § 2 PrPostAdm). Jeżeli strona we wniosku wskazała adwokata, radcę prawnego, doradcę podatkowego lub rzecznika patentowego, właściwa okręgowa rada adwokacka, rada okręgowej izby radców prawnych, Krajowa Rada Doradców Podatkowych lub Krajowa Rada Rzeczników Patentowych, w miarę możliwości i w porozumieniu ze wskazanym adwokatem, radcą prawnym, doradcą podatkowym lub rzecznikiem patentowym, wyznaczy adwokata, radcę prawnego, doradcę podatkowego lub rzecznika patentowego wskazanego przez stronę (art. 244 § 3 PrPostAdm). Prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym (art. 245 § 1 PrPostAdm). Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 2 PrPostAdm). Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 3 PrPostAdm). Częściowe zwolnienie od opłat lub wydatków może polegać na zwolnieniu od poniesienia ułamkowej ich części albo określonej ich kwoty pieniężnej (art. 245 § 4 PrPostAdm). Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje:
1) w zakresie całkowitym – gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania;
2) w zakresie częściowym – gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 §  1 PrPostAdm). Osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, prawo pomocy może być przyznane:
1) w zakresie całkowitym – gdy wykaże, że nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania;
2) w zakresie częściowym – gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania (art. 246 § 2 PrPostAdm). Przyznanie prawa pomocy nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów postępowania, jeżeli obowiązek taki wynika z innych przepisów (art. 248 PrPostAdm). Przyznanie prawa pomocy może być cofnięte w całości lub w części, jeżeli się okaże, że okoliczności, na podstawie których je przyznano, nie istniały lub przestały istnieć (art. 249 PrPostAdm). Jeżeli strona cofnie wniosek lub rozpoznanie wniosku stało się zbędne, postępowanie w sprawie przyznania prawa pomocy umarza się (art. 249a PrPostAdm).

Bibliografia:
Łaszczyca G., Martysz C., Matan A., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz. Tom I. Komentarz do art. 1-103, wyd. III
Łaszczyca G., Martysz C., Matan A., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz. Tom II. Komentarz do art. 104-269, wyd. III

1] Wyr. NSA z 14.4.2017 r., I OSK 3265/15, www.orzeczenia-nsa.pl.
[2] Art. 114 w brzmieniu ustalonym ustawą z 7.4.2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U z 2017 r. poz. 935), która weszła w życie 1.6.2017 r.
[3] Art. 117 § 1a dodany ustawą z 7.4.2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U z 2017 r. poz. 935), która weszła w życie 1.6.2017 r.
[4] Art. 121a  dodany ustawą z 7.4.2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U z 2017 r. poz. 935), która weszła w życie 1.6.2017 r.
[5] Art. 156 § 1 pkt 3 w brzmieniu ustalonym ustawą z 7.4.2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U z 2017 r. poz. 935), która weszła w życie 1.6.2017 r.
[6] Art. 156 § 2 uznany za niezgodny z Konstytucją z dniem 21.5.2015 r. w zakresie, w jakim nie wyłącza dopuszczalności stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa, gdy od wydania decyzji nastąpił znaczny upływ czasu, a decyzja była podstawą nabycia prawa lub ekspektatywy, na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 12.5.2015 r. sygn. akt P 46/13 (Dz. U. z 2015 r. poz. 702).
[7] Art. 158 § 1 w brzmieniu ustalonym ustawą z 7.4.2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U z 2017 r. poz. 935), która weszła w życie 1.6.2017 r.
[8] Zgodnie z art. 1 ustawy z 12.10.1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r. poz. 1659 ze zm.), samorządowe kolegia odwoławcze są organami wyższego stopnia, w rozumieniu przepisów KPA i ustawy z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości jednostek samorządu terytorialnego, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej (ust. 1). Na zasadach określonych w odrębnych ustawach kolegia orzekają w innych sprawach niż wymienione w ust. 1 (ust. 2).
[9] Łaszczyca G., Martysz C., Matan A., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz. Tom I. Komentarz do art. 1-103, wyd. III, Komentarz do art. 64 KPA, uwaga 3.
[10] Art. 64 § 2 w brzmieniu ustalonym ustawą z 7.4.2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U z 2017 r. poz. 935), która weszła w życie 1.6.2017 r.
[11] Art. 97 § 1 pkt 5 dodany ustawą z 10.6.2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U z 2016 r. poz. 996), która weszła w życie 9.10.2016 r.
[12] Art. 97 § 2 w brzmieniu ustalonym ustawą z 10.6.2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U z 2016 r. poz. 996), która weszła w życie 9.10.2016 r.
[13] Łaszczyca G., Martysz C., Matan A., Kodeks…op. cit., Komentarz do art. 97 KPA, uwaga II.2.

[14] Art. 107 § 1 w brzmieniu ustalonym ustawą z 7.4.2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U z 2017 r. poz. 935), która weszła w życie 1.6.2017 r.
[15] Art. 112 w brzmieniu ustalonym ustawą z 7.4.2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U z 2017 r. poz. 935), która weszła w życie 1.6.2017 r.
[16] Łaszczyca G., Martysz C., Matan A., Kodeks…op. cit., Komentarz do art. 111 KPA, uwaga 1.
[17] Post. NSA w Warszawie z 9.1.2015 r., I OZ 1202/14.
[18] Art. 119 pkt 5 dodany ustawą z 7.4.2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U z 2017 r. poz. 935), która weszła w życie 1.6.2017 r.
[19] Ustawą z 10.1.2014 r. o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 183), która wchodzi w życie 15.5.2018 r. art. 220 § 1 PrPostAdm otrzymuje brzmienie: „Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie zostanie uiszczona opłata, w tym opłata, o której mowa w art. 235a. W tym przypadku, z zastrzeżeniem § 2, 3 i 3a, przewodniczący wzywa wnoszącego pismo, aby pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania uiścił opłatę w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia wezwania. W razie bezskutecznego upływu tego terminu przewodniczący wydaje zarządzenie o pozostawieniu pisma bez rozpoznania”.
[20] Ustawą z  10.1.2014 r. o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 183), która wchodzi w życie 15.5.2018 r. został dodany art. 220 § 3a o następującej treści: „Skarga, skarga kasacyjna, zażalenie oraz skarga o wznowienie postępowania wnoszone w formie dokumentu elektronicznego, od których pomimo wezwania nie została uiszczona opłata, o której mowa w art. 235a, podlegają odrzuceniu przez sąd”.