Prawo upadłościowe i prawo restrukturyzacyjne – pytania na aplikacje prawnicze z opracowaniem i orzecznictwem

autor: Rafał Maciąg – radca prawny

Prawo upadłościowe i prawo restrukturyzacyjne – pytania na aplikacje prawnicze z opracowaniem i orzecznictwem

Pytania pochodzą z egzaminów wstępnych na aplikacje: adwokacką/radcowską (A/R) oraz notarialną (N), które odbyły się 28.9.2019 r.

1. (A/R) Zgodnie z ustawą – Prawo upadłościowe, w postępowaniu upadłościowym wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, od postanowienia sądu drugiej instancji o ustaleniu planu spłaty wierzycieli albo umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli przysługuje:
A. zażalenie,
B. sprzeciw,
C. skarga kasacyjna.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 491¹⁷ ust. 1 PrUpad)
Od postanowienia sądu drugiej instancji o ustaleniu planu spłaty wierzycieli albo umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli przysługuje skarga kasacyjna (art. 491¹⁷ ust. 1 PrUpad)[1]. W przypadku wniesienia skargi kasacyjnej, na wniosek skarżącego sąd może wstrzymać wydanie postanowienia, o którym mowa w art. 491²¹ ust. 1 PrUpad (art. 491¹⁷ ust. 2 PrUpad). Jeżeli w wyniku rozpoznania skargi kasacyjnej postanowienie o ustaleniu planu spłaty wierzycieli zostanie uchylone, sąd uchyla postanowienie, o którym mowa w art. 491²¹ ust. 1 PrUpad (art. 491¹⁷ ust. 3 PrUpad)[2].

2. (A/R) Zgodnie z ustawą – Prawo restrukturyzacyjne, przepisy tej ustawy stosuje się – między innymi – do:
A. wspólników osobowych spółek handlowych ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem,
B. oddziałów banków zagranicznych,
C. funduszy inwestycyjnych.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 4 ust. 1 pkt 3 PrRest)
Zgodnie z art. 4 PrRest, przepisy ustawy stosuje się do:
1) przedsiębiorców w rozumieniu ustawy z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r. poz. 1025, 1104, 1629, 2073 i 2244 oraz z 2019 r. poz. 80), zwanej dalej „Kodeksem cywilnym”;
2) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych nieprowadzących działalności gospodarczej[3];
3) wspólników osobowych spółek handlowych ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem;
4) wspólników spółki partnerskiej (ust. 1).

Przepisów ustawy nie stosuje się do:
1) Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego;
2) banków krajowych;
3) Banku Gospodarstwa Krajowego;
4) oddziałów banków zagranicznych;
5) spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych;
6) firm inwestycyjnych, o których mowa w art. 2 pkt 14 ustawy z  10.6.2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U. z 2017 r. poz. 1937 i 2491 oraz z 2018 r. poz. 685, 723, 1637 i 2243);
7) zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji;
8) funduszy inwestycyjnych;
9) instytucji finansowych w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z 26.6.2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dz. Urz. UE L 176 z 27.06.2013, str. 1), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 575/2013”, z siedzibą w państwie członkowskim Unii Europejskiej, jeżeli są jednostką zależną w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia nr 575/2013 wobec instytucji kredytowej, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia nr 575/2013, podmiotu, o którym mowa w pkt 3-9, lub firmy inwestycyjnej i są objęte nadzorem skonsolidowanym sprawowanym zgodnie z art. 6-17 rozporządzenia nr 575/2013;
10) finansowych spółek holdingowych w rozumieniu w art. 4 ust. 1 pkt 20 rozporządzenia nr 575/2013 z siedzibą w państwie członkowskim Unii Europejskiej;
11) finansowych spółek holdingowych o działalności mieszanej w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 21 rozporządzenia nr 575/2013 z siedzibą w państwie członkowskim Unii Europejskiej;
12) holdingów mieszanych w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 22 rozporządzenia nr 575/2013 z siedzibą w państwie członkowskim Unii Europejskiej;
13) dominujących finansowych spółek holdingowych z państwa członkowskiego Unii Europejskiej w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 30 rozporządzenia nr 575/2013;
14) unijnych dominujących finansowych spółek holdingowych w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 31 rozporządzenia nr 575/2013;
15) dominującej finansowej spółki holdingowej o działalności mieszanej z państwa członkowskiego Unii Europejskiej, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 32 rozporządzenia nr 575/2013;
16) unijnej dominującej finansowej spółki holdingowej o działalności mieszanej, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 33 rozporządzenia nr 575/2013 (ust. 2).

Nawiązując do art. 4 ust. 1 pkt 3 PrRest, należy zaznaczyć, że wspólnicy osobowych spółek handlowych zarówno w okresie przed wpisaniem spółki do rejestru, jak i w okresie po wystąpieniu ze spółki, nie posiadają zdolności restrukturyzacyjnej[4].

3. (N) Zgodnie z ustawą – Prawo upadłościowe, sprawy o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy rozpoznaje sąd upadłościowy, którym jest sąd rejonowy – sąd gospodarczy, w składzie:
A. jednego sędziego zawodowego,
B. jednego sędziego zawodowego i dwóch ławników handlowych,
C. trzech sędziów zawodowych.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 18 PrUpad)
Sprawy o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd upadłościowy w składzie trzech sędziów zawodowych. Sądem upadłościowym jest sąd rejonowy – sąd gospodarczy (art. 18 PrUpad). Sprawy o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd właściwy dla głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika (art. 19 ust. 1 PrUpad). Głównym ośrodkiem podstawowej działalności jest miejsce, w którym dłużnik regularnie zarządza swoją działalnością o charakterze ekonomicznym i które jako takie jest rozpoznawalne dla osób trzecich (art. 19 ust. 1a PrUpad). W przypadku osoby prawnej oraz jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, domniemywa się, że głównym ośrodkiem jej podstawowej działalności jest miejsce siedziby (art. 19 ust. 1b PrUpad). W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą lub zawodową domniemywa się, że głównym ośrodkiem jej podstawowej działalności jest główne miejsce wykonywania działalności gospodarczej lub zawodowej; w przypadku każdej innej osoby fizycznej domniemywa się, że głównym ośrodkiem podstawowej działalności jest miejsce zwykłego pobytu tej osoby (art. 19 ust. 1c PrUpad). Jeżeli dłużnik nie ma w Rzeczypospolitej Polskiej głównego ośrodka podstawowej działalności, właściwy jest sąd miejsca zwykłego pobytu albo siedziby dłużnika, a jeżeli dłużnik nie ma w Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zwykłego pobytu albo siedziby, właściwy jest sąd, w którego obszarze znajduje się majątek dłużnika (art. 19 ust. 3 PrUpad). Jeżeli okaże się, że właściwy jest inny sąd, sprawę przekazuje się temu sądowi. Na postanowienie o przekazaniu sprawy nie przysługuje zażalenie. Postanowienie to wiąże sąd, któremu sprawa została przekazana. Czynności dokonane w sądzie niewłaściwym pozostają w mocy (art. 19 ust. 4 PrUpad).

4. (N) Zgodnie z ustawą – Prawo upadłościowe, w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy:
A. dowód z opinii biegłego jest dopuszczalny bez żadnych ograniczeń,
B. dowodu z opinii biegłego nie przeprowadza się, z wyjątkiem dowodu z opinii biegłego, na podstawie którego to dowodu sąd ustala cenę oszacowania przedsiębiorstwa dłużnika,
C. dowód z opinii biegłego jest dopuszczalny bez żadnych ograniczeń, ale tylko na wniosek syndyka.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 30a w zw. z art. 56b ust. 1 PrUpad)
Zgodnie z art. 30a PrUpad, w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości nie przeprowadza się dowodu z opinii biegłego, z wyjątkiem określonym w art. 56b ust. 1 PrUpad. Przepis art. 56b ust. 1 PrUpad stanowi, że sprzedaż, o której mowa w niniejszym dziale[5], na rzecz podmiotów wskazanych w art. 128 PrUpad dopuszczalna jest wyłącznie po cenie sprzedaży nie niższej niż cena oszacowania. Cenę oszacowania ustala sąd na podstawie dowodu z opinii biegłego.

5. (N) Zgodnie z ustawą – Prawo upadłościowe, po ogłoszeniu upadłości przedsiębiorcy w celu ustalenia składu masy upadłości sporządza się również spis inwentarza, w którym syndyk ujmuje:
A. prawa, objęte ruchomości, nieruchomości oraz środki pieniężne zgromadzone w kasie i na rachunkach bankowych, a także należności,
B. prawa, objęte ruchomości, nieruchomości oraz środki pieniężne zgromadzone w kasie i na rachunkach bankowych,
C. tylko prawa, objęte ruchomości i nieruchomości.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 69 ust. 1 PrUpad)
Artykuł 69 PrUpad stanowi, że ustalenie składu masy upadłości następuje przez sporządzenie spisu inwentarza oraz spisu należności. W spisie inwentarza syndyk ujmuje prawa, objęte ruchomości, nieruchomości oraz środki pieniężne zgromadzone w kasie i na rachunkach bankowych. Spis należności sporządza się na podstawie ksiąg upadłego oraz dokumentów bezspornych (ust. 1). Jeżeli syndyk na podstawie ksiąg upadłego oraz dokumentów bezspornych ustali, że w skład masy upadłości wchodzą ruchomości, nieruchomości oraz środki pieniężne, których syndyk nie objął, sporządza ich spis. W miarę ich obejmowania albo uzyskiwania ich równowartości syndyk składa uzupełnienie spisu inwentarza (ust. 1a). Do składników majątkowych, których syndyk nie objął na skutek czynności bezskutecznych, przepis ust. 1a stosuje się odpowiednio (ust. 1b). Do spisu należności przepis ust. 1a zdanie drugie oraz ust. 1b stosuje się odpowiednio (ust. 1c). Spisy, o których mowa w ust. 1-1c, składa się w postaci elektronicznej i zamieszcza w Rejestrze (ust. 1d). Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzór spisów, o których mowa w ust. 1-1c, mając na uwadze zakres informacji, których umieszczenie w spisach jest niezbędne dla oceny składu masy upadłości, a także czytelność oraz kompletność spisów (ust. 1e). Wraz ze spisem inwentarza dokonuje się oszacowania majątku wchodzącego do masy upadłości (ust. 2). Domniemywa się, że rzeczy znajdujące się w posiadaniu upadłego w dniu ogłoszenia upadłości należą do majątku upadłego (ust. 3)[6].

6. (N) Zgodnie z ustawą – Prawo upadłościowe, postanowienia umowy zastrzegające na wypadek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub ogłoszenia upadłości zmianę lub rozwiązanie stosunku prawnego, którego stroną jest upadły:
A. są dopuszczalne,
B. są bezskuteczne wobec masy upadłości,
C. są nieważne.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 83 PrUpad)
Postanowienia umowy zastrzegające na wypadek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub ogłoszenia upadłości zmianę lub rozwiązanie stosunku prawnego, którego stroną jest upadły, są nieważne (art. 83 PrUpad). Postanowienie umowy, której stroną jest upadły, uniemożliwiające albo utrudniające osiągnięcie celu postępowania upadłościowego jest bezskuteczne w stosunku do masy upadłości (art. 84 ust. 1 PrUpad). Umowa przeniesienia własności rzeczy, wierzytelności lub innego prawa zawarta w celu zabezpieczenia wierzytelności jest skuteczna wobec masy upadłości, jeżeli została zawarta w formie pisemnej z datą pewną (art. 84 ust. 2 PrUpad). Umowa ustanawiająca zabezpieczenie finansowe na podstawie ustawy z 2.4.2004 r. o niektórych zabezpieczeniach finansowych dla swojej skuteczności wobec masy upadłości nie wymaga zachowania formy pisemnej z datą pewną (art. 84 ust. 3 PrUpad).

„Przepisy art. 83 i 84 PrUpad odnoszą się do problematyki nieważności bezwzględnej i bezskuteczności niektórych klauzul umownych. Jeżeli nieważność albo bezskuteczność odnosi się do klauzuli krytycznej z punktu widzenia bytu umowy (albo do szeregu klauzul), nieważna albo bezskuteczna może być cała umowa. Przepisy odnoszące się do umowy należy mutatis mutandis stosować do uchwał i innych wielostronnych czynności prawnych, jak również do czynności prawnych jednostronnych. (…) Postanowienie umowy, której stroną jest upadły, uniemożliwiające albo utrudniające osiągnięcie celu postępowania upadłościowego, jest bezskuteczne w stosunku do masy upadłości (art. 84 ust. 1 PrUpad). Przepis art. 84 ust. 1 odnosi się do klauzul ważnych (nieważność jest dalej idącym skutkiem wadliwości czynności prawnych niż bezskuteczność). Gdyby nie ogłoszono upadłości strony czynności prawnej, niekiedy dana klauzula umowna mogłaby być w pełni skuteczna. Stosowanie tej klauzuli generalnej w praktyce wzbudza szereg wątpliwości”[7].

7. (N) Zgodnie z ustawą – Prawo upadłościowe, z masy upadłości przedsiębiorcy mogą być zaspokojone odsetki od wierzytelności, należne od upadłego, inne niż odsetki od wierzytelności zabezpieczonych hipoteką, wpisem w rejestrze, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym albo hipoteką morską za okres do dnia:
A. złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości,
B. ustanowienia tymczasowego nadzorcy sądowego,
C. ogłoszenia upadłości.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 92 PrUpad)
Z masy upadłości mogą być zaspokojone odsetki od wierzytelności, należne od upadłego, za okres do dnia ogłoszenia upadłości (art. 92 ust. 1 PrUpad). Przepis ust. 1 nie dotyczy odsetek od wierzytelności zabezpieczonych hipoteką, wpisem w rejestrze, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym albo hipoteką morską. Odsetki te mogą być zaspokojone tylko z przedmiotu zabezpieczenia (art. 92 ust. 2 PrUpad).

„Przepis art. 92 ust. 1 PrUpad odnosi się lege non distinguente zarówno do odsetek kapitałowych, jak i za opóźnienie. Dzięki temu rozwiązaniu prawnemu ustawodawca przeciwdziała przyrostowi zadłużenia upadłego. Wierzyciel może natomiast żądać zapłaty odsetek – za okres po ogłoszeniu upadłości – od współdłużnika upadłego, a także z mienia upadłego niestanowiącego masy upadłości albo wyłączonego z masy upadłości. Wierzyciel może żądać zaspokojenia takich odsetek z majątku dłużnika po zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego”[8].

8. (N) Zgodnie z ustawą – Prawo upadłościowe, wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, która była przedsiębiorcą, wierzyciel może złożyć:
A. tylko w okresie, w którym prowadziła ona działalność gospodarczą, a nie może po zaprzestaniu prowadzenia przez nią działalności gospodarczej,
B. także po zaprzestaniu prowadzenia przez nią działalności gospodarczej, jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru nie upłynął rok,
C. także po zaprzestaniu prowadzenia przez nią działalności gospodarczej, jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru nie upłynęło pięć lat.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 8 ust. 1 PrUpad)
Wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, która była przedsiębiorcą, także po zaprzestaniu prowadzenia przez nią działalności gospodarczej, jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru nie upłynął rok. Postępowanie toczy się według przepisów tytułu V części trzeciej (art. 8 ust. 1 PrUpad). Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do osób, które przestały być wspólnikami osobowych spółek handlowych (art. 8 ust. 2 PrUpad). Wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, która faktycznie prowadziła działalność gospodarczą, nawet wówczas gdy nie dopełniła obowiązku jej zgłoszenia we właściwym rejestrze, jeżeli od dnia zaprzestania prowadzenia działalności nie upłynął rok. Postępowanie toczy się według przepisów tytułu V części trzeciej (art. 9 PrUpad).

Jak zauważa J. Kruczalak-Jankowska: „Przyznanie zdolności upadłościowej osobie faktycznie wykonującej działalność, a niewpisanej do odpowiedniego rejestru (ewidencji), mieści się (…) w zakresie dyspozycji art. 5 PrUpad, gdyż zgodnie z art. 43¹ KC osoba taka jest uznawana za przedsiębiorcę. (…) Art. 9 PrUpad nie znajdzie zastosowania wobec osób fizycznych działających w imieniu osobowych spółek handlowych po ich zawiązaniu, lecz przed wpisem do rejestru (tzw. przedspółka). W tym przypadku status przedsiębiorcy uzyskać może prawidłowo powstała z dniem rejestracji spółka (…) (art. 25¹ § 2 KSH)”[9].

Uchwała SN (7) z 16.12.2019 r., III CZP 7/19, http://www.sn.pl/:
„Z dniem ogłoszenia upadłości małżonka, nieprowadzącego działalności gospodarczej (art. 491¹ i nast. ustawy z 28.2.2003 r. – Prawo upadłościowe, jedn. tekst: Dz.U. z 2019 r., poz. 498 ze zm.), pozostającego w ustroju wspólności majątkowej, między małżonkami powstaje rozdzielność majątkowa, a majątek wspólny, którego podział nie jest dopuszczalny, wchodzi do masy upadłości”.

9. (N) Zgodnie z ustawą – Prawo upadłościowe, sąd drugiej instancji:
A. może orzec o ogłoszeniu upadłości,
B. może orzec o ogłoszeniu upadłości tylko w wypadkach wskazanych w ustawie,
C. nie może orzec o ogłoszeniu upadłości.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 54 ust. 2 PrUpad)
Sąd drugiej instancji nie może orzec o ogłoszeniu upadłości (art. 54 ust. 2 PrUpad). W przypadku uchylenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania syndyk oraz sędzia-komisarz zachowują swoje uprawnienia, a czynności przez nich dokonane pozostają w mocy (art. 54 ust. 3 PrUpad). Jeżeli po uchyleniu postanowienia o ogłoszeniu upadłości i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania zostanie wydane postanowienie o zatwierdzeniu układu albo postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego, postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości umarza się (art. 54 ust. 4 PrUpad).

10. (N) Zgodnie z ustawą – Prawo upadłościowe, majątek upadłego staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego z dniem:
A. ogłoszenia upadłości,
B. uprawomocnienia się postanowienia o ogłoszeniu upadłości,
C. zatwierdzenia upadłości.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 61 PrUpad)
Z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego (art. 61 PrUpad). W skład masy upadłości wchodzi majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty przez upadłego w toku postępowania upadłościowego, z wyjątkami określonymi w art. 63-67a PrUpad (art. 62 PrUpad).

Wyrok SN z 14.10.2016 r., I CSK 714/15, http://sn.pl/:
„Zgodnie z art. 62 PrUpad w skład masy upadłości wchodzi majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty przez upadłego w toku postępowania upadłościowego, z wyjątkami określonymi w art. 63-67a PrUpad, które w sprawie nie wystąpiły. Jeżeli upadłość obejmuje przedsiębiorcę, w skład masy upadłości wchodzi przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ KC. W zakres tego pojęcia wchodzą: postępowania mające za przedmiot wierzytelności przysługujące upadłemu w stosunku do osób trzecich (chyba, że związane są ze składnikami wyłączonymi z masy upadłości), dotyczące wierzytelności podlegających zgłoszeniu w postępowaniu upadłościowym (art. 236 PrUpad), mające za przedmiot wierzytelności i inne roszczenia powstałe po ogłoszeniu upadłości i wynikające z czynności syndyka, dotyczące wyłączenia z masy upadłości składników mienia nienależącego do upadłego. Upadły zachowuje legitymację jedynie w sprawach, które nie dotyczą masy upadłości. Zalicza się do nich roszczenia majątkowe odnoszące się do mienia niewchodzącego do masy upadłości (art. 63-67 PrUpad), roszczenia, które ze względu na swój charakter nie podlegają zaspokojeniu z masy (np. o zaniechanie wynikające z praw bezwzględnych), roszczenia dotyczące praw niezbywalnych (np. służebności osobiste, prawo dożywocia), roszczenia dotyczące majątkowych praw podmiotowych związanych ściśle z osobą dłużnika (np. prawo do firmy, w której mieści się nazwisko upadłego, autorskie prawa osobiste). Upadły zachowuje legitymację również w postępowaniach, w których poszukuje ochrony swoich praw niemajątkowych, także związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (…). Wynika to z faktu, iż prawa niemajątkowe nie są bezpośrednio związane z ekonomicznymi interesami osoby uprawnionego, nie mają wartości pieniężnej i nie tworzą majątku tej osoby, mimo, że są z nią ściśle związane (ochrona dóbr osobistych, prawa stanu). Natomiast w przypadku gdyby upadły za naruszenie dóbr osobistych (nazwiska, firmy, praw autorskich) uzyskał zadośćuczynienie na podstawie art. 448 KC, kwota pozyskana z tego tytułu weszłaby do masy upadłości stanowiąc majątek nabyty w toku postępowania upadłościowego, który może służyć do zaspokojenia wierzycieli”.

11. (N) Zgodnie z ustawą – Prawo restrukturyzacyjne, Centralny Rejestr Restrukturyzacji i Upadłości jest prowadzony w systemie teleinformatycznym administrowanym i udostępnianym przez:
A. ministra właściwego do spraw gospodarki,
B. Ministra Sprawiedliwości,
C. Ministra Cyfryzacji.

Prawidłowa odpowiedź: B (art. 5 ust. 3 PrRest)
Zgodnie z art. 5 PrRest, tworzy się Centralny Rejestr Restrukturyzacji i Upadłości, zwany dalej „Rejestrem” (ust. 1).

Rejestr:
1) służy zamieszczaniu i obwieszczaniu postanowień, zarządzeń, dokumentów i informacji dotyczących postępowania restrukturyzacyjnego i upadłościowego;
2) służy udostępnianiu danych zawartych w postanowieniach, zarządzeniach, dokumentach i informacjach, dotyczących postępowania restrukturyzacyjnego i upadłościowego, obwieszczonych w Rejestrze w odniesieniu do danego podmiotu;
3) umożliwia składanie pism i dokumentów oraz dokonywanie doręczeń;
4) wspomaga organizację pracy i prowadzenie postępowania restrukturyzacyjnego i upadłościowego;
5) służy udostępnianiu wzorów pism procesowych i dokumentów określonych w ustawie (ust. 2).

Rejestr jest prowadzony w systemie teleinformatycznym administrowanym i udostępnianym przez Ministra Sprawiedliwości (ust. 3). Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, organizację Rejestru, sposób zamieszczania i obwieszczania postanowień, zarządzeń, dokumentów i informacji dotyczących postępowania restrukturyzacyjnego i upadłościowego, sposób udostępniania danych, o których mowa w ust. 2 pkt 2, i szczegółową treść tych danych, sposób składania pism i dokumentów oraz dokonywania doręczeń, w tym wymogi techniczne niezbędne do składania dokumentów za pośrednictwem Rejestru, sposób i zakres wspomagania organizacji pracy i prowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego i upadłościowego oraz sposób udostępniania wzorów pism procesowych i dokumentów określonych w ustawie, mając na uwadze konieczność zapewnienia dostępu do Rejestru organom i uczestnikom postępowania restrukturyzacyjnego i upadłościowego oraz osobom zainteresowanym, z rozróżnieniem zakresu informacji ujawnianych publicznie oraz dostępnych jedynie dla uczestników i organów postępowania, konieczność zapewnienia kompletności danych zawartych w Rejestrze oraz ich niezwłocznej aktualizacji wskutek obwieszczania i zamieszczania postanowień, zarządzeń, dokumentów i informacji dotyczących postępowania restrukturyzacyjnego i upadłościowego, potrzebę zapewnienia czytelności oraz przejrzystości danych prezentowanych w Rejestrze, łatwość jego użytkowania oraz konieczność zapewnienia bezpieczeństwa przetwarzanych danych (ust. 4)[10].

12. (N) Zgodnie z ustawą – Prawo restrukturyzacyjne, w przypadku śmierci zarządcy:
A. postępowanie restrukturyzacyjne podlega zawieszeniu z mocy prawa,
B. sąd zawiesza postępowanie restrukturyzacyjne do czasu powołania nowego zarządcy,
C. sąd stwierdza wygaśnięcie funkcji zarządcy.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 29 ust. 1 pkt 1 PrRest)
Jak stanowi art. 29 PrRest, sąd stwierdza wygaśnięcie funkcji nadzorcy sądowego albo zarządcy w przypadku:
1) jego śmierci;
2) utraty przez niego pełnej zdolności do czynności prawnych;
3) gdy w składzie organów spółki będącej nadzorcą sądowym albo zarządcą zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie (ust. 1).

W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, w postanowieniu wskazuje się datę śmierci nadzorcy sądowego albo zarządcy (ust. 2). Odpis prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu wygaśnięcia funkcji nadzorcy sądowego albo zarządcy doręcza się Ministrowi Sprawiedliwości (ust. 3).

Wyrok SR w Toruniu z 10.4.2019 r., IV P 185/18, http://orzeczenia.torun.sr.gov.pl/:
„Stosownie do art. 27 ust. 1 i 2 Prawa restrukturyzacyjnego zarządca pełni swoją funkcję do dnia zakończenia postępowania restrukturyzacyjnego albo uprawomocnienia się postanowienia o jego umorzeniu. Jeżeli jednak został złożony uproszczony wniosek o ogłoszenie upadłości, zarządca pełni swoją funkcję do dnia ogłoszenia upadłości, albo do dnia uprawomocnienia się postanowienia o oddaleniu uproszczonego wniosku albo jego odrzuceniu, albo umorzeniu postępowania o ogłoszenie upadłości.

Rozwiązanie takie zapewnia nieprzerwane zabezpieczenie majątku dłużnika do momentu otwarcia postępowania upadłościowego i objęcia tego majątku w zarząd przez syndyka”.

Wyrok SO w Bydgoszczy z 20.3.2019 r., VIII Ga 240/18, http://orzeczenia.bydgoszcz.so.gov.pl/:
„Obecnie obowiązująca regulacja przesądza (…) o samodzielnym statusie nadzorcy, występującego obok dłużnika we wszelkich postępowaniach dotyczących masy układowej (w postępowaniu nieprocesowym na prawach uczestnika takiego postępowania, a w postępowaniach administracyjnych, sądowoadministracyjnych oraz przed sądami polubownymi nadzorca sądowy na prawach strony, por. art. 277 ust. 2 i 3 PrRest). Dlatego należy wyrazić pogląd, że niezawiadomienie nadzorcy sądowego, który z mocy prawa wstępuje do postępowania dotyczącego masy układowej (art. 277 ust. 1 i 2 PrRest), o terminie rozprawy, na której zapadł wyrok, powoduje nieważność postępowania ze względu na pozbawienie nadzorcy sądowego możliwości obrony jego praw (art. 379 pkt 5 KPC)”.

13. (N) Zgodnie z ustawą – Prawo restrukturyzacyjne, prawomocne postanowienie o odmowie zatwierdzenia sprawozdania końcowego w całości lub części doręcza się:
A. sędziemu komisarzowi,
B. prezesowi właściwego sądu okręgowego,
C. Ministrowi Sprawiedliwości.

Prawidłowa odpowiedź: C (art. 33 ust. 4 PrRest)
Zgodnie z art. 33 PrRest, po wykonaniu wszystkich obowiązków zarządca składa sprawozdanie końcowe, które obejmuje co najmniej wskazanie, w jakim stopniu został zrealizowany plan restrukturyzacyjny oraz czy zarządca wydał dłużnikowi cały majątek i dokumenty (ust. 1). Sprawozdanie końcowe zatwierdza sąd. Sąd odmawia zatwierdzenia sprawozdania końcowego w całości lub części, jeżeli zarządca dokonał czynności niezgodnych z prawem lub skutkujących pokrzywdzeniem wierzycieli lub dłużnika albo mimo wezwania nie wykonał w zakreślonym terminie wszystkich obowiązków (ust. 2). Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie. Zażalenie przysługuje również zarządcy (ust. 3). Prawomocne postanowienie o odmowie zatwierdzenia sprawozdania końcowego w całości lub części doręcza się Ministrowi Sprawiedliwości (ust. 4).

14. (N) Zgodnie z ustawą – Prawo restrukturyzacyjne, otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego:
A. nie ma wpływu na zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych dłużnika,
B. powoduje ograniczenie zdolności do czynności prawnych dłużnika,
C. powoduje utratę zdolności do czynności prawnych dłużnika.

Prawidłowa odpowiedź: A (art. 66 ust. 1 PrRest)
Uczestnikami postępowania restrukturyzacyjnego są:
1) dłużnik;
2) wierzyciel osobisty dłużnika, któremu przysługuje wierzytelność bezsporna;
3) wierzyciel osobisty dłużnika, któremu przysługuje wierzytelność sporna i który uprawdopodobnił swoją wierzytelność oraz został dopuszczony do udziału w sprawie przez sędziego-komisarza (art. 65 ust. 1 PrRest). Przez wierzyciela należy rozumieć osobę uprawnioną do żądania od dłużnika świadczenia (art. 65 ust. 2 PrRest). Przez świadczenie należy rozumieć również świadczenie składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych danin publicznych (art. 65 ust. 3 PrRest). Przez wierzyciela osobistego, któremu przysługuje wierzytelność bezsporna, należy rozumieć wierzyciela osobistego, który został wskazany przez dłużnika w spisie wierzycieli załączonym do wniosku restrukturyzacyjnego lub którego wierzytelność została stwierdzona tytułem egzekucyjnym lub który został umieszczony w spisie wierzytelności (art. 65 ust. 4 PrRest). Przez wierzytelność sporną należy rozumieć wierzytelność inną niż wskazana w ust. 4, która została skonkretyzowana co do zakresu świadczenia dłużnika i podstawy faktycznej, w szczególności wierzytelność, co do której dłużnik został wezwany do spełnienia świadczenia, zawezwano dłużnika do próby ugodowej, wytoczono powództwo przeciwko dłużnikowi albo podniesiono zarzut potrącenia w sprawie wszczętej przez dłużnika, albo co do której toczy się postępowanie przed sądem polubownym oraz wierzytelność, o której mowa w art. 90 ust. 2 PrRest (art. 65 ust. 5 PrRest). Dopuszczenie do udziału w sprawie wierzyciela, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, może nastąpić na wniosek wierzyciela albo z urzędu. W przypadku dopuszczenia wierzyciela do udziału w sprawie na jego wniosek, dopuszczenie wywołuje skutek od dnia złożenia wniosku (art. 65 ust. 6 PrRest). Wierzyciel nieumieszczony w spisie wierzytelności traci uprawnienia uczestnika postępowania z dniem uprawomocnienia się postanowienia o oddaleniu jego sprzeciwu lub bezskutecznego upływu terminu do jego złożenia albo uprawomocnienia się postanowienia uwzględniającego sprzeciw co do umieszczenia jego wierzytelności (art. 65 ust. 7 PrRest). Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego nie ma wpływu na zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych dłużnika (art. 66 ust. 1 PrRest). Po wydaniu przez sąd postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego przedsiębiorca występuje w obrocie pod dotychczasową firmą z dodaniem oznaczenia „w restrukturyzacji” (art. 66 ust. 2 PrRest).

 

Bibliografia:
Hrycaj A. (red.), Jakubecki A. (red.), Witosz A. (red.), System prawa handlowego, Tom 6, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, C. H. Beck, Warszawa 2016

[1] Od 24.3.2020 r. na mocy ustawy z 30.8.2019 r. o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1802) obowiązuje następujące brzmienie art. 491¹⁷ ust. 1 PrUpad:
„Art. 491¹⁷. 1. Od postanowienia sądu drugiej instancji w przedmiocie ustalenia planu spłaty wierzycieli albo w przedmiocie umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub w przedmiocie warunkowego umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli przysługuje skarga kasacyjna.”
[2] Od 1.12.2020 r. na mocy ustawy z 6.12.2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych (Dz. U. z 2019 r. poz. 55) wejdzie w życie dodany  ust. 4 w następującym brzmieniu:
„4. Postanowienie Sądu Najwyższego w przedmiocie rozpoznania skargi kasacyjnej obwieszcza się.”
[3]Od 1.3.2021 r. na mocy ustawy z 19.7.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1655) wejdzie w życie zmieniony pkt 2) w następującym brzmieniu:
„2) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, prostych spółek akcyjnych i spółek akcyjnych nieprowadzących działalności gospodarczej;”
[4] Zob. B. Groele, J. Kruczalak-Jankowska, w: A. Hrycaj (red.), A. Jakubecki (red.), A. Witosz (red.), System prawa handlowego, Tom 6, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, C. H. Beck, Warszawa 2016, s. 60.
[5] Dziale VII „Przygotowana likwidacja”.
[6] Od 1.12.2020 r. na mocy ustawy z 6.12.2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych (Dz. U. z 2019 r. poz. 55) obowiązywać będzie następujące brzmienie przepisów art. 69 ust. 1-1f PrUpad:
„Art. 69. 1. Ustalenie składu masy upadłości na dzień ogłoszenia upadłości następuje przez sporządzenie w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe według wzorca udostępnionego przez Ministra Sprawiedliwości spisu objętych przez syndyka ruchomości, nieruchomości, środków pieniężnych oraz przysługujących upadłemu praw majątkowych, a także przez sporządzenie spisu należności.
1a. Jeżeli syndyk na podstawie ksiąg upadłego oraz dokumentów bezspornych ustali, że w skład masy upadłości wchodzą ruchomości, nieruchomości oraz środki pieniężne, których syndyk nie objął, sporządza ich spis, wskazując, których składników masy nie objął na skutek czynności bezskutecznych.
1b. (uchylony)
1c. Syndyk sporządza spisy, o których mowa w ust. 1 i 1a, na bieżąco, w miarę ustalania składu masy upadłości i obejmowania składników majątku wchodzących w skład masy upadłości. Podczas sporządzania spisów syndyk usuwa błędnie wpisane pozycje.
1ca. Każdorazowy stan spisu objętych przez syndyka ruchomości, nieruchomości, środków pieniężnych oraz przysługujących upadłemu praw majątkowych jest ujawniany w Rejestrze. Zawarte w spisie należności informacje o przysługujących upadłemu wierzytelnościach podlegają ujawnieniu dopiero z chwilą obwieszczenia w Rejestrze uchwały rady wierzycieli albo postanowienia sędziego-komisarza o wyrażeniu zgody na sprzedaż wierzytelności.
1d. Po zakończeniu ustalania składu masy upadłości syndyk składa spis inwentarza, który obejmuje raporty ze sporządzonych według stanu na dzień ogłoszenia upadłości spisów:
1) objętych przez syndyka ruchomości, nieruchomości, środków pieniężnych oraz przysługujących upadłemu praw majątkowych;
2) ruchomości, nieruchomości oraz środków pieniężnych, których syndyk nie objął;
3) należności.
1e. (uchylony)
1f. Jeżeli syndyk na podstawie ksiąg upadłego oraz dokumentów bezspornych ustali, że w skład masy upadłości w dniu ogłoszenia upadłości wchodziły składniki majątku, których syndyk nie ujął w spisie inwentarza, sporządza uzupełnienie spisu inwentarza, które obejmuje składniki majątku nieujęte w spisie inwentarza. Do uzupełnienia spisu inwentarza przepisy ust. 1, 1a, 1c i 1d stosuje się odpowiednio.”
[7] R. Adamus, w: A. Hrycaj (red.), A. Jakubecki (red.), A. Witosz (red.), System…, s. 778.
[8] R. Adamus, w: A. Hrycaj (red.), A. Jakubecki (red.), A. Witosz (red.), System…, s. 755-756.
[9] J. Kruczalak-Jankowska, w: A. Hrycaj (red.), A. Jakubecki (red.), A. Witosz (red.), System…, s. 654-655.
[10] Od 1.12.2020 r. na mocy ustawy z 6.12.2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych (Dz. U. z 2019 r. poz. 55)  art. 5 PrRest zostanie uchylony, a dodany zostanie art. 5a PrRest w następującym brzmieniu:
„Art. 5a. Ilekroć w ustawie jest mowa o »Rejestrze«, należy przez to rozumieć Krajowy Rejestr Zadłużonych.”