Prawo o adwokaturze, ustawa  o radcach prawnych, Prawo o notariacie, Prawo o prokuraturze – pytania na aplikacje prawnicze z opracowaniem i orzecznictwem

autor: Rafał Maciąg – radca prawny

Prawo o adwokaturze, ustawa  o radcach prawnych, Prawo o notariacie, Prawo o prokuraturze – pytania na aplikacje prawnicze z opracowaniem i orzecznictwem

Pytania pochodzą z egzaminów wstępnych na aplikacje: adwokacką/radcowską (A/R) oraz notarialną (N), które odbyły się 28.9.2019 r.

1. (A/R) Zgodnie z ustawą – Prawo o prokuraturze, prokurator przełożony uprawniony jest:
A. do zmiany lub uchylenia decyzji prokuratora podległego,
B. wyłącznie do zmiany decyzji prokuratora podległego,
C. wyłącznie do uchylenia decyzji prokuratora podległego.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 8 § 1 PrProk)
Prokurator przełożony uprawniony jest do zmiany lub uchylenia decyzji prokuratora podległego. Zmiana lub uchylenie decyzji wymagają formy pisemnej i są włączane do akt sprawy (art. 8 § 1 PrProk). Zmiana lub uchylenie decyzji doręczonej stronom, ich pełnomocnikom lub obrońcom oraz innym uprawnionym podmiotom może nastąpić wyłącznie z zachowaniem trybu i zasad określonych w ustawie (art. 8 § 2 PrProk). Prokurator przełożony może powierzyć podległym prokuratorom wykonywanie czynności należących do jego zakresu działania, chyba że ustawa zastrzega określoną czynność wyłącznie do jego właściwości (art. 9 § 1 PrProk). Prokurator przełożony może przejmować sprawy prowadzone przez prokuratorów podległych i wykonywać ich czynności, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej (art. 9 § 2 PrProk).

2. (A/R) Zgodnie z ustawą – Prawo o prokuraturze, Prokuratora Krajowego jako pierwszego zastępcę Prokuratora Generalnego powołuje na wniosek Prokuratora Generalnego:
A. Sejm,
B. Rada Ministrów,
C. Prezes Rady Ministrów.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 14 § 1 PrProk)
Zgodnie z art. 14 PrProk, Prokuratora Krajowego jako pierwszego zastępcę Prokuratora Generalnego oraz pozostałych zastępców Prokuratora Generalnego powołuje spośród prokuratorów Prokuratury Krajowej i odwołuje z pełnienia tych funkcji Prezes Rady Ministrów na wniosek Prokuratora Generalnego. Prokuratora Krajowego oraz pozostałych zastępców Prokuratora Generalnego powołuje się po uzyskaniu opinii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a odwołuje za jego zgodą (§ 1). Jednym z zastępców Prokuratora Generalnego jest Zastępca Prokuratora Generalnego do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji (§ 2). Jednym z zastępców Prokuratora Generalnego jest Zastępca Prokuratora Generalnego do Spraw Wojskowych. Kandydata na Zastępcę Prokuratora Generalnego do Spraw Wojskowych Prokurator Generalny uzgadnia z Ministrem Obrony Narodowej. Wniosek o odwołanie Zastępcy Prokuratora Generalnego do Spraw Wojskowych Prokurator Generalny uzgadnia z Ministrem Obrony Narodowej (§ 3). Jednym z zastępców Prokuratora Generalnego jest Dyrektor Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu powoływany spośród prokuratorów Instytutu Pamięci Narodowej. O powołaniu i odwołaniu Dyrektora Głównej Komisji Prokurator Generalny informuje niezwłocznie Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. Dyrektor Głównej Komisji kieruje działalnością Głównej Komisji (§ 4). Zastępców Prokuratora Generalnego innych niż wskazani w § 2– 4 powołuje się w liczbie uwzględniającej konieczność zapewnienia właściwej realizacji zadań prokuratury (§ 5).

3. (A/R) Zgodnie z ustawą – Prawo o adwokaturze, osobowości prawnej nie posiada:
A. izba adwokacka,
B. okręgowa rada adwokacka,
C. zespół adwokacki.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 10 PrAdw)
Organami adwokatury są: Krajowy Zjazd Adwokatury, Naczelna Rada Adwokacka, Wyższy Sąd Dyscyplinarny, Rzecznik Dyscyplinarny Adwokatury oraz Wyższa Komisja Rewizyjna (art. 9 ust. 1 PrAdw). Członkami organów adwokatury mogą być tylko adwokaci (art. 9 ust. 2 PrAdw). Naczelna Rada Adwokacka, izby adwokackie i zespoły adwokackie mają osobowość prawną (art. 10 PrAdw).

Orzeczenie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego z 10.1.2009 r., WSD 7/08, W. Marchwicki, M. Niedużak, Odpowiedzialność dyscyplinarna oraz etyka zawodowa adwokatów i radców prawnych. Orzecznictwo, C. H. Beck, Warszawa 2016, s. 648:
„Godność zawodu adwokata przejawia się przede wszystkim w szacunku do własnych władz korporacyjnych. Pozycja ustrojowa adwokatury i ochrona niezależności zawodu a zatem i pozycja każdego adwokata – zależy od prestiżu społecznego tych władz. Nie może więc ulegać wątpliwości, że adwokat, który jawnie lekceważy i zwodzi władze adwokatury nie daje rękojmi wykonywania zawodu. Szacunek dla organów adwokatury buduje także ich pozycję i nie może być tolerancji wobec zachowań, które rażąco godzą w prestiż adwokatury”.

4. (A/R) Zgodnie z ustawą – Prawo o adwokaturze, Krajowy Zjazd Adwokatury, który nie jest Nadzwyczajnym Krajowym Zjazdem, odbywa się:
A. co cztery lata,
B. co trzy lata,
C. raz do roku.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 55 ust. 1 PrAdw)
Zgodnie z  art. 55 PrAdw, Krajowy Zjazd Adwokatury odbywa się co cztery lata. Zjazd zwołuje Naczelna Rada Adwokacka. Odbywa się on w ciągu trzech miesięcy od daty dokonania wyborów we wszystkich izbach adwokackich (ust. 1). Nadzwyczajny Krajowy Zjazd może być zwołany na żądanie Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej, Wyższej Komisji Rewizyjnej, co najmniej jednej trzeciej członków Naczelnej Rady Adwokackiej albo co najmniej jednej trzeciej okręgowych rad adwokackich (ust. 2).

Postanowienie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego z 7.6.2008 r., WSD 62/07, W. Marchwicki, M. Niedużak, Odpowiedzialność…, s. 648:
„Nawet w razie zaistnienia istotnej przeszkody, obowiązkiem adwokata jest niezwłocznie, po ustaniu przeszkody, na wezwanie władz samorządowych zareagować. Brak reakcji oznacza lekceważenie samorządu a taka postawa musi spotkać się ze środkiem dyscyplinującym. Nie do przyjęcia jest też rozumowanie, z którego wynikałoby, że w razie dopuszczenia się zaniechania wobec samorządu, adwokat byłby wolny od odpowiedzialności wobec wszelkich dalszych zaniechań”.

5. (A/R) Zgodnie z ustawą – Prawo o adwokaturze, od postanowienia sądu dyscyplinarnego w sprawie odwołania od upomnienia dziekańskiego udzielonego adwokatowi lub aplikantowi adwokackiemu:
A. przysługuje środek zaskarżenia do Wyższego Sądu Dyscyplinarnego,
B. przysługuje odwołanie do Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej,
C. nie przysługuje środek zaskarżenia.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 85 ust. 4 PrAdw)
Jak stanowi art. 85 PrAdw, jeżeli przewinienie dyscyplinarne jest mniejszej wagi albo w świetle okoliczności sprawy będzie to wystarczającym środkiem dyscyplinującym adwokata lub aplikanta adwokackiego bez potrzeby wymierzenia kary dyscyplinarnej, dziekan okręgowej rady adwokackiej, na wniosek rzecznika dyscyplinarnego, może poprzestać na udzieleniu upomnienia dziekańskiego adwokatowi lub aplikantowi adwokackiemu. Rzecznik dyscyplinarny może wystąpić z wnioskiem po uprawomocnieniu się postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego albo o umorzeniu tego postępowania (ust. 1). Udzielając upomnienia dziekańskiego, dziekan może jednocześnie zobowiązać adwokata lub aplikanta adwokackiego do przeproszenia pokrzywdzonego lub do innego stosownego postępowania (ust. 2). Adwokatowi lub aplikantowi adwokackiemu służy prawo odwołania od upomnienia dziekańskiego do właściwego sądu dyscyplinarnego w terminie 7 dni od udzielenia upomnienia (ust. 3). Od postanowienia sądu dyscyplinarnego w sprawie odwołania, o którym mowa w ust. 3, nie przysługuje środek zaskarżenia (ust. 4).

6. (A/R) Zgodnie z ustawą – Prawo o adwokaturze, ustalanie liczby członków i zastępców członków Wyższego Sądu Dyscyplinarnego oraz sądów dyscyplinarnych należy do zakresu działania:
A. Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej,
B. Krajowego Zjazdu Adwokatury,
C. Naczelnej Rady Adwokackiej.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 56 pkt 3a PrAdw)
Do zakresu działania Krajowego Zjazdu Adwokatury należy w szczególności (art. 56 PrAdw):
1) wybór prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej, prezesa Wyższego Sądu Dyscyplinarnego, Rzecznika Dyscyplinarnego Adwokatury i przewodniczącego Wyższej Komisji Rewizyjnej;
2) wybór – niebędących dziekanami – adwokatów wchodzących w skład Naczelnej Rady Adwokackiej;
3) wybór członków i zastępców członków Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i Wyższej Komisji Rewizyjnej;
3a) ustalanie liczby członków i zastępców członków Wyższego Sądu Dyscyplinarnego oraz sądów dyscyplinarnych;
4) rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań Naczelnej Rady Adwokackiej, Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i Wyższej Komisji Rewizyjnej oraz zatwierdzanie – po wysłuchaniu wniosków Wyższej Komisji Rewizyjnej – zamknięć rachunkowych i udzielanie Naczelnej Radzie Adwokackiej absolutorium;
5) wytyczanie kierunków działania samorządu adwokackiego, a także ustalanie liczby izb adwokackich;
6) uchwalanie regulaminów dotyczących:
a) trybu wyborów do organów adwokatury i organów izb adwokackich oraz działania tych organów, z wyjątkiem regulaminów, o których mowa w art. 58 pkt 12 lit. i (pkt 6 lit. a),
b) trybu obrad Zjazdu (pkt 6 lit. d);
7) określanie podstawowych zasad tworzenia funduszów i gospodarowania majątkiem adwokatury.

7. (A/R) Zgodnie z ustawą o radcach prawnych, organem samorządu radców prawnych nie jest:
A. skarbnik okręgowej izby radców prawnych,
B. rada okręgowej izby radców prawnych,
C. okręgowy sąd dyscyplinarny.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 42 ust. 1 RPrU)
Organami samorządu radców prawnych są: Krajowy Zjazd Radców Prawnych, Krajowa Rada Radców Prawnych, Wyższa Komisja Rewizyjna, Wyższy Sąd Dyscyplinarny, Główny Rzecznik Dyscyplinarny, zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych, rada okręgowej izby radców prawnych, okręgowa komisja rewizyjna, okręgowy sąd dyscyplinarny oraz rzecznik dyscyplinarny (art. 42 ust. 1 RPrU). Członkami organów samorządu mogą być tylko radcowie prawni (art. 42 ust. 2 RPrU).

8. (A/R) Zgodnie z ustawą o radcach prawnych, podczas egzaminu radcowskiego zdający nie może:
A. posiadać urządzeń służących do przekazu lub odbioru informacji,
B. korzystać z tekstów aktów prawnych,
C. korzystać z komentarzy.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 36⁴ ust. 11 RPrU)
Jak stanowi art. 36⁴ RPrU, egzamin radcowski polega na sprawdzeniu przygotowania prawniczego osoby przystępującej do egzaminu radcowskiego, zwanej dalej „zdającym”, do samodzielnego i należytego wykonywania zawodu radcy prawnego (ust. 1). Egzamin radcowski składa się z pięciu części pisemnych (ust. 2). Pierwsza część egzaminu radcowskiego obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu prawa karnego, polegającego na przygotowaniu aktu oskarżenia albo apelacji, a w przypadku uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia, na sporządzeniu opinii prawnej w oparciu o akta lub przedstawiony stan faktyczny opracowane na potrzeby egzaminu (ust. 5). Druga część egzaminu radcowskiego obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu prawa cywilnego lub rodzinnego, polegającego na przygotowaniu pozwu lub wniosku albo apelacji, a w przypadku uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia, na sporządzeniu opinii prawnej w oparciu o akta lub przedstawiony stan faktyczny opracowane na potrzeby egzaminu (ust. 6). Trzecia część egzaminu radcowskiego obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu prawa gospodarczego, polegającego na przygotowaniu umowy albo sporządzeniu pozwu, wniosku lub apelacji, a w przypadku uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia, na sporządzeniu opinii prawnej w oparciu o akta lub przedstawiony stan faktyczny opracowane na potrzeby egzaminu (ust. 7). Czwarta część egzaminu radcowskiego obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu prawa administracyjnego, polegającego na przygotowaniu skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego lub skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, a w przypadku uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia, na sporządzeniu opinii prawnej w oparciu o akta lub przedstawiony stan faktyczny opracowane na potrzeby egzaminu (ust. 8). Piąta część egzaminu radcowskiego obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu zasad wykonywania zawodu lub zasad etyki polegającego na przygotowaniu opinii prawnej w oparciu o akta lub przedstawiony stan faktyczny opracowane na potrzeby egzaminu (ust. 8a). Egzaminatorzy dokonują oceny każdej z części egzaminu radcowskiego z zastosowaniem następującej skali ocen:
1) oceny pozytywne:
a) celująca (6),
b) bardzo dobra (5),
c) dobra (4),
d) dostateczna (3);
2) ocena negatywna – niedostateczna (2) (ust. 10).  Podczas egzaminu radcowskiego zdający nie może posiadać urządzeń służących do przekazu lub odbioru informacji (ust. 11). W trakcie egzaminu radcowskiego zdający może korzystać z tekstów aktów prawnych i komentarzy oraz orzecznictwa (ust. 12). Przepisy art. 33⁸ ust. 1, 2 i 4–6 RPrU stosuje się odpowiednio (ust. 13). Z przepisu art. 36⁴ ust. 11 RPrU wynika, że dla wykluczenia z egzaminu radcowskiego nie jest konieczne faktyczne korzystanie z urządzeń służących do przekazu lub odbioru informacji[1]. Jednakże wydaje się, że np. wyłączony telefon komórkowy traci status urządzenia służącego do przekazu lub odbioru informacji[2].

Wyrok NSA z 10.6.2015 r., II GSK 1155/14, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/:
„Przedstawienie komisji egzaminacyjnej zarówno apelacji jak i opinii prawnej o braku podstaw do wniesienia apelacji wskazuje na niezrozumienie przez zdającego zadania z zakresu prawa karnego i świadczy także o nieuwzględnieniu interesu reprezentowanej strony”.

Wyrok WSA w Warszawie z 25.5.2018 r., VI SA/Wa 579/18, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/:
„Wpisana na listę radców prawnych może być tylko osoba, która zdobyła wystarczające praktyczne doświadczenie zawodowe i odpowiednią praktykę. Czas wykonywania czynności bezpośrednio związanych ze świadczeniem pomocy prawnej jest okresem, w którym osoba uprawniona zdobywa wymagane doświadczenie prawnicze. Czynności te muszą być wykonywane w pełnym zakresie w wymaganym okresie pracy. Inne umiejętności takiej osoby są weryfikowane za pomocą egzaminu radcowskiego, na który wpływ ma samorząd zawodowy. Negatywny wynik egzaminu jest przeszkodą do wpisu na listę radców prawnych. Przyjęta formuła umożliwia więc należyte sprawowanie pieczy nad wykonywaniem zawodu, gdyż eliminuje osoby, które nie zdadzą egzaminu, mimo że wykonywały czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej”.

9. (A/R) Zgodnie z ustawą o radcach prawnych, kara dyscyplinarna pozbawienia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego pociąga za sobą skreślenie z listy radców prawnych:
A. bez prawa ubiegania się o ponowny wpis na listę radców prawnych,
B. bez prawa ubiegania się o ponowny wpis na listę radców prawnych przez okres 10 lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia kary pozbawienia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego,
C. bez prawa ubiegania się o ponowny wpis na listę radców prawnych przez okres 15 lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia kary pozbawienia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 65 ust. 2c RPrU)
Zgodnie z art. 65 RPrU, karami dyscyplinarnymi są:
1) upomnienie;
2) nagana;
3) kara pieniężna;
4) zawieszenie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego na czas od trzech miesięcy do pięciu lat, a w stosunku do aplikantów radcowskich – zawieszenie w prawach aplikanta na czas od jednego roku do trzech lat;
5) pozbawienie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego, a w stosunku do aplikantów radcowskich – wydalenie z aplikacji (ust. 1).

Kary określonej w ust. 1 pkt 3 nie stosuje się wobec aplikanta radcowskiego (ust. 2). Obok kary nagany i kary pieniężnej można orzec dodatkowo zakaz wykonywania patronatu na czas od roku do pięciu lat (ust. 2a). Obok kary zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego orzeka się dodatkowo zakaz wykonywania patronatu na czas od lat dwóch do lat dziesięciu (ust. 2b). Karę pieniężną wymierza się w granicach od półtorakrotności do dwunastokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dacie popełnienia przewinienia dyscyplinarnego (ust. 2ba). Kara pozbawienia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego pociąga za sobą skreślenie z listy radców prawnych bez prawa ubiegania się o ponowny wpis na listę radców prawnych przez okres 10 lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia kary pozbawienia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego (ust. 2c). Kara wydalenia z aplikacji pociąga za sobą skreślenie z listy aplikantów bez prawa ubiegania się o ponowny wpis na listę aplikantów radcowskich lub o wpis na listę radców prawnych przez okres 5 lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia kary wydalenia z aplikacji (ust. 2d). Obok kary dyscyplinarnej można orzec dodatkowo obowiązek przeproszenia pokrzywdzonego. Orzekając ten obowiązek, sąd dyscyplinarny określa sposób jego wykonania, odpowiedni ze względu na okoliczności sprawy (ust. 2e). Sąd dyscyplinarny może orzec podanie treści orzeczenia do publicznej wiadomości w określony sposób, jeżeli uzna to za celowe ze względu na okoliczności sprawy, o ile nie narusza to interesu pokrzywdzonego (ust. 2f). Kara nagany oraz kara pieniężna pociągają za sobą utratę biernego prawa wyborczego do organu samorządu radców prawnych na czas trzech lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia (ust. 2g). Kara zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego pociąga za sobą utratę biernego i czynnego prawa wyborczego do organu samorządu radców prawnych na czas sześciu lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia (ust. 2h).

Wyrok SN z 7.2.2019 r., II DSI 16/18, http://www.sn.pl/:
„Nie ulega wątpliwości, że czyn radcy prawnego (przestępstwo) musi być oceniany surowiej niż analogiczny czyn innej osoby z uwagi na to, że zawód radcy prawnego jest zawodem szczególnego zaufania, a błędy popełniane przez poszczególnych przedstawicieli tego zawodu uderzają w całe środowisko”.

Wyrok SN z 12.1.1988 r., I PAN 33/87, W. Marchwicki, M. Niedużak, Odpowiedzialność…, s. 322:
„Popełnienie przez radcę prawnego umyślnego przestępstwa przeciwko mieniu, z chęci odniesienia w ten sposób korzyści majątkowej dyskwalifikuje go do dalszego wykonywania zawodu. (…) Popełnienie przez radcę prawnego pospolitego przestępstwa godzącego w mienie społeczne pozbawia go kwalifikacji etycznych do wykonywania zawodu radcy, tak jak popełnienie takiego przestępstwa przez kandydata do zawodu stanowić musi przeszkodę w uzyskaniu wpisu na listę radców prawnych”.

Wyrok SN z 24.9.1997 r., III SZ 2/97, W. Marchwicki, M. Niedużak, Odpowiedzialność…, s. 323:
„Czyn polegający na wyrządzeniu szkody klientowi dla osiągnięcia korzyści osobistych (…) to postępowanie niegodne zawodu radcy prawnego, nieuczciwe, sprzeniewierzające się ślubowaniu radcowskiemu oraz naruszające etykę zawodową radcy prawnego. (…) W takiej sytuacji ważne jest nie tylko wymierzenie kary, lecz przede wszystkim to, by obwiniony przestał pełnić funkcję radcy prawnego, a więc osoby cieszącej się publicznym zaufaniem i do postępowania, której trzeba stosować szczególną miarę sumiennego i rzetelnego działania oraz godnego zaufania”.

Wyrok WSA we Wrocławiu z 25.4.2018 r., IV SAB/Wr 56/18, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/:
„O zakwalifikowaniu określonej informacji do udostępnienia decyduje treść i charakter żądanej informacji. Informacje dotyczące zapadłych orzeczeń dyscyplinarnych dotyczą przedmiotu działalności samorządu zawodowego. W świetle utrwalonego orzecznictwa sądowoadministracyjnego, orzeczenia sądów dyscyplinarnych stanowią informację publiczną, która podlega udostępnieniu w trybie ustawy dostępowej, gdyż odnoszą się do spraw publicznych, służą realizacji zadań publicznych, do jakich należy niewątpliwie świadczenie pomocy prawnej, w tym również pomocy udzielanej z urzędu”.

10. (A/R) Zgodnie z ustawą o radcach prawnych, do zakresu działania rady okręgowej izby radców prawnych należy między innymi:
A. ustalanie liczby członków okręgowej komisji rewizyjnej i okręgowego sądu dyscyplinarnego oraz ich wybór,
B. nadzór nad należytym wykonywaniem zawodu przez radców prawnych i aplikantów radcowskich,
C. wybór rzecznika dyscyplinarnego.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 52 ust. 3 pkt 3 RPrU)
Działalnością okręgowej izby radców prawnych kieruje rada okręgowej izby radców prawnych (art. 52 ust. 1 RPrU). Organem wykonawczym rady okręgowej izby radców prawnych jest jej prezydium, które stanowią dziekan oraz wybrani przez radę wicedziekani, sekretarz, skarbnik i członkowie (art. 52 ust. 2 RPrU). Do zakresu działania rady okręgowej izby radców prawnych należy w szczególności:
1) reprezentowanie interesów zawodowych członków okręgowej izby radców prawnych;
2) doskonalenie zawodowe radców prawnych;
3) nadzór nad należytym wykonywaniem zawodu przez radców prawnych i aplikantów radcowskich;
4) występowanie do organów rejestrowych lub ewidencyjnych z wnioskiem o wszczęcie postępowania o wykreślenie z rejestru lub ewidencji podmiotu prowadzącego działalność w zakresie pomocy prawnej niezgodnie z przepisami niniejszej ustawy (art. 52 ust. 3 RPrU).

Rada okręgowej izby radców prawnych prowadzi listy radców prawnych i aplikantów radcowskich. Rada okręgowej izby radców prawnych udostępnia na swojej stronie internetowej informacje o wpisanych na prowadzone przez nią listy radcach prawnych i aplikantach radcowskich, obejmujące imię i nazwisko oraz numer wpisu na listę (art. 52 ust. 4 RPrU). Rada okręgowej izby radców prawnych prowadzi listę prawników zagranicznych na zasadach określonych w ustawie z 5.7.2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (art. 52 ust. 5 RPrU). Rada okręgowej izby radców prawnych prowadzi w systemie teleinformatycznym udostępnianym przez Krajową Radę Radców Prawnych listy, o których mowa w ust. 4 i 5. Rada okręgowej izby radców prawnych umożliwia Krajowej Radzie Radców Prawnych dostęp do tych list (art. 52 ust. 6 RPrU).

Zgodnie z Regulaminem  działalności samorządu radców prawnych i jego organów, Rada dokonuje podziału obowiązków pomiędzy swoich członków (§  11). Rada, w celu realizacji swoich zadań, może powołać stałe komisje (§  12 ust. 1). W uchwale o powołaniu komisji rada określa zakres i zasady działania komisji (§  12 ust. 2). Rada powołuje skład osobowy komisji, w tym przewodniczącego komisji (§  12 ust. 3). Członkami komisji mogą być również radcowie prawni niebędący członkami rady. Przewodniczącym komisji może być jedynie członek rady, chyba że rada postanowi inaczej (§  12 ust. 4). Członkami komisji, z wyjątkiem komisji właściwej do spraw aplikacji radcowskiej, mogą być również aplikanci radcowscy (§  12 ust. 4a). Rada może zlecić komisji sporządzenie opinii lub projektu stanowiska rady, co do wybranych zagadnień (§  12 ust. 5). Rada może powołać zespoły problemowe (§  13 ust. 1). Członkami zespołu problemowego mogą być również osoby niebędące radcami prawnymi, których wiedza i umiejętności przydatne są w sprawach związanych z zakresem działania zespołu (§  13 ust. 2). Rada określa termin zakończenia prac przez zespół problemowy (§  13 ust. 3). Do zespołów problemowych przepisy § 12 ust. 2-5 stosuje się odpowiednio (§  13 ust. 4).

 Wyrok NSA z 14.10.1991 r., II SA 559/91, W. Marchwicki, M. Niedużak, Odpowiedzialność…, s. 283:
„Przy ocenie dotychczasowego zachowania się osoby ubiegającej się o wpisanie na listę radców prawnych bierze się pod uwagę takie kryteria jak: szlachetność, prawość, uczciwość, przestrzeganie zasad etycznych. Powyższe elementy są punktem wyjścia do prognozowania jej zachowań jako radcy prawnego przy wykonywaniu obsługi prawnej w zakresie objętym art. 2 RadPrU”.

Wyrok NSA z 5.4.2001 r., II SA 725/00, W. Marchwicki, M. Niedużak, Odpowiedzialność…,  s. 284:
„O nieskazitelności charakteru świadczą takie przymioty osobiste jak: uczciwość w życiu prywatnym i zawodowym, uczynność, pracowitość, poczucie odpowiedzialności za własne słowa i czyny, stanowczość, odwaga cywilna, samokrytycyzm, umiejętność zgodnego współżycia z otoczeniem. Pojęcie rękojmi jest zdefiniowane w słownikach języka polskiego jako »uroczyste poręczenie, zagwarantowanie, zapewnienie czegoś«”.

11. (N) Zgodnie z ustawą – Prawo o prokuraturze, Przewodniczącym Krajowej Rady Prokuratorów jest:
A. Prokurator Krajowy,
B. Prokurator Generalny,
C. prokurator wybrany przez członków Krajowej Rady Prokuratorów.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 42 § 3 PrProk)
Krajowa Rada Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym, zwana dalej „Krajową Radą Prokuratorów”, składa się z:
1) Prokuratora Krajowego;
2) 4 przedstawicieli wybranych przez zebranie prokuratorów Prokuratury Krajowej, w tym co najmniej jednego wykonującego czynności w Departamencie do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji oraz jednego wykonującego czynności w Departamencie do Spraw Wojskowych;
3) przedstawiciela wybranego przez zebranie prokuratorów Instytutu Pamięci Narodowej;
4) przedstawicieli wybranych przez zgromadzenia prokuratorów w prokuraturach regionalnych – po jednym z każdej prokuratury regionalnej;
5) 5 prokuratorów powołanych przez Prokuratora Generalnego, w tym co najmniej jednego w stanie spoczynku (art. 42 § 1 PrProk).

Wybory prokuratorów wchodzących w skład Krajowej Rady Prokuratorów, o których mowa w § 1 pkt 2 i 4, przeprowadza się na podstawie regulaminu uchwalonego odpowiednio przez zebranie prokuratorów Prokuratury Krajowej i zgromadzenie prokuratorów w prokuraturze regionalnej (art. 42 § 2 PrProk). Przewodniczącym Krajowej Rady Prokuratorów jest Prokurator Generalny (art. 42 § 3 PrProk). Krajowa Rada Prokuratorów wybiera i odwołuje ze swego grona 2 wiceprzewodniczących i sekretarza. Wiceprzewodniczący Krajowej Rady Prokuratorów nie mogą pełnić swoich funkcji dłużej niż przez 2 kadencje Krajowej Rady Prokuratorów (art. 42 § 4 PrProk). Kadencja Krajowej Rady Prokuratorów trwa 2 lata (art. 42 § 5 PrProk). Mandat wybieranego członka Krajowej Rady Prokuratorów wygasa przed upływem kadencji w razie:
1) śmierci;
2) zrzeczenia się mandatu;
3) złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego, stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu;
4) odwołania przez organ, który dokonał wyboru;
5) wygaśnięcia albo rozwiązania stosunku służbowego prokuratora (art. 42 § 6 PrProk).

Krajowa Rada Prokuratorów obraduje na posiedzeniach. Posiedzenia Krajowej Rady Prokuratorów zwołuje Prokurator Generalny z własnej inicjatywy lub na wniosek Prokuratora Krajowego lub jednej trzeciej liczby członków Rady (art. 42 § 7 PrProk). Koszty działalności Krajowej Rady Prokuratorów finansowane są ze środków budżetowych przeznaczonych dla Prokuratury Krajowej. Obsługę finansowo-administracyjną i kancelaryjną Krajowej Rady Prokuratorów zapewnia Prokuratura Krajowa (art. 42 § 8 PrProk). Krajowa Rada Prokuratorów działa na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu (art. 42 § 9 PrProk)[3].

12. (N) Zgodnie z ustawą – Prawo o notariacie, kilku notariuszy może prowadzić jedną kancelarię notarialną na zasadach:
A. spółki jawnej lub komandytowej,
B. spółki cywilnej lub partnerskiej,
C. spółki komandytowej lub z ograniczoną odpowiedzialnością.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 4 § 3 PrNot)
Czynności notarialnych notariusz dokonuje w kancelarii notarialnej, zwanej dalej „kancelarią”. Czynność notarialna może być dokonana także w innym miejscu, jeżeli przemawia za tym charakter czynności lub szczególne okoliczności (art. 3 § 1 i 2 PrNot). Notariusz może prowadzić tylko jedną kancelarię. Notariusz zatrudnia pracowników kancelarii oraz zapewnia warunki lokalowe i wyposażenie kancelarii, stosowne dla notariatu. Kilku notariuszy może prowadzić jedną kancelarię na zasadach spółki cywilnej lub partnerskiej. W takim jednak wypadku każdy z notariuszy dokonuje czynności notarialnych we własnym imieniu i ponosi odpowiedzialność za czynności przez siebie dokonane (art. 4 § 1, 2 i 3 PrNot).

Jak zauważa J. Biernat: „Na gruncie art. 4 § 3 zd. 1 PrNot zwykle przyjmuje się trafnie, że podmiotami, które łączy stosunek prawny spółki, o której mowa w art. 860 § 1 KC, oraz partnerami w spółce partnerskiej mogą być wyłącznie notariusze. Za takim stanowiskiem przemawia w szczególności wykładnia językowa powołanej normy oraz pozycja ustrojowa notariusza. Wykluczone jest zatem skuteczne zawiązanie i istnienie stosunku spółki, o której mowa w art. 860 § 1 KC, oraz spółki partnerskiej z udziałem jakichkolwiek podmiotów innych niż notariusz. Dotyczy to w szczególności także osób, które w pewnych sytuacjach są umocowane do dokonywania czynności notarialnych, a zatem zastępców notarialnych, aplikantów notarialnych i notariuszy emerytowanych. W odniesieniu do spółki partnerskiej oznacza to, że uregulowanie zawarte w art. 4 § 3 zd. 1 PrNot stanowi wyjątek od przewidzianej w art. 86 § 2 KSH reguły, w myśl której spółka partnerska może być zawiązana w celu wykonywania więcej niż jednego wolnego zawodu. Nie może budzić zastrzeżeń teza, że spółkę, o której mowa w art. 860 § 1 KC, albo spółkę partnerską mogą zawiązać (oraz w niej uczestniczyć) jedynie notariusze, którym wyznaczono siedzibę w tej samej miejscowości”[4].

13. (N) Zgodnie z ustawą – Prawo o notariacie, notariusza powołuje i wyznacza siedzibę jego kancelarii:
A. minister właściwy do spraw wewnętrznych, na wniosek osoby zainteresowanej, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Notarialnej,
B. Minister Sprawiedliwości, na wniosek osoby zainteresowanej, po zasięgnięciu opinii rady właściwej izby notarialnej,
C. Minister Sprawiedliwości, na wniosek rady właściwej izby notarialnej, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Notarialnej.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 10 § 1 PrNot)
Zgodnie z art. 10 PrNot, notariusza powołuje i wyznacza siedzibę jego kancelarii Minister Sprawiedliwości, na wniosek osoby zainteresowanej, po zasięgnięciu opinii rady właściwej izby notarialnej (§ 1). Niewyrażenie opinii, o której mowa w § 1, w ciągu 60 dni od dnia otrzymania wniosku Ministra Sprawiedliwości, uważane jest za wyrażenie opinii pozytywnej (§ 2). Minister Sprawiedliwości może odmówić powołania na stanowisko notariusza osoby, o której mowa w § 1, tylko wtedy, gdy kandydat nie spełnia wymogów, o których mowa w art. 11–13 PrNot, a także jeżeli dotychczasowe postępowanie kandydata budzi wątpliwości co do jego rzetelności, uczciwości lub przestrzegania wartości demokratycznego państwa prawnego. Ministrowi Sprawiedliwości oraz organom samorządu notarialnego opiniującym kandydata na notariusza przysługuje prawo wglądu do akt osobowych i dyscyplinarnych osoby składającej wniosek (§ 3).

14. (N) Zgodnie z ustawą – Prawo o notariacie, izbę notarialną stanowią:
A. notariusze prowadzący kancelarię w okręgu sądu rejonowego,
B. notariusze prowadzący kancelarię w okręgu sądu okręgowego,
C. notariusze prowadzący kancelarię w okręgu sądu apelacyjnego.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 28 § 1 PrNot)
Notariusze tworzą samorząd notarialny. Samorząd notarialny obejmuje izby notarialne i Krajową Radę Notarialną. Izby notarialne i Krajowa Rada Notarialna posiadają osobowość prawną (art. 26 § 1, 2 i 3 PrNot). Organami izby notarialnej są:
1) walne zgromadzenie notariuszy izby;
2) rada izby notarialnej (art. 27 PrNot).

Izbę notarialną stanowią notariusze prowadzący kancelarię w okręgu sądu apelacyjnego. Siedzibą izby notarialnej jest siedziba sądu apelacyjnego (art. 28 § 1 i 2 PrNot).

„Przynależność notariusza do danej izby notarialnej wyznacza siedziba jego kancelarii, rozumiana jako miejscowość. Właściwość terytorialną notariuszy zrzeszonych w izbie notarialnej wyznacza właściwość przynależności do okręgu sądu apelacyjnego. Tym samym zmiana siedziby kancelarii na taką, która znajduje się we właściwości innego sądu apelacyjnego, powoduje zmianę przynależności notariusza do nowej izby notarialnej. Zmiana właściwości terytorialnej okręgu sądu apelacyjnego powoduje z mocy prawa zmianę przynależności notariuszy do innej izby notarialnej, stosownie do zakresu zmian”[5].

15. (N) Zgodnie z ustawą – Prawo o notariacie, notariusz może poświadczyć podpis osoby na dokumencie:
A. wyłącznie wtedy, gdy podpis został złożony przez tę osobę w obecności notariusza,
B. wtedy, gdy podpis został złożony przez tę osobę w obecności notariusza lub gdy osoba ta uznała podpis złożony na tym dokumencie za własnoręczny,
C. wtedy, gdy dwie osoby trzecie uznały podpis złożony na tym dokumencie za własnoręczny podpis tej osoby.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 88 PrNot)
Podpisy na aktach notarialnych i poświadczonych dokumentach są składane w obecności notariusza. Jeżeli podpis na poświadczonym dokumencie był złożony nie w obecności notariusza, osoba, która podpisała, powinna uznać przed notariuszem złożony podpis za własnoręczny. Okoliczność tę notariusz zaznacza w sporządzonym dokumencie (art. 88 PrNot).

Uchwała SN z 8.11.2019 r.,
III CZP 26/19, http://www.sn.pl/:
„​Dokument z podpisem uznanym przez notariusza za własnoręczny (art. 88 ustawy z 14.2.1991 r. – Prawo o notariacie, jedn. tekst: Dz.U. z 2019 r., poz. 540 ze zm.) jest dokumentem prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym w rozumieniu art. 788 § 1 KPC”.

Uchwała SN z 19.11.2010 r.,
III CZP 82/10, OSNC 2011/6/62:
„Przy dokonywaniu czynności poświadczenia własnoręczności podpisu na dokumencie notariusz nie ma obowiązku badania zgodności z prawem treści tego dokumentu”.

Wyrok NSA z 10.4.2018 r., II FSK 2397/17, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/:
„Bez wątpienia czynność notarialna, polegająca na poświadczeniu podpisu na ksero kopii umowy pożyczki, w żaden sposób nie nadaje tej umowie waloru dokumentu urzędowego”.

16. (N) Zgodnie z ustawą – Prawo o notariacie, akt poświadczenia dziedziczenia:
A. ma skutki prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku wyłącznie w przypadku jego zarejestrowania w Rejestrze Spadkowym prowadzonym przez Krajową Radę Notarialną,
B. nie ma skutków prawomocnego postanowienia w sprawie o stwierdzeniu nabycia spadku, nawet w przypadku jego zarejestrowania w Rejestrze Spadkowym prowadzonym przez Krajową Radę Notarialną,
C. ma skutki prawomocnego postanowienia w sprawie stwierdzenia nabycia spadku, niezależnie od tego, czy został on zarejestrowany w Rejestrze Spadkowym prowadzonym przez Krajową Radę Notarialną.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 95j PrNot)
Zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku (art. 95j PrNot).

Postanowienie SO w Gdańsku z 12.12.2014 r., III Cz 991/14, LEX nr 1784330:
„Dopóki w obrocie funkcjonuje zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia mający skutki prawomocnego orzeczenia, dopóty występuje stan sprawy osądzonej stanowiący negatywną przesłankę procesową do rozpoznania wniosku o stwierdzenie nabycia spadku po tej samej osobie. Dopiero uchylenie aktu poświadczenia dziedziczenia we właściwym trybie otworzy drogę do ponownego stwierdzenia nabycia spadku. Z treści wniosku nie wynika natomiast, aby obejmował on swoją treścią żądanie uchylenia aktu poświadczenia dziedziczenia. Wynika z niego natomiast, że twierdzenia o nieważności aktu poświadczenia dziedziczenia stanowiły jedynie przesłankę do ponownego stwierdzenia nabycia spadku, co nie jest tożsame z żądaniem uchylenia aktu poświadczenia dziedziczenia”. 

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 23.5.2019 r., C-658/17, www.eur-lex.europa.eu:
„Czynności notarialne związane z wydawaniem poświadczeń spadkowych są wykonywane na zgodny wniosek zainteresowanych, co pozostawia nienaruszone prerogatywy sądu na wypadek wystąpienia między stronami sporu – nawet jeśli zgodnie z prawem polskim notariusze mają obowiązek zweryfikowania, czy spełnione są przesłanki prawne wydania aktu poświadczenia dziedziczenia – ponieważ nie posiadają oni żadnych uprawnień decyzyjnych”.

17. (N) Zgodnie z ustawą – Prawo o notariacie, wypis aktu notarialnego:
A. ma moc prawną oryginału aktu notarialnego,
B. może mieć moc prawną oryginału aktu notarialnego tylko wtedy, gdy przepis szczególny tak stanowi,
C. nie ma mocy prawnej oryginału aktu notarialnego.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 109 PrNot)
Wypis ma moc prawną oryginału (art. 109 PrNot). Wypisy aktu notarialnego sprostowanego protokołem zgodnie z art. 80 § 4 PrNot wydaje się z uwzględnieniem treści sprostowania (art. 109a PrNot). Wypisy aktu notarialnego wydaje się stronom aktu lub osobom, dla których zastrzeżono w akcie prawo otrzymania wypisu, a także ich następcom prawnym (art. 110 § 1 PrNot). Za zgodą stron lub na podstawie prawomocnego postanowienia sądu wojewódzkiego[6], w którego okręgu znajduje się kancelaria notariusza, wypis aktu notarialnego może być wydany także innym osobom. Sąd orzeka w tym przedmiocie w trybie postępowania nieprocesowego, po wysłuchaniu stron aktu notarialnego, jeżeli stawią się na wezwanie. Postanowienie sądu wojewódzkiego[7] nie podlega zaskarżeniu (art. 110 § 2 PrNot). W nagłówku wypisu aktu zaznacza się, że wydany dokument jest wypisem. Wypis powinien być dosłownym powtórzeniem oryginału, jednak poprawek i przekreśleń znajdujących się w oryginale nie należy zamieszczać w wypisie. Na końcu wypisu zaznacza się, komu i kiedy wypis wydano. Wypis podpisuje notariusz i opatruje pieczęcią. Wypis mający więcej niż jeden arkusz powinien być ponumerowany, połączony, parafowany i spojony pieczęcią (art. 110 § 3 PrNot). W nagłówku elektronicznego wypisu aktu notarialnego zaznacza się, że wydany dokument jest wypisem. Elektroniczny wypis aktu notarialnego jest dosłownym powtórzeniem oryginału, jednak poprawek i przekreśleń znajdujących się w oryginale nie zamieszcza się w wypisie (art. 110a § 1 PrNot). Elektroniczny wypis aktu notarialnego notariusz opatruje kwalifikowanym podpisem elektronicznym i umieszcza w Repozytorium (art. 110a § 2 PrNot). Przepisy art. 109 i art. 109a PrNot stosuje się odpowiednio (art. 110a § 3 PrNot). Informacje pisemne i inne dokumenty wydaje się osobom, na których żądanie zostały dokonane czynności notarialne; jeżeli z treści stosunku prawnego to wynika, wydaje się je stronie, której czynność notarialna dotyczy (art. 111 § 1 PrNot). Notariusz w przypadkach prawem przewidzianych przesyła sądom i innym organom państwowym informacje pisemne o sporządzonych dokumentach i wypisy tych dokumentów (art. 111 § 2 PrNot). Informacji ustnych o dokonanych czynnościach notariusz może jedynie udzielić instytucjom i osobom, które mają prawo otrzymać wypisy dokumentów stwierdzających te czynności (art. 111 § 3 PrNot). Do wydawania wyciągów i odpisów stosuje się te same zasady, na jakich wydaje się wypisy (art. 112 § 1 PrNot). Przepis art. 110 § 3 PrNot stosuje się odpowiednio do wyciągów i odpisów (art. 112 § 2 PrNot). Przepis art. 110a PrNot stosuje się odpowiednio do elektronicznych wyciągów (art. 112 § 3 PrNot).

Postanowienie SO w Siedlcach z 10.3.2015 r., V Ca 63/15, http://orzeczenia.ms.gov.pl/:
„Spadkodawca nie może odwołać testamentu notarialnego poprzez zniszczenie wypisu aktu notarialnego zawierającego testament”.

 

Bibliografia:
Scheffler T. (red.), Ustawa o radcach prawnych. Komentarz, C. H. Beck, Warszawa 2018
Marchwicki W., Niedużak M., Odpowiedzialność dyscyplinarna oraz etyka zawodowa adwokatów i radców prawnych. Orzecznictwo, C. H. Beck, Warszawa 2016
Rataj A. (red.), Szereda A. J. (red.), Ustrój notariatu. Komentarz do art. 1-78d Prawa o notariacie, C. H. Beck, Warszawa 2019

[1] Zob. J. Lemańska, w: T. Scheffler (red.), Ustawa o radcach prawnych. Komentarz, C. H. Beck, Warszawa 2018, s. 595.
[2] Zob. wyr.  NSA z 17.5.2016 r., II GSK 2970/14, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/.
[3] Na mocy ustawy z 14.5.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. z 2020 r. poz. 875)  wprowadza się następujące zmiany w art. 42 PrProk:
a) w § 4 skreśla się zdanie drugie,
b) w § 5 cyfrę „2” zastępuje się cyfrą „4”,
c) po § 7 dodaje się § 7a w brzmieniu: „§ 7a. W szczególnie uzasadnionych wypadkach posiedzenia Krajowej Rady Prokuratorów mogą być przeprowadzane przy wykorzystaniu środków technicznych umożliwiających bezpośrednie porozumiewanie się na odległość. Przeprowadzenie posiedzenia Krajowej Rady Prokuratorów w taki sposób zarządza Przewodniczący.”
[4] J. Biernat, w: A. Rataj (red.), A. J. Szereda (red.), Ustrój notariatu. Komentarz do art. 1-78d Prawa o notariacie, C. H. Beck, Warszawa 2019, s. 109-110.
[5] K. Maj, w: A. Rataj (red.), A. J. Szereda (red.), Ustrój…, s. 379-380.
[6] Obecnie: sądu okręgowego.
[7] Obecnie: sądu okręgowego.